Το γεύμα της Κωνσταντινούπολης, οι ακραίες απαιτήσεις και το νέο τέλμα των Διερευνητικών
Εν μέσω ουκρανικής κρίσης

Το γεύμα της Κωνσταντινούπολης, οι ακραίες απαιτήσεις και το νέο τέλμα των Διερευνητικών

Σε μια ακόμη προσπάθεια αποκατάστασης ενός σταθερού και αξιόπιστου δίαυλου επικοινωνίας Αθήνας - Άγκυρας και βολιδοσκόπησης των προθέσεων του Τούρκου Προέδρου, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης θα παρακαθίσει σε γεύμα στην προεδρική κατοικία της Κωνσταντινούπολης με τον Τούρκο ηγέτη την επόμενη Κυριακή.

Από τον περασμένο Ιούνιο όταν είχαν συναντηθεί και πάλι στις Βρυξέλλες στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ και όταν ο Έλληνας πρωθυπουργός εξέφραζε την ελπίδα ότι η συνάντηση θα οδηγούσε σε «ήρεμα νερά στο Αιγαίο», κύλησε πολύ νερό και όχι μόνο δεν υπήρξε μείωση της έντασης αλλά αντιθέτως η Τουρκία φρόντισε να φορτώσει έναν «ογκόλιθο» πάνω στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών. Με τη διεύρυνση της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» και την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας για όλα τα νησιά που θεωρεί ότι υπάρχει η υποχρέωση αποστρατικοποίησής τους.

Η συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη, γίνεται σε μια στιγμή που η παγκόσμια κοινότητα είναι επικεντρωμένη στην ουκρανική κρίση και είναι προφανές ότι και οι δυο χώρες αντιμετωπίζουν μια πρωτόγνωρη πρόκληση με αφορμή την Ουκρανική κρίση. Τόσο σε επίπεδο διμερών σχέσεων με τη Ρωσία (και λόγω της υψηλής εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια και τουρισμό) αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο, ως χώρες μέλη του ΝΑΤΟ που έστω και σε διαφορετική ένταση επιστρέφουν και πάλι σε ρόλο χωρών «πρώτης γραμμής» απέναντι στη Ρωσία.

Τη συγκεκριμένη περίοδο μάλιστα είναι προφανές ότι ούτε η Ουάσιγκτον ούτε οι Βρυξέλλες θα ήθελαν να προκύψει ένα επεισόδιο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και αυτό το αντιλαμβάνεται η τουρκική πλευρά η οποία θα πρέπει να αντισταθεί στον πειρασμό είτε για επί του πεδίου αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας με πρόσχημα την αποστρατικοποίηση, είτε με απόπειρα νέων γεωτρήσεων η ερευνών σε περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η κρίση στην Ουκρανία δεν οδηγεί φυσικά σε «μορατόριουμ» στο Αιγαίο, αλλά υποχρεώνει την τουρκική πλευρά να το σκεφτεί πολλές φορές πριν επιχειρήσει μια πρόκληση η οποία θα υπονόμευε τη στρατιωτική συνοχή της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ και θα έθετε σε κίνδυνο κρίσιμες στρατιωτικές υποδομές των ΗΠΑ στο ελληνικό έδαφος.

Η Τουρκική πλευρά κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλείψει τις γνωστές θέσεις της είτε αφορούν τη «Γαλάζια Πατρίδα» είτε τις «γκρίζες ζώνες» και όλο το φάσμα των διεκδικήσεων της (σε εναέριο χώρο FIR Αθηνών, SAR κ.α.) και πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι όταν η συζήτηση στην Προεδρική κατοικία στην Κωνσταντινούπολη φθάσει στα ελληνοτουρκικά, ο πρόεδρος Ερντογάν θα επιχειρήσει να θέσει τόσο τις γνωστές κατηγορίες που εξαπολύει η Τουρκία εναντίον της Ελλάδας για κακομεταχείριση των προσφύγων και υπόθαλψης «τρομοκρατών» αλλά και όλο το φάσμα των διεκδικήσεων της.

Η συζήτηση και πιθανόν η προτροπή για έναν νέο κύκλο διερευνητικών επαφών είναι άνευ ουσιαστικού περιεχομένου και θα έχει μάλλον συμβολικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες μας στην τελευταία συνάντηση στο πλαίσιο των διερευνητικών η Τουρκική αντιπροσωπεία αφού εξέφρασε τη δυσφορία της επειδή η Ελληνική κυβέρνηση στη ρητορική της προβάλει το θέμα του casus belli, απαίτησε η συζήτηση να ξεκινήσει και να προχωρήσει για το Αιγαίο και κατόπιν σε άλλη φάση να μπει στο τραπέζι η Ανατολική Μεσόγειος κάτι που παγίως απορρίπτεται από την Αθήνα. Επίσης σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες η τουρκική αντιπροσωπεία επέμεινε ότι η συζήτηση θα πρέπει να περιλάβει όχι μόνο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών αλλά και τα outstanding issues που παραπέμπουν στο εύρος των χωρικών υδάτων, στις «γκρίζες ζώνες», τον εναέριο χώρο και φυσικά τη διασύνδεση της αποστρατικοποίησης με την κυριαρχία των νησιών.

Έτσι ο τελευταίος γύρος των διερευνητικών δεν αφήνει κανένα περιθώριο αισιοδοξίας αλλά αντιθέτως δείχνει ότι και αυτός ο δίαυλος, έχει εξαντλήσει τα όρια του στην προσπάθεια εξεύρεσης κοινού τόπου και συνεννόησης ακόμη και για το περιεχόμενο των διαφορών, πόσο μάλλον για Συμφωνία στη σύνταξη συνυποσχετικού για τη Χάγη.

Η Τουρκική πλευρά το τελευταίο διάστημα επιμένει ότι θα πρέπει οι συζητήσεις των δυο χωρών να λάβουν χώρα στο πλαίσιο του άρθρου 33 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ που πριν από την παραπομπή στη Χάγη, προβλέπει τον διμερή διάλογο ή ακόμη και τη διαμεσολάβηση, ενώ και για λόγους εντυπώσεων προβάλλεται το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει καταθέσει εξαίρεση από τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου για θέματα ασφάλειας και άμυνας.

Η επίσκεψη του Κυρ. Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη θα έχει και μια άλλη διάσταση όμως, καθώς με την παρουσία του στο Φανάρι για την Κυριακή της Ορθοδοξίας θέλει να στείλει και μήνυμα στήριξης στον Οικουμενικό Πατριάρχη μια και το Οικουμενικό Πατριαρχείο βρίσκεται στο στόχαστρο της Μόσχας λόγω της αναγνώρισης της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας ώστε να απογαλακτιστεί από το Πατριαρχείο Μόσχας. Ήδη το Οικουμενικό Πατριαρχείο και Εκκλησίες που είχαν στηρίξει την επιλογή αυτή, δέχονται τα πυρά της Ρωσίας και τις υπονομευτικές δραστηριότητες του Πατριαρχείου Μόσχας, χωρίς να έχει ούτε τη βοήθεια ούτε τη «στήριξη» που είχε υποσχεθεί κυρίως η Ουάσινγκτον όταν προέτρεπε και κατόπιν χαιρέτιζε την απόφαση για την Αυτοκέφαλη Ουκρανική Εκκλησία...