Τα δέκα πιθανά σενάρια σε περίπτωση νίκης του Donald Trump στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ αναλύει σε άρθρο του ο Martin O'Rourke, αρχισυντάκτης του TradingFloor.com της Saxo Bank.
Όπως σημειώνει ο O'Rourke η εκστρατεία Trump έχει στιγματιστεί από κατηγορίες για μισογυνισμό και εκφοβισμό, ωστόσο ο Trump βρίσκει απήχηση στις δυσαρεστημένες κοινωνικές τάξεις που εκφράζουν θυμό για τη διάλυση του κοινωνικού συμβολαίου.
Αναλυτικά, αναφέρεται στο άρθρο:
Τι θα γινόταν αν ο Donald Trump κέρδιζε; Αν τελικά κατάφερνε αυτό που, για να πούμε την αλήθεια, πριν από 18 μήνες κανείς δεν περίμενε ότι θα συμβεί;
Η μεθοδολογία των δημοσκοπήσεων παραμένει αναμφίβολα εξίσου καλή όπως παλιά. Ωστόσο το ασυνήθιστο περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τη ριζική διάλυση του κοινωνικού συμβολαίου έχει προκαλέσει ένα κύμα δυσαρέσκειας και θυμού ενάντια στις διάφορες ελίτ, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει τον Trump στην κορυφή και να αναιρέσει την αξιοπιστία όλων αυτών των εξειδικευμένων μεθοδολογιών μπροστά στη νέα πραγματικότητα.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Trump ελπίζει ακριβώς σε κάτι τέτοιο. Και εφόσον έχει διασφαλίσει τη θέση του στην προεδρική κούρσα, είμαστε υποχρεωμένοι να αναπτύξουμε 10 λογικές εξελίξεις σε περίπτωση νίκης του.
Ναι, πράγματι: η λέξη-κλειδί εδώ, έστω και τολμώντας να φλερτάρουμε με την ανάπτυξη άλλης μιας θεωρίας Ακραίων Προβλέψεων, είναι το «λογικές». Όλες οι πιθανές εξελίξεις που καταγράφουμε παρακάτω εκτιμούμε ότι παρουσιάζουν μια σχετικά αυξημένη πιθανότητα να συμβούν, σε αντίθεση με τις παράλογες προτάσεις πολιτικής του Trump.
Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τον ρεπουμπλικανό υποψήφιο Donald Trump και ας προσπαθήσουμε να εξαγάγουμε 10 ρεαλιστικά σενάρια από τυχόν προεδρία του.
1. Κατάρρευση του μεξικανικού πέσο
Έχει αποδειχθεί ότι το μεξικανικό πέσο έχει καταλήξει να λειτουργεί ως δείκτης των ελπίδων νίκης του Donald Trump, με κάθε εξέλιξη υπέρ της δημοκρατικής υποψηφίου να συνοδεύεται από μια ανάλογη, πτωτική εξέλιξη για το νόμισμα.
Όταν τη δεύτερη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου αποκαλύφθηκε ότι η Hillary Clinton ενδέχεται να πάσχει από πνευμονία, το USDMXN κατέγραψε ιστορικό υψηλό και έφτασε πολύ κοντά σε διάσπαση του ορίου του 20,00.
Η ανάρρωση και η επίδοσή της στις τηλεοπτικές αναμετρήσεις με τον αντίπαλό της, σε συνδυασμό με την αδυναμία του Trump να αποφύγει το ένα φάουλ μετά το άλλο (τα οποία στο 95% των περιπτώσεων προκάλεσε ο ίδιος), οδήγησε το ζεύγος νομισμάτων στο πιο διαχειρίσιμο 18,50 – παρ'' όλα αυτά, παραμένει πολύ πάνω από τα επίπεδα του καλοκαιριού του 2015, γύρω στο 15,50, πριν ο Trump ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για την προεδρία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: Το πέσο θα καταρρεύσει σίγουρα, το ερώτημα είναι απλώς πόσο. Δίνουμε μια πιθανότητα 8/10 να καταγράψει νέο ιστορικό υψηλό και να διασπάσει το όριο του 20,00.
2. Στροφή προς τα δεξιά
Δεν αποτελεί βέβαια μυστικό ότι μεγάλο μέρος της απήχησης του Trump οφείλεται στον πλέον ευτελή εθνικιστικό κοινό παρονομαστή, και δεν χρειάζεται να είναι κανείς ιδιοφυΐα για να προβλέψει ότι θα υπάρξει μια έντονη στροφή προς τα δεξιά στο πολιτικό φάσμα των ΗΠΑ, η οποία θα έχει με τη σειρά της τεράστιο αντίκτυπο σε διεθνές επίπεδο.
Με δεδομένο το αυξανόμενο κύμα προστατευτισμού, η απήχηση του Trump σε μεγάλη μερίδα του πυρήνα των υποστηρικτών του έχει θέσει τους Κινέζους, τους Μεξικανούς, τους Ευρωπαίους και διάφορες άλλες εθνικότητες στο στόχαστρο.
Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει σχεδόν κανένα έθνος που να μην έχει δεχθεί κάποια στιγμή τα επικριτικά βέλη του Trump – με την περίεργη εξαίρεση των Ρώσων, καθώς φαίνεται ότι αποτελούν μία από τις πλέον δυσαρεστημένες μειονότητες των ΗΠΑ, σε μια χώρα που ιδρύθηκε από μετανάστες και «χώνεψε» πολυάριθμες διαφορετικές κουλτούρες.
Τι συνεπάγεται αυτή η κλίση προς τα δεξιά; Το λιγότερο που μπορούμε να περιμένουμε είναι η όρθωση, ως άλλου τείχους με το Μεξικό, εμποδίων με τη μορφή δασμών, και μια τάση εσωστρέφειας στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, η οποία θα αφήσει στο διεθνές πεδίο πολύ περισσότερο ελεύθερο χώρο για άλλους μεγάλους γεωπολιτικούς παίκτες όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Στη χειρότερη περίπτωση, στη διάρκεια μιας προεδρίας Trump είναι πιθανό οι καμπάνες να χτυπήσουν πένθιμα για τον θάνατο των Ηνωμένων Εθνών. Αν και η ιστορία του ΟΗΕ είναι πολυτάραχη και βαρύνεται από επικρίσεις περί διαφθοράς και αναποτελεσματικότητας, ο οργανισμός έχει καταφέρει να προστατευθεί από τους άσπονδους εχθρούς του για το μεγαλύτερο μέρος των 70 χρόνων δράσης του. Κατά πάσα πιθανότητα ο ΟΗΕ θα καταφέρει να διατηρηθεί στη ζωή στο πλαίσιο μιας προεδρίας Trump. Ωστόσο η αποτελεσματικότητά του θα υποστεί μάλλον ένα γερό πλήγμα σε περίπτωση νίκης του Trump.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: Η κλίση προς τα δεξιά αποτελεί βεβαιότητα (9/10), ωστόσο ο αποδυναμωμένος ΟΗΕ θα εξακολουθήσει να υφίσταται. Εκτιμούμε την πιθανότητα ενός αμετάκλητου θανάτου του οργανισμού στο 2/10.
3. Οι ημέρες της Yellen είναι μετρημένες
Η πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), Janet Yellen, δέχθηκε τα πυρά και των δύο υποψηφίων, με τον Trump να κάνει σαφές πως πιστεύει ότι η Fed έχει χρησιμοποιηθεί ως πολιτικό όπλο του κατεστημένου.
Οι μάλλον φτωχές επιδόσεις της Yellen αρκούν ώστε να βρεθεί στο στόχαστρο τόσο του Trump όσο και της Clinton το 2018, ενόψει της εξέτασης της πορείας της θητείας της, όμως είναι βέβαιο ότι ο Trump θα την καθαιρέσει με την πρώτη διαθέσιμη ευκαιρία.
Είναι επίσης ιδιαίτερα πιθανό ότι ο Trump θα επιδιώξει να ελέγξει τον ρόλο της ίδιας της Fed, η οποία αναδεικνύεται σε βολικό αποδιοπομπαίο τράγο για όλα τα δεινά που πλήττουν εκείνη ακριβώς τη μερίδα του εκλογικού σώματος που αποτελεί τον βασικό πυρήνα των υποστηρικτών του ρεπουμπλικανού υποψηφίου.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 10/10 αν ο Trump διασχίσει την είσοδο του Λευκού Οίκου.
4. Quitaly – βλ. αποχώρηση της Ιταλίας από το ευρώ
Αποτελεί ίσως απλούστευση ένας παραλληλισμός του ιταλικού δημοψηφίσματος, το οποίο είναι προγραμματισμένο για τις 4 Δεκεμβρίου, με το δημοψήφισμα για το Brexit, δεδομένου ότι το πρώτο αφορά μια συνταγματική μεταρρύθμιση και όχι μια άμεση ψήφο για τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, τυχόν αποτυχία του πρωθυπουργού Matteo Renzi να πείσει για το «Ναι» θα αποτελέσει βαρύτατο πλήγμα για τους φιλοευρωπαϊστές και θα οδηγήσει σχεδόν σίγουρα στην παραίτησή του, ενώ θα προκαλέσει άλλη μια στροφή προς τα πολιτικά άκρα καθώς και ακόμα έναν κλυδωνισμό στο συνολικό υπερεθνικό θεμέλιωμα στο οποίο βασίστηκε η Ευρώπη από το 1945 και το οποίο πραγματώνεται μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κοινού νομίσματος.
Μια ήττα του Renzi θα οδηγούσε σχεδόν με βεβαιότητα σε νέες εκλογές και θα έδινε την ευκαιρία στο λαϊκιστικό Κίνημα Πέντε Αστέρων της Ιταλίας να φέρει ένα αποφασιστικό πλήγμα στο εθνικιστικό μέτωπο.
Μια νίκη του Trump θα στηρίξει το αντικαθεστωτικό αφήγημα και θα δημιουργήσει περισσότερες προσδοκίες ότι τα πάντα είναι δυνατά. Μια ήττα του Renzi θα λειτουργούσε ως ντόμινο μετά το Brexit και θα αύξανε ακόμα περισσότερο την πίεση προς τις Βρυξέλλες, οι οποίες έχουν ήδη να αντιμετωπίσουν ένα άτακτο παιδί – τη Βρετανία.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 7/10 αν ο Trump νικήσει, αλλά 3/10 αν νικήτρια αναδειχθεί η Clinton. Το γεγονός των εκλογών δεν συνδέεται άρρηκτα, ωστόσο τροφοδοτεί την καθολική στάση ενάντια στο status quo.
5. Πόλωση των μέσων ενημέρωσης
Μιλώντας σε απόλυτους όρους, αυτό δεν αφορά τόσο την ελευθερία του Τύπου, αλλά περισσότερο την ιδιαίτερη πόλωση των ειδήσεων στις ΗΠΑ που οδηγεί τους ψηφοφόρους να παρακολουθούν την ειδησιογραφία αποκλειστικά από τα κανάλια που τροφοδοτούν αυτόματα τις βασικές πεποιθήσεις και, δυστυχώς, τις προκαταλήψεις τους.
Για παράδειγμα, το Fox News είναι διαβόητο για την τήρηση μιας γραμμής που παρουσιάζει τεράστιες ομοιότητες με το μήνυμα που προωθεί ο Trump. Αυτό το φαινόμενο δεν φαίνεται ιδιαίτερα πιθανό να αλλάξει κατά την προεδρία Trump – αντιθέτως, μάλλον θα ενταθεί. Και η λογική του συνέχεια είναι ότι η αντίθετη άποψη θα κινηθεί επίσης προς τα άκρα προκειμένου να αντιταχθεί στη συγκεκριμένη ρητορική.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: Έχει ήδη συμβεί και κατά πάσα πιθανότητα θα ενταθεί, όποιος και αν κερδίσει στις εκλογές.
6. Το τέλος της θεωρίας καλπονοθείας
Είναι μια αστεία αντιπαραβολή, ωστόσο όσοι έχουν ισχυρή μνήμη θα θυμούνται σίγουρα το σκάνδαλο με τα μολύβια που για κάποιο διάστημα κυριάρχησε στις συζητήσεις την περίοδο πριν από το δημοψήφισμα του Brexit.
Το Κόμμα Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο συγκεκριμένο θέμα όταν ένιωσε ότι οι εξελίξεις κινούνταν εναντίον του, στον απόηχο της δολοφονίας Jo Cox (ας μην ξεχνάμε ότι ο Nigel Farage σχεδόν το παραδέχθηκε τη νύχτα του δημοψηφίσματος) και στη συνέχεια, όταν η νίκη επιβεβαιώθηκε, ξαφνικά δεν αναφέρθηκε σε αυτό ποτέ ξανά.
Ο Trump χρησιμοποίησε το ίδιο επιχείρημα δύο εβδομάδες πριν από την ολοκλήρωση των εκλογών – και μπορεί κανείς να περιμένει ότι το θέμα θα μπει ησύχως στο αρχείο μετά τις 9 Νοεμβρίου αν ο Trump αναδειχθεί πράγματι νικητής. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει που χρησιμοποιεί αυτό το επιχείρημα, αφού δούλεψε στην περίπτωση του Κόμματος Ανεξαρτησίας και είναι χαρακτηριστικό ότι ο Farage έκανε αρκετά αισθητή την παρουσία του στο στρατόπεδο Trump τις τελευταίες εβδομάδες.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 9/10 αν ο Trump νικήσει, αλλά 0/10 αν δεν νικήσει. Ο μύθος της καλπονοθείας δεν θα πεθάνει ποτέ αν ισχύσει το δεύτερο.
7. Το τέλος του πολιτικού διπολισμού στις ΗΠΑ
Έχουμε βρεθεί ξανά σε αυτό το σημείο, φυσικά, όταν ο Ρος Περό αμφισβήτησε το status quo απλώς για να δει τον διπολισμό να επιβεβαιώνει τη θέση του στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, ως Δημοκρατικοί εναντίον Ρεπουμπλικάνων. Αυτή τη φορά, όμως, λαμβάνοντας υπόψη τη δυσαρέσκεια με την οποία αντιμετωπίζονται και οι δύο υποψήφιοι, είναι πιθανό να δούμε να αναδύεται μια τρίτη οδός.
Στις ΗΠΑ αναπτύσσεται ένα αυξανόμενο κύμα αντίδρασης απέναντι και στους δύο υποψηφίους, το οποίο προκαλείται από τη γενικότερη απογοήτευση σε ό,τι αφορά τις διαθέσιμες εναλλακτικές. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αντιμετωπίζει έντονα το ενδεχόμενο διάσπασης, με παραδοσιακά μέλη του να μάχονται εναντίον μιας αλλαγής κατεύθυνσης που έχει τις ρίζες της στο Κίνημα του Τσαγιού (Tea Party) και πλέον καθρεφτίζεται στο πρόσωπο του Donald Trump.
Όσο ειρωνικό και αν είναι αυτό, μια νίκη του Trump ενάντια στα προγνωστικά θα έλυνε προς το παρόν το πρόβλημα, ωστόσο η μάλλον ολοφάνερη απέχθεια κορυφαίων μελών του κόμματος όπως ο Τζον Μακέιν και ο Πολ Ράιαν για τον Trump θα μπορούσε να αποτελέσει τη σπίθα που θα προκαλούσε την έκρηξη και τελικά τη διάσπαση στο μέλλον. Όποιος και αν αναδειχθεί νικητής στις τρέχουσες εκλογές, είναι σαφές ότι το status quo βρίσκεται σε οριακό σημείο, γεγονός που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως το φιτίλι που θα πυροδοτήσει τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής σκηνής στις ΗΠΑ, με το δικαίωμα επιλογής να αποδεσμεύεται και να ξεπερνά τις δύο παραδοσιακές επιλογές.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 9/10. Το ερώτημα είναι μάλλον το «πότε», και όχι το «αν». Ωστόσο, ίσως χρειαστεί να περάσουν άλλες μία ή δύο θητείες μέχρις ότου γίνει ξεκάθαρη η νέα πραγματικότητα.
8. Βελτίωση των σχέσεων με τη Ρωσία
Είχα την αμφίβολη ευχαρίστηση να συναντήσω τον Donald Trump στη Μόσχα το 1997, εποχή που έδειχνε ήδη την αδυναμία του για τη Ρωσία, και κυκλοφορούν πολλές θεωρίες για τις σχέσεις μεταξύ Trump και Μόσχας.
Δεν θα υποδαυλίσουμε αυτές τις εικασίες, αλλά λαμβάνοντας υπόψη τις επανειλημμένες δηλώσεις του Trump για το πόσο θαυμάζει τον Βλαντιμίρ Πούτιν και πόσο ελπίζει να συνεργαστεί με τη Ρωσία στο θέμα της Συρίας, η βελτίωση των σχέσεων με τη συγκεκριμένη χώρα είναι μάλλον δεδομένες.
Η Ρωσία, φυσικά, είναι μια απίστευτα συντηρητική χώρα και μπορεί η απρόβλεπτη προοπτική μιας προεδρίας Trump να μην αρέσει ιδιαίτερα στο Κρεμλίνο, ωστόσο οι εκκλήσεις του Trump προς τη ρωσική κυβέρνηση να αποκαλύψει περισσότερα από τα μηνύματα που έχει υποκλέψει και συνθέτουν το έπος των email Clinton, καθώς και οι εκφράσεις λατρείας του απέναντι στον Πούτιν υποδηλώνουν ότι η συμφιλίωση αποτελεί πρωταρχικό στόχο του. Τι σημαίνει αυτό για το παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι παραμένει ένα ερώτημα.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 9/10 σε περίπτωση νίκης Trump, αλλά και άκρως πιθανό σε δύο χρόνια η εχθρότητα ανάμεσα σε Μόσχα και Ουάσινγκτον να βρίσκεται στα χειρότερα επίπεδα από το 1985.
9. Το πετρέλαιο στα ύψη
Η αντιμουσουλμανική ρητορική του Trump αποτελεί ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, και μια νίκη του θα παρείχε στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και την Αλ Κάιντα ακριβώς το υλικό που χρειάζονται ώστε να αναβιώσουν τις οργανώσεις τους και να στρέψουν εκ νέου την προσοχή τους στις ΗΠΑ ως τον πρωταρχικό εχθρό.
Αν ο Trump πραγματοποιήσει την απειλή του για γενικευμένη απαγόρευση εισόδου των μουσουλμάνων στο έδαφος των ΗΠΑ, θα καταφέρει με μία κίνηση να ενισχύσει τις αντιαμερικανικές δυνάμεις και να θέσει την Ουάσινγκτον σε πορεία σύγκρουσης, από την οποία θα είναι δύσκολο να αποδεσμευτεί. Με δεδομένη την ευαισθησία των τιμών πετρελαίου απέναντι στις γεωπολιτικές εντάσεις της Μέσης Ανατολής, το γεγονός αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές σε κορύφωση και το πετρέλαιο σε διάσπαση του τρέχοντος ορίου του, από τα 50 USD ανά βαρέλι περίπου, σε πολύ υψηλότερα επίπεδα.
Αν θέλουμε να επεκτείνουμε αυτό το σκεπτικό σε άλλα εμπορεύματα, τότε και ο χρυσός λογικά θα αντιμετωπίσει προβλήματα από μια ενδεχόμενη νίκη Trump, ενώ είναι επίσης πιθανό να υπάρξει μια στροφή προς το ψηφιακό νόμισμα Bitcoin, το οποίο αυτή τη στιγμή κυμαίνεται περίπου στα 660 USD. Μπορεί να βρίσκεται μακριά από τα υψηλά του Δεκεμβρίου 2013, όταν για σύντομο χρονικό διάστημα συναγωνίστηκε την τιμή του χρυσού, ωστόσο οι επενδυτές είναι πιθανό να αναζητήσουν διάφορες εναλλακτικές τοποθετήσεις για τα χρήματά τους και το Bitcoin ίσως επωφεληθεί.
Αξιολόγηση πιθανοτήτων: 7/10 για πετρέλαιο και χρυσό. 3/10 για το Bitcoin.
10. May και Merkel θα κρατήσουν τις αποστάσεις τους
Δε νομίζω ότι χρειάζεται πραγματικά να προσθέσουμε τίποτε πάνω σε αυτό.
