Του Απόστολου Σκουμπούρη
Συγκυριακοί και κάποιοι ίσως μη επαναλαμβανόμενοι (σε κάποιο βαθμό) λόγοι, αλλά και ουσιαστικοί παράγοντες που έγκεινται στην αναδιάρθρωση δανεισμού, στον επανασχεδιασμό των δρομολογίων και κυρίως στη μείωση των τιμών των καυσίμων, οδηγούν σε ένα θεαματικό turn around story τον πολύπαθο ακτοπλοϊκό κλάδο. Μετά το «γύρισμα» του 2015, ύστερα από τουλάχιστον μια πενταετία επαναλαμβανόμενων ζημιών, το 2016 κινείται σε ακόμη καλύτερους ρυθμούς, «χτίζοντας» στην εκτίμηση ότι τα χειρότερα έχουν περάσει για τον κλάδο.
Σε μια χώρα που οι θαλάσσιες μεταφορές είναι τόσο απαραίτητες όσο και η... ρουτίνα ενός λεωφορείου ή τραίνου, με εκατοντάδες κατοικημένα νησιά και με 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμής, ο κλάδος της ελληνικής ακτοπλοΐας δέθηκε για χρόνια με βαρίδια υπέρογκων υποχρεώσεων και συσσωρευμένων ζημιών, αλλά πλέον δείχνει πως έχει αρχίσει να βγάζει το κεφάλι και πάλι έξω από τον αφρό.
Κακοσχεδιασμένα δρομολόγια, υπερδανεισμός, αθέμιτος ανταγωνισμός, αλλά κυρίως το διαρκές ράλι προς ιστορικά υψηλά του πετρελαίου, οδήγησαν τον κλάδο σε μια πενταετία ζημιών και μεγάλων προβλημάτων.
Και όλα αυτά, παρ'' ότι το έργο της ελληνικής ακτοπλοΐας σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να κριθεί αποκλειστικά με οικονομικούς όρους, καθώς πρόκειται για ένα τεράστιο μεταφορικό εγχείρημα, μια κολοσσιαία «βιομηχανία» εξυπηρέτησης περιοχών που δεν έχουν άλλο τρόπο επιβίωσης.
Οι συσσωρευμένες ζημιές αυτή την πενταετία ξεπέρασαν το 1,2 δισ. ευρώ, ενώ εννέα ελληνικές ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις βγήκαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από την αγορά, είτε υπολειτουργώντας, είτε αποσύροντας ή πουλώντας τα πλοία τους, είτε πτωχεύοντας.
Τα ανωτέρω προβλήματα εξακολουθούν να υπάρχουν λιγότερο ή περισσότερο, όμως, ο κλάδος που πέρασε δια πυρός και σιδήρου όλα τα προηγούμενα χρόνια, δείχνει ότι έχει θωρακιστεί πλέον αποτελεσματικά και έχει προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα. Τα αποτελέσματα του 2015 ήδη έδειξαν ότι ο άνεμος έχει γίνει ούριος για την ακτοπλοΐα, με τις τέσσερις μεγάλες εταιρείες Attica Group, Μινωικές Γραμμές, Hellenic Seaways και ΑΝΕΚ να περνούν σε λειτουργική ή και καθαρή κερδοφορία, ενώ και αυτά του 2016, δείχνουν πως η βελτίωση συνεχίζεται.
Παράλληλα, οι περισσότερες εταιρείες έχουν «αντιμετωπίσει» μερικώς το δανεισμό τους μετατρέποντας σημαντικό μέρος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών τους σε μακροπρόθεσμες, οι Μινωικές έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί, ενώ η Attica Group έχει εξασφαλίσει τη στρατηγική στήριξη του Fortress Group.
Επόμενα στοιχήματα είναι η περαιτέρω θωράκιση και η «άμυνα» σε οποιοδήποτε τυχόν έντονα ανοδική κίνηση του πετρελαίου, η επέκταση σε δρομολόγια – φιλέτα του εξωτερικού, πολλά από τα οποία είναι «παρθένα», αλλά και το που θα καταλήξει η διαρκής «μάχη» για τον έλεγχο της Hellenic Seaways.
Το σίγουρο είναι ότι οι θαλάσσιες μεταφορικές υπηρεσίες στη χώρα μας δεν έχουν καμιά σχέση με τα προ 15ετίας ή 20ετίας δεδομένα. Τα γεγονότα του 2001 με το Εξπρές Σάμινα και την αυτοκτονία του Παντελή Σφηνιά, άλλαξαν εκ βάθρων όλη τη θεώρηση στην αντιμετώπιση των υπηρεσιών θαλάσσιων μεταφορών, τόσο από την πλευρά των εταιρειών, όσο και από την πολιτεία. Κατά κοινή ομολογία, οι Έλληνες και οι ξένοι επισκέπτες, χαίρονται – κατά μέσο όρο και τηρουμένων των αναλογιών – καλές και σύγχρονες θαλάσσιες υπηρεσίες, με ασφαλή πλοία και συνεπή δρομολόγια.
Μινωικές Γραμμές
Το γεγονός ότι οι Μινωικές Γραμμές στο 1ο εξάμηνο του 2016 πέτυχαν την καλύτερη οικονομική επίδοση επί των καθαρών κερδών στα 44 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας, ασφαλώς και λέει πολλά. Και όλα αυτά, παρ'' ότι το 6μηνο δεν περιλαμβάνει τους «χρυσούς» για την ακτοπλοΐα μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.
Τα καθαρά κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε 12,2 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 6,4 εκατ., σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους.
Ο κύκλος εργασιών του Ομίλου έφτασε στα 72,4 εκατ. ευρώ, ενώ τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθαν σε 20,8 εκατ., παρουσιάζοντας αύξηση 5,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 1ο εξάμηνο του 2015.
Στη λήξη του 1ου εξαμήνου, δηλαδή στις 30 Ιουνίου 2016 τα συνολικά ίδια κεφάλαια του ομίλου ανέρχονταν σε 271,8 εκατ. ευρώ (2,54 ευρώ ανά μετοχή). Επίσης, ο τραπεζικός δανεισμός της διαμορφώθηκε στα 162,4 εκατ. ευρώ ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα στα 15,3 εκατ. ευρώ.
Παράγοντες που επέδρασαν στη συνολική καλυτέρευση της εικόνας των αποτελεσμάτων ήταν η εφαρμογή μιας σειράς μέτρων κατά τα τελευταία έτη, που στόχευαν στην προσαρμογή στις νέες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν τόσο στη χώρα μας, όσο και στην ευρύτερη περιοχή του ευρωπαϊκού νότου. Η προσπάθεια αυτή, ενταγμένη στο γενικότερο σχεδιασμό που ακολουθείται κατά τα τελευταία χρόνια από τη διοίκηση των Μινωικών και είχε ως κύριο στόχο τη μείωση του λειτουργικού κόστους της και την αποδοτικότερη εκμετάλλευση των πλοίων του στόλου της.
Η εταιρεία Μινωικές Γραμμές, μέσω αλλεπάλληλων αγορών μετοχών της Hellenic Seaways, έχει αυξήσει τη συμμετοχή της στο μετοχικό κεφάλαιο της δεύτερης στο 48%.
Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1972 στο Ηράκλειο της Κρήτης και σήμερα αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες της Ευρώπης. Κύριος «κορμός» αλλά και κεντρική προτεραιότητα των δρομολογίων της για δεκαετίες είναι η ακτοπλοϊκή σύνδεση του Ηρακλείου με τον Πειραιά, και της Πάτρας με την Ιταλία. Το 2008, ο μεγάλος ιταλικός όμιλος Γκριμάλντι (Grimaldi Compagnia Di Navigazione SPA) εξαγόρασε το 88%, ενώ πλέον ελέγχει το 90,12% της εταιρείας.
Hellenic Seaways
Η εταιρεία, μετά από πέντε διαδοχικές ζημιογόνες χρήσεις, επέστρεψε στην κερδοφορία το 2015, ακολουθώντας τη «γραμμή» και των υπολοίπων ακτοπλοϊκών εταιρειών που επίσης είχαν κερδοφόρο χρήση το περασμένο έτος.
Η μεγάλη πτώση στην τιμή του πετρελαίου που εντός του 2015 υποχώρησε σε χαμηλά 7ετίας, η κινητικότητα και οι αυξημένες ταξιδιωτικές - μεταφορικές ανάγκες λόγω προσφυγικού και ο εξορθολογισμός των δρομολογίων είναι οι κύριοι καταλύτες που έφεραν εξαιρετικό αποτέλεσμα στην Hellenic Seaways.
Η διοίκηση της εταιρείας αισιοδοξεί ότι το momentum της βελτίωσης μεγεθών είναι διατηρήσιμο, καθώς – πέραν των άλλων – η όποια αύξηση στις τιμές του πετρελαίου σε καμιά περίπτωση δε εκτιμάται ότι θα φτάσει στα «απαγορευτικά» επίπεδα του 2014 ή 2013...
Η Hellenic Seaways έχει προχωρήσει σε μερική τακτοποίηση του δανεισμού της, ενώ το 2016 προστέθηκαν τρία νέα πλοία σε δρομολόγια, που η εταιρεία εκτιμά ότι θα συμβάλουν θετικά στο συνολικό της μεταφορικό έργο.
Ο κύκλος εργασιών έφτασε το 2015 στα 131,9 εκατ. ευρώ, ενισχυμένος κατά 26,5% έναντι του 2014. Τα μεικτά κέρδη ανήλθαν στα 29,8 εκατ. ευρώ (+19,7 εκατ. ευρώ έναντι 2014) και τα EBITDA ανήλθαν στα 24,6 εκατ. ευρώ (+18,1 εκατ. έναντι 2014). Τα καθαρά κέρδη διαμορφώθηκαν στα 3,9 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 17,4 εκατ. ευρώ το 2014, ενώ η εταιρεία το 2015 γύρισε στα κέρδη μετά από πέντε διαδοχικές ζημιογόνες χρήσεις. Επιπλέον, καταγράφηκε αύξηση επιβατικής κίνησης κατά 11% και εμπορευματικής κίνησης κατά 46% έναντι 2014.
Μετοχικό μήλον της έριδος
Ως γνωστόν η Hellenic Seaways έχει καταστεί το τελευταίο διάστημα ως το απόλυτο μετοχικό μήλο της έριδος στην ακτοπλοΐα. Ο όμιλος Όμιλος Γκριμάλντι – μέσω της Minoan Lines «χτίζει» διαρκώς μεγαλύτερα ποσοστά, έχοντας φτάσει να κατέχει το 48% των μετοχών της. Η Τράπεζα Πειραιώς φέρεται να ελέγχει πλέον το 39,6%, με ένα επιπλέον 6% να συντάσσεται με τα ευρύτερα (μετοχικά) συμφέροντα της Τράπεζας, 2-3% ελέγχει η ANEK ενώ το υπόλοιπο είναι μη ελέγξιμο, είτε «ρετάλια» από κληρονομιές, προσημειωμένα δάνεια κ.λπ., είτε μεμονωμένοι μέτοχοι που δεν πουλούν.
Η Hellenic Seaways ιδρύθηκε το 1998 ως Minoan Flyng Dolphing, με επικεφαλής και εμπνευστή τον Παντελή Σφηνιά, πρόεδρο το Γεράσιμο Στρίντζη και πολλούς ισχυρούς μετόχους. Απασχολεί περισσότερους από 900 εργαζομένους.
Attica Group
Με ηγετική θέση στην παροχή υπηρεσιών θαλασσίων μεταφορών για επιβάτες και φορτηγά στη Ανατολική Μεσόγειο, η Attica Group εξυπηρετεί περισσότερους από 40 προορισμούς τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό (στις γραμμές Ελλάδας – Ιταλίας), έχοντας θυγατρικές τις Blue Star Ferries και Superfast Ferries.
O στόλος του ομίλου Attica αριθμεί 13 υπερσύγχρονα επιβατηγά - οχηματαγωγά πλοία, ενώ είναι η πρώτη ελληνική ακτοπλοϊκή εταιρεία που ταξίδεψε πέραν των ελληνικών χωρικών υδάτων! Εκτός από τις γραμμές στην Αδριατική θάλασσα, η Attica απέκτησε σημαντική εμπειρία έχοντας δραστηριοποιηθεί με επιτυχία στην Ευρώπη, όπου εγκαινίασε νέα δρομολόγια και καθιέρωσε νέες συνδέσεις στη Βαλτική Θάλασσα, μεταξύ της Γερμανίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, και στη Βόρεια Θάλασσα μεταξύ του Βελγίου και της Σκωτίας, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Θυμίζουμε ότι ο όμιλος Attica Group το 2015 παρουσίασε θεαματικό οικονομικό αποτέλεσμα, πετυχαίνοντας αύξηση κερδών 677% στα 33,18 εκατ. έναντι 4,27 εκατ. στη χρήση 2014.
Αύξηση κύκλου εργασιών, μείωση λειτουργικού κόστους μέσω ενεργητικής διαχείρισης των δρομολογίων των πλοίων, αλλά και μείωση των τιμών στα καύσιμα, ήταν οι αιτίες της μεγάλης βελτίωσης μεγεθών.
Σε ότι αφορά το πρώτο εξάμηνο του 2016, η Attica Group πέτυχε συρρίκνωση ζημιών μετά από φόρους στα 2,20 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών 5,84 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2015. Θυμίζουμε, ότι μέσα σ'' αυτό το διάστημα, δεν υπάρχει το «χρυσό» δίμηνο της ακτοπλοΐας Ιούλιος και Αύγουστος.
Οι ενοποιημένες πωλήσεις ανήλθαν στα 109,63 εκατ. ευρώ, έναντι 108,87 εκατ το αντίστοιχο εξάμηνο του 2015.
Τα ενοποιημένα κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) διαμορφώθηκαν στα 21,66 εκατ. ευρώ έναντι κερδών 19,03 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Παράλληλα, η Attica Group ανακοίνωσε ότι στις 30 Ιουνίου του 2016, τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου ανέρχονταν σε 40,14 εκατ. ευρώ, έναντι 71,56 εκατ. ευρώ την 31η Δεκεμβρίου 2015. Σημαντικό μέρος των διαθεσίμων (32,59 εκατ. ευρώ) διοχετεύτηκε το φετινό πρώτο εξάμηνο για την αποπληρωμή μακροπρόθεσμων δανείων.
Τα πάγια στοιχεία του Ομίλου στο τέλος του 1ου εξαμήνου διαμορφώνονταν σε 555,46 εκατ. ευρώ, έναντι 565,52 εκατ. ευρώ την 31η Δεκεμβρίου 2015. Ο συνολικός δανεισμός το πρώτο εξάμηνο του 2016 μειώθηκε και ανέρχεται σε 257,41 εκατ. ευρώ, έναντι 285,26 εκατ. ευρώ στα τέλη 2015. Για το ίδιο διάστημα τα ίδια κεφάλαια διαμορφώθηκαν σε 380,36 εκατ. ευρώ και αντιστοιχούν σε 1,98 ευρώ ανά μετοχή.
Η Attica Group ανακοίνωσε ενίσχυση του μεταφορικού έργου στα Ι. Χ. οχήματα κατά 10,5% και στα φορτηγά οχήματα κατά 8,9%, καθώς και τη σύναψη συμφωνίας συμφωνία με την μαροκινή τράπεζα «BMCE Bank Of Africa Group» (BMCE) για την εκμετάλλευση θαλασσίων γραμμών μεταξύ του Μαρόκου και της ηπειρωτικής Ευρώπης, μέσω της νεοσυσταθείσας εταιρείας «Africa Morocco Links» (AML). Η Attica Group ελέγχει το 49% της AML και η μαροκινή τράπεζα το 51%.
H AML άρχισε τη δραστηριοποίηση της στα τέλη Ιουνίου 2016 με τη δρομολόγηση δύο επιβατηγών-οχηματαγωγών πλοίων στη Γραμμή Tanger Med (Μαρόκο) – Algeciras (Ισπανία).
Πρόκειται για γραμμή μικρής απόστασης, με δρομολόγια σχεδόν όλο το εικοσιτετράωρο, ενώ εξυπηρετεί σχεδόν τα 2/3 της συνολικής επιβατηγού κίνησης μεταξύ Μαρόκου και Ηπειρωτικής Ευρώπης. Η Attica Group, σε συνεργασία με την BMCE, σχεδιάζει εντός του 2017 την επέκταση της στην ευρύτερη αγορά με τη δρομολόγηση πλοίων και σε άλλες γραμμές μεσαίας και μακρινής απόστασης, όπως είναι η γραμμή Nador (Μαρόκο) - Almeria (Ισπανία) και η μακρινή γραμμή σύνδεσης λιμένα του Μαρόκου με λιμένα της Γαλλίας».
ΑΝΕΚ
Μετά από μια επταετία ζημιών, η ΑΝΕΚ το 2015 είχε καθαρά κέρδη μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ύψους 600 χιλιάδων ευρώ, έναντι ζημιών 17,8 εκατ. ευρώ το 2014. Μάλιστα, ο όμιλος επέστρεψε στην κερδοφορία για πρώτη φορά μετά το 2007! Και αυτό παρά το γεγονός ότι τα έσοδά της μειώθηκαν στα 159,8 εκατ. ευρώ έναντι 169,5 εκατ. τη χρήση 2014. Μάλιστα, το 2015 η εταιρεία εκτέλεσε 14% λιγότερα δρομολόγια σε σχέση με το 2014, ενώ στις γραμμές της Κρήτης και της Αδριατικής, τα πλοία της ΑΝΕΚ εκτέλεσαν συνδυασμένα δρομολόγια μέσω της κοινοπραξίας με τα πλοία της Attica Group.
H βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων επιτεύχθηκε πρωτίστως λόγω της σημαντικής μείωσης των τιμών των καυσίμων, αλλά και λόγω αποδοτικότερης διαχείρισης στόλου, καθώς και της συνεχούς προσπάθειας για περιορισμό του λειτουργικού κόστους. Ο όμιλος ΑΝΕΚ δραστηριοποιείται με ιδιόκτητα και ναυλωμένα πλοία σε γραμμές της Αδριατικής (Ανκόνα, Βενετία), της Κρήτης (Χανιά, Ηράκλειο), των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Ασφαλώς με την ΑΝΕΚ σε κερδοφορία, αναβαθμίζονται και οι προσπάθειες αξιοποίησης συμμετοχών από την πλευρά της Τράπεζας Πειραιώς, που έχει ποσοστά τόσο στην κρητική εταιρεία, όσο και στην Hellenic Seaways.
H εταιρεία ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 1967, με την επωνυμία «Ανώνυμη Ναυτιλιακή Εταιρεία Κρήτης Α.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «ANEK LINES», με μετόχους απλούς ανθρώπους της Μεγαλονήσου. Είναι η πρώτη εταιρεία λαϊκής βάσης και η ιδέα της ίδρυσής της προέκυψε από την ανάγκη βελτίωσης των υπηρεσιών της ακτοπλοϊκής σύνδεσης της Κρήτης με την Ηπειρωτική Ελλάδα.
Ο στόλος της ΑΝΕΚ περιλαμβάνει 10 ιδιόκτητα πλοία, ελληνικού νηολογίου, τα οποία είναι πιστοποιημένα με τα Διεθνή Συστήματα Ασφάλειας και Ποιότητας ISM & ISPS Systems, ΙSO & HACCP αντίστοιχα.
Τον περασμένο Απρίλιο η ANEK παρουσίασε το νεόκτιστο «Κύδων», που ναυπηγήθηκε στα Ναυπηγεία MITSUBISHI της Ιαπωνίας και εκτελεί το δρομολόγιο Ηράκλειο – Πειραιάς. Μπορεί να μεταφέρει έως 1750 επιβάτες και 703 οχήματα, διαθέτει 626 κλίνες και 163 αεροπορικά καθίσματα, έχοντας μήκος 192 μέτρα και πλάτος 27 μέτρα.
