Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Η προοπτική μιας νέας αύξησης των αμερικανικών επιτοκίων, έπειτα από ένα χρόνο από την πρώτη αύξηση που πραγματοποιήθηκε μετά από δέκα περίπου χρόνια, διατηρεί τη νευρικότητα στις διεθνείς αγορές. Φυσικά και οι επιπτώσεις από μια αύξηση των επιτοκίων της FED τρομάζει τις αγορές, κυρίως για τον λόγο του ότι το κόστος χρήματος θα αυξηθεί, περιορίζοντας τα κέρδη από το carry trade, ενώ οδηγεί σταδιακά στην απόσυρση των μέτρων στήριξης της οικονομίας από τις κεντρικές τράπεζες, κάτι το οποίο και φυσικά δεν αποτελεί ευχάριστο γεγονός για τα χρηματιστήρια, που στήριξαν την εντυπωσιακή τους άνοδο από την κρίση του 2008 στο άφθονο και φθηνό χρήμα των κεντρικών τραπεζών.
Μαζί με την άνοδο των αμερικανικών επιτοκίων όμως, ενισχύεται σταδιακά και η ισοτιμία του δολαρίου έναντι των περισσοτέρων νομισμάτων, δημιουργώντας προβλήματα στις διεθνείς αγορές. Ποιες όμως αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις από την περαιτέρω ενίσχυση του δολαρίου, πάνω στην παγκόσμια οικονομία, στις μετοχές, αλλά και στις τιμές των εμπορευμάτων;
Οικονομία
Όσο αφορά το θέμα της ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, μάλλον η διακύμανση του δολαρίου αφήνει αδιάφορο το παγκόσμιο ΑΕΠ, καθώς όπως παρατηρούμε και στο παρακάτω γράφημα, άλλοτε υπάρχει θετική συσχέτιση μεταξύ αυτών κι άλλοτε αρνητική, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως μάλλον ο ρυθμός ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας επηρεάζει κατά πάσα πιθανότητα την πορεία του δολαρίου, παρά το αντίθετο. Εξάλλου, στην παρούσα φάση η κατάσταση της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας παραμένει σταθερή, με την προοπτική να συνεχίσει να παραμένει και σταθερή το επόμενο έτος (σύμφωνα με το ΔΝΤ), παρά την διατήρηση της ανοδικής τάσης που διατηρεί το αμερικανικό νόμισμα.
Πηγή γραφήματος: Fredgraph
Μετοχές
Μπορεί η έλλειψη συσχέτισης δολαρίου και παγκόσμιας ανάπτυξης άλλοτε να είναι θετική κι άλλοτε αρνητική, ανάλογα με τις εκάστοτε περιστάσεις, κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει και όσο αφορά τις μετοχικές αξίες. Τα τελευταία σαράντα χρόνια, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε και στο παρακάτω διάγραμμα, η συσχέτιση μεταξύ δολαρίου και μετοχών είναι αρνητική, με αυτή άλλοτε να είναι μικρότερη κι άλλοτε όχι, Τουλάχιστον αυτό δείχνει να ισχύει από τις παρατηρήσεις μεταξύ δολαρίου και S&P 500, όπου σε περιόδους ενίσχυσης των μετοχών ο δείκτης δολαρίου καταγράφει πτώση, και το αντίστροφο. Ο κύριος λόγος της αρνητικής συσχέτισης μεταξύ δολαρίου και S&P 500, οφείλεται κυρίως στο γεγονός, πως το ισχυρό δολάριο πλήττει τα κέρδη των αμερικανικών εταιρειών, που ως επί το πλείστον ένα σημαντικό μέρος των κερδών τους προέρχεται από το εξωτερικό.
Η ενίσχυση του δολαρίου κάνει ακριβότερα τα προϊόντα των αμερικανικών μετοχών, ενώ η διολίσθηση αυτού φθηνότερα, επηρεάζοντας σημαντικά την κερδοφορία αυτών. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο που η αγορά συναλλάγματος, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες αγορές κεφαλαίων, καθώς σε αυτή συμμετέχουν και εταιρείες εξαγωγικού χαρακτήρα, κι όχι μόνο, στην προσπάθεια τους να περιορίσουν ή και να εξαλείψουν τους συναλλαγματικούς κινδύνους στους οποίους υπόκεινται.
Πηγή γραφήματος: Marketwatch.com
Εμπορεύματα
Η πιο διαδεδομένη συσχέτιση αποτελεί αυτή μεταξύ του δολαρίου και των εμπορευμάτων, με τη μεταξύ τους σχέση να είναι αρνητική, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα. Κι αυτό για τον απλούστατο λόγο, του ότι η πλειοψηφία των εμπορευμάτων (πετρέλαιο, χρυσός, χαλκός κα) εμπορεύονται σε όρους δολαρίου, και μια αύξηση του αμερικανικού νομίσματος, τα κάνει ακριβότερα, κυρίως για χώρες οι οποίες διαθέτουν ασθενέστερο νόμισμα έναντι αυτού, ενώ μια διολίσθηση του δολαρίου κάνει αυτά φθηνότερα.
Πηγή γραφήματος: Stockcharts.com
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε, πως ένας από τους βασικότερους παράγοντες επηρεασμού του πληθωρισμού αποτελούν και οι τιμές των εμπορευμάτων, κυρίως αυτές του πετρελαίου και των τροφίμων (πχ δομικός πληθωρισμός), με τις κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο να δείχνουν ανίσχυρες στην προσπάθεια τους να ενισχύσουν τον πληθωρισμό των τοπικών τους οικονομιών. Ίσως και γι' αυτό το λόγο υπάρχει σημαντική πίεση για μείωση της παραγωγής των μελών του OPEC.
Αξίζει να δούμε το πόσο πολύ επηρεάζει η ισοτιμία του δολαρίου την τιμή του πετρελαίου, κυρίως λόγο του ότι αυτό αποτελεί βασικό συστατικό της ανάπτυξης των οικονομιών. Όπως μπορούμε να διακρίνουμε στο παρακάτω γράφημα, υπάρχει σχεδόν τέλεια (ανά περιόδους) αρνητική συσχέτιση μεταξύ των δύο, όπου όποτε διολισθαίνει το αμερικανικό νόμισμα η τιμή του πετρελαίου ενισχύεται, και το αντίθετο. Φυσικά, κάτι αντίστοιχο ισχύει, εάν και σε μικρότερο βέβαια βαθμό και για την τιμή του χρυσού, του οποίου όμως η τιμή από την αρχή του έτους έχει ενισχυθεί πάνω από 20%, παρά τη ανοδική πορεία του αμερικανικού νομίσματος, με τη διαφοροποίηση αυτή στη συσχέτιση να οφείλεται κυρίως σε λόγους φόβου των επενδυτών, έναντι διαφόρων γεωπολιτικών κινδύνων ή προστασίας μιας νέας κρίσης στην παγκόσμια οικονομία.
Πηγή γραφήματος: Oilprice.com
Σε κάθε περίπτωση, μια επικείμενη νέα ενίσχυση της ισοτιμίας του δολαρίου έναντι των περισσοτέρων νομισμάτων, μάλλον θα αφήσει αδιάφορη την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία εξαρτάται κυρίως από τους χειρισμούς των κεντρικών τραπεζών, ενώ ενδέχεται να οδηγήσει προς χαμηλότερα επίπεδα εμπορεύματα, όπως πετρέλαιο και βιομηχανικά εμπορεύματα, με την τιμή τους όμως να επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας.
Τέλος, όσο αφορά τις μετοχές, αυτές μάλλον θα επηρεαστούν κατά κύριο λόγο από τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών εάν θα διατηρήσουν ή όχι τα μέτρα στήριξης προς την πραγματική οικονομία, ενώ μια νέα αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων είναι ικανή να δημιουργήσει πρόσκαιρα αρνητικό κλίμα στις μετοχικές αξίες, ώσπου να αναπροσαρμοστούν οι στρατηγικές carry trade.
