Η παγκόσμια πρωτιά που κατέκτησε η χώρα μας ως προς την πολυπλοκότητα του επιχειρείν, στην ετήσια έκθεση του TMF Group θα έπρεπε σήμερα να σημάνει συναγερμό, αποτελώντας ταυτόχρονα το κεντρικό σημείο του προβληματισμού και ανησυχίας του πολιτικού προσωπικού της Ελλάδας. Αντιθέτως, το πολιτικό προσωπικό συνεχίζει να μην ασχολείται με τα σοβαρά προβλήματα που όσο παραμένουν άλυτα οδηγούν σε αδιέξοδο, αλλά εστιάζει σε κοκκορομαχίες, με πρόσκαιρα κομματικά οφέλη.
Ο πλήρης τίτλος της έκθεσης είναι: «Global Business Complexity Index 2025: Sink or Swim». Δηλαδή, είναι: «Παγκόσμιος Δείκτης Επιχειρηματικής Πολυπλοκότητας 2025: Βουλιάζουμε ή Κολυμπάμε.» Τέλεια. Πιο καθαρά δεν θα μπορούσε να τα πει.
Ο Παγκόσμιος Δείκτης Επιχειρηματικής Πολυπλοκότητας (GBCI) παρέχει μια λεπτομερή ανάλυση της πολυπλοκότητας των διαδικασιών που σχετίζονται με την ίδρυση, λειτουργία και ανάπτυξη μιας επιχείρησης σε 79 διαφορετικές χώρες του κόσμου. Προσδιορίζοντας τους παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία ή την αποτυχία, αυτή η ολοκληρωμένη επισκόπηση εστιάζει τόσο στην υπάρχουσα κατάσταση, όσο και στις βασικές παγκόσμιες τάσεις, καθώς και τις τοπικές ιδιαιτερότητες που επηρεάζουν τις υπό εξέταση οικονομίες.
Ο GBCI 2025 βασίζεται σε 292 δείκτες επιχειρηματικής πολυπλοκότητας, με αυτά τα δεδομένα να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κατάταξης, με βάση την πολυπλοκότητα του επιχειρηματικού περιβάλλοντος στις 79 χώρες που εξετάζονται. Καλύπτοντας τη νομοθεσία, την κανονιστική συμμόρφωση, τις λογιστικές διαδικασίες, τα φορολογικά καθεστώτα, τους κανόνες διαχείρισης των ανθρωπίνων πόρων και τις διαδικασίες μισθοδοσίας, η τελευταία έκδοση του GBCI έχει σκοπό να αποτελέσει ένα σημείο αναφοράς για τις επιχειρήσεις, οι οποίες σχεδιάζουν να επεκταθούν σε νέες αγορές μέσα στα επόμενα έτη. Και η εικόνα της χώρας μας είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτική.
Όπως βλέπουμε και στον ακόλουθο πίνακα η Ελλάδα από την 6η θέση που κατείχε το 2022, ανέβηκε στην 2η θέση το 2023 και ακολούθως αναρριχήθηκε στην κορυφή το 2024 και διατηρεί την πρωτιά και το 2025.
Η Ελλάδα διατηρεί τη θέση της ως η πιο πολύπλοκη δικαιοδοσία για την επιχειρηματικότητα στον κόσμο. Η χώρα παραμένει αφιλόξενη για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις. Όχι μόνο λόγω μεγέθους, αφού είναι μια μικρή αγορά. Αλλά και διότι ταυτόχρονα αντιμετωπίζει δυσκολίες, ακόμα και για τη μετατροπή της σε «hub» περιφερειακής επέκτασης των πολυεθνικών εταιρειών. Κάτι που θα μπορούσε να επιτύχει λόγω της θέσεως της στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς και λόγω και της γεωγραφικής γειτνίασής της με τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, με το συγκριτικό πλεονέκτημα ότι αποτελεί χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πού οφείλεται σύμφωνα με την έκθεση, αυτή η θλιβερή πραγματικότητα; Στις διαρκείς και συνεχιζόμενες νομοθετικές αλλαγές, ιδιαίτερα στους τομείς της λογιστικής καταγραφής και της εταιρικής φορολογίας (A&T), καθώς και της διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων και μισθοδοσίας (HRP), που γίνονται ολοένα και πιο πολύπλοκες και σύνθετες. Οι συγκεκριμένες αλλαγές αντί να γίνονται απλούστερες, γίνονται πιο σύνθετες και πολύπλοκες απαιτώντας σημαντικές οικονομικές δαπάνες και επενδύσεις στον τομέα της τεχνολογικής υποστήριξης και της κανονιστικής συμμόρφωσης. Στην έκθεση, το σύστημα ηλεκτρονικών βιβλίων MyData, που εισήχθη το 2024, αναφέρεται σαν το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αυτών των απαιτήσεων, με το κόστος συμμόρφωσης να είναι ιδιαίτερα υψηλό, επιβαρύνοντας σημαντικά τις μικρότερες επιχειρήσεις.
Αυτή η μετάβαση προς την ηλεκτρονική γραφειοκρατία, αν και έχει σκοπό να απλοποιήσει τις λειτουργίες, έχει προσθέσει πολυπλοκότητα - τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα -, μαζί με τους υπόλοιπους 292 δείκτες επιχειρηματικής πολυπλοκότητας, που ήδη είναι επιβαρυμένοι για τη χώρα μας. Επομένως, τα πράγματα δυσκολεύουν αντί να απλοποιούνται.
Για τις επιχειρήσεις, αυτές οι πολυπλοκότητες οδηγούν αναγκαστικά σε υψηλότερο κόστος και κατανομή επιπλέον ανθρώπινων πόρων για την τήρηση και συμμόρφωση στις νέες απαιτήσεις. Οι μικρότερου μεγέθους επιχειρήσεις ενδεχομένως να δυσκολεύονται όχι μόνο να ανταγωνιστούν, αλλά ακόμα και να επιβιώσουν, αποθαρρύνοντας νέες επενδύσεις ή επεκτάσεις. Μακροπρόθεσμα, ενώ υπάρχει αισιοδοξία για την τελική εξομάλυνση των δυσκολιών, το τρέχον περιβάλλον μπορεί να αποτρέψει πιθανούς επενδυτές λόγω των απαραίτητων υψηλών αρχικών δαπανών συμμόρφωσης.
Η έκθεση GBCI 2025 εστιάζει παράλληλα στη δημιουργία ανθεκτικών διαδρομών και εμπορικών δρόμων σε διεθνές επίπεδο. Διότι σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο, η ανάπτυξη ανθεκτικών διαδρομών και εμπορικών δρόμων διευκολύνουν τη συνεχή ροή αγαθών, προσφέροντας συγκριτικά πλεονεκτήματα στις οικονομίες που τους διαθέτουν.
Όσον αφορά την Ελλάδα, η έκθεση αναφέρει ότι οι θαλάσσιες οδοί κυριαρχούν, με τις πρόσφατες επενδύσεις σε μεγάλα λιμάνια να σηματοδοτούν βελτιώσεις στις υπηρεσίες που προσφέρονται στο παγκόσμιο επιχειρείν. Ωστόσο, σημειώνεται, ότι οι βελτιώσεις στα οδικά και σιδηροδρομικά δίκτυα προχωρούν πολύ αργά, λειτουργώντας αποτρεπτικά στη διευκόλυνση των επιχειρήσεων, που θα επέλεγαν τη χώρα μας για τη δραστηριοποίησή τους.
Η GBCI 2025 κάνει αναφορά σε «ηλεκτρονική γραφειοκρατία». Υποστηρίζει ότι αυτό που βιώνουμε είναι μια διαδικασία μετάβασης από την παραδοσιακή γραφειοκρατία στην ηλεκτρονική γραφειοκρατία. Αυτό περιλαμβάνει την ύπαρξη πολλαπλών διαδικτυακών πλατφορμών για διαφορετικές υποβολές στις φορολογικές και εποπτικές αρχές, καθεμία από τις οποίες απαιτεί διαφορετικό τρόπο εισόδου και διαχείρισης των δεδομένων. Έτσι αντί να επισκεπτόμαστε αυτοπροσώπως κάθε τμήμα των φορολογικών ή των εποπτικών αρχών όπως γινόταν παλαιότερα, πλοηγούμαστε σε διαφορετικά ψηφιακά περιβάλλοντα που δεν είναι ιδιαίτερα φιλόξενα.
Δηλαδή αντί για πάταξη της γραφειοκρατίας, έχουμε την αντικατάστασή της από ψηφιακές διαδικασίες, εξ ίσου πολύπλοκες Η έκθεση αναφέρει ότι αυτή η νέα ψηφιακή μετάβαση πιθανόν να βελτιωθεί με το πέρασμα του χρόνου. Όμως προς το παρόν βρίσκεται στα αρχικά της στάδια, προκαλώντας δυσκολίες στις επιχειρήσεις, αυξάνοντας τους πόρους που απαιτούνται για τη συμμόρφωσή τους στις απαιτήσεις του κράτους.
Τη στιγμή που η Ελλάδα διατηρεί τα σκήπτρα της πιο αφιλόξενης χώρας όσον αφορά τη διεθνή επιχειρηματικότητα, οι ανταγωνίστριες χώρες που διψούν εξ ίσου με εμάς για επενδύσεις κυρίως από ξένες επιχειρήσεις, εμφανίζουν ένα καλύτερο και ελκυστικότερο προφίλ. Η Ισπανία είναι στη θέση 17, η Κροατία στην 19η, η Ρουμανία στην 24η, η Σλοβακία στην 31η, η Ουγγαρία στην 32η, η Σλοβενία στην 33η, η Σερβία στην 35η, η Βουλγαρία στην 40ή, η Κύπρος στην 63η, κ.α.
Η ανάγνωση των ονομάτων των χωρών και των θέσεων που καταλαμβάνουν στη λίστα της GBCI 2025, μας ξαναφέρνει το ερώτημα του τίτλου της έκθεσης. «Sink or swim». Βουλιάζουμε ή κολυμπάμε;
