Η ομιλία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ ήταν μια τυπική μητσοτακική πολιτική παρέμβαση: μετρημένες φορολογικές ελαφρύνσεις που δεν θέτουν σε κίνδυνο τον προϋπολογισμό και τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας, με λογική στόχευσης σε αναμφισβήτητα βασικά προβλήματα της, όπως το δημογραφικό, η ελάφρυνση από τα οικονομικά βάρη των νοικοκυριών και της οικογένειας τα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, η προσπάθεια αναστροφής της αστυφιλίας και η στήριξη της υπαίθρου και των ακριτικών περιοχών.
Οι προτάσεις του Πρωθυπουργού είχαν το χρώμα του εύλογου για μια κοινωνία που έχει υποφέρει για τουλάχιστον μία 15ετία. Το πουγκί του κρατικού κορβανά άνοιξε μετρημένα και υπεύθυνα, ως αποτέλεσμα μιας μεγάλης κυβερνητικής οικονομικής προσπάθειας τα τελευταία επτά χρόνια εξορθολογισμού των κρατικών δαπανών, δίχως δανεικά αλλά στηριζόμενου αντίθετα στην αύξηση των κρατικών πόρων μέσω της ελάττωσης της διάχυτης φοροδιαφυγής και φοροκλοπής αλλά και την αύξηση της φορολογητέας ύλης.
Κατά τη γνώμη μας είναι λάθος να εκληφθεί η ομιλία του Πρωθυπουργού ως συνήθης προεκλογική. Μια προεκλογικού τύπου ομιλία θα περιελάμβανε πολύ μεγαλύτερες ελαφρύνσεις, με τη συνήθη παραβίαση του προϋπολογισμού, τη μεταφορά του κόστους στους μελλοντικούς προϋπολογισμούς και την κάλυψη των ελλειμμάτων με δανεικό χρήμα. Η πιστοληπτική αναβάθμιση της χώρας τα τελευταία τρία χρόνια θα βοηθούσε πολύ το τελευταίο. Φαίνεται ότι ο Πρωθυπουργός και το επιτελείο του έχουν αντιληφθεί ότι οι εκλογές δεν κερδίζονται με τα συνήθη προεκλογικά μπαξίσια.
Το παράδειγμα του εκσυγχρονιστή Πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη αποτελεί σίγουρα πολιτικό μάθημα, αν και σήμερα οι συνθήκες είναι εντελώς διαφορετικές: ο τελευταίος παρέδωσε εν κινήσει το κόμμα του το ΠΑΣΟΚ σε νέο αρχηγό με το βάρος του ονόματος του ιδρυτή του και είχε απέναντι του μια συμπαγή εναλλακτική κυβερνητική πρόταση με επικεφαλής ένα συνονόματο μέλος της οικογένειας του ιδρυτή του κόμματος της ΝΔ. Σήμερα είναι περισσότερο από σαφής στους ορθολογικούς, φιλελεύθερους, δημοκράτες πολίτες η παντελής έλλειψη εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης σε μια κατακερματισμένη αντιπολίτευση σε μικρά κόμματα και κομματίδια, κυρίως προσωποκεντρικά, που μισούν το ένα το άλλο.
Η θεώρηση ότι οι εκλογές δεν κερδίζονται με προεκλογικά μπαξίσια έχει ιστορική βάση. Ιδιαίτερα σήμερα που οι κομματικά ελεύθεροι πολίτες που ο αριθμός τους έχει αυξηθεί γεωμετρικά τα χρόνια της κρίσης και αναζητούν κυρίως οραματικές προτάσεις για το μέλλον τους και αυτό των παιδιών τους. Η σκέψη που κυριαρχεί στους ελεύθερους κομματικά πολίτες που συνήθως δίνουν κυβέρνηση είναι η αποφυγή των λαθών που οδηγούν στη χρεοκοπία αλλά και η πειστική και οργανωμένη πρόταση για τον μέλλον της ζωής τους και της χώρας. Οι κομματικά ενταγμένοι πολίτες στον πυρήνα των κομμάτων τους δεν αρκούν πλέον να δώσουν κυβέρνηση.
Επιπλέον, οι κουρασμένοι από το προβληματικό πολιτικό μας σύστημα πολίτες αδρανοποιούνται εκλογικά, εξού και τα διαρκώς ογκούμενα ποσοστά αποχής από τις εκλογές. Η εκλογική συνέγερση των τελευταίων απαιτεί επίσης οραματικές, διαφορετικές κυβερνητικές προτάσεις για το μέλλον της χώρας, δεν πείθονται εύκολα από διαχειριστικές προτάσεις, όσο ορθολογικές και σοβαρές κι αν είναι. Οι κομματικά ελεύθεροι και οι εκλογικά ανενεργοί πολίτες αναμένουν από χρόνια τις αναγκαίες ανατρεπτικές μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν το κράτος, την οικονομία, την εκπαίδευση. Οι εύλογες εδώ και χρόνια για άλλες ευρωπαϊκές χώρες μεταρρυθμίσεις δεν αρκούν να τους πείσουν.
Ο Πρωθυπουργός χρειάζεται να μιλήσει άμεσα και πειστικά σε αυτούς του πολίτες προκειμένου να κερδίσει μια τρίτη τετραετία. Η επόμενη κυβερνητική του πρόταση οφείλει να έχει ανατρεπτικές προτάσεις που θα αγγίξουν τον πυρήνα του κράτους, θα απελευθερώσουν τις ποιότητες δυνάμεις στην εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα που τόσο ανάγκη έχει μια άλλη οικονομία που απαιτεί η επιβίωση και η σταθερή μελλοντική ευημερία της χώρας.
Για παράδειγμα, τα μη κρατικά πανεπιστήμια είναι μια κατάκτηση προς την απελευθέρωση της ανώτατης εκπαίδευσης, όμως η δημόσια ανώτατη εκπαίδευση απαιτεί ένα νέο ορθολογικό χάρτη της και μια αναδιάταξη της που θα στοχεύουν στον αληθινό όχι μικροδιαχειριστικό εκσυγχρονισμό της. Η επιστημονική έρευνα και η παραγωγή εγχώριας διεθνώς ανταγωνιστικής καινοτομίας απαιτούν μια εντελώς νέα οργάνωση της λειτουργίας των ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημιακών ερευνητικών εργαστηρίων.
Η σημερινή ερευνητική πολιτική είναι παρωχημένη και αποσπασματική και η διασύνδεση της με την οικονομία και την παραγωγή είναι αναιμική. Η οικονομία χρειάζεται περισσότερες παρεμβάσεις ανάπτυξης της καινοτομίας όπως η σημαντική που ανακοινώθηκε χθες στοχευμένα στην φαρμακευτική βιομηχανία.
Ο Πρωθυπουργός οφείλει να είναι ουσιαστικά ανατρεπτικός τους επόμενους προεκλογικούς μήνες. Η πλήρης ανυπαρξία εναλλακτικής κυβερνητικής πρότασης αυξάνει τις ευθύνες του. Ειδεμή θα φάνε τη χώρα χίλια μικρά ποντίκια που ετοιμάζονται να βγουν από τους εμφανείς πλέον υπονόμους τους.
*O Αχιλλέας Γραβάνης είναι Καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης
