Οι δυνατές εισροές επενδυτικών κεφαλαίων στις αγορές ομολόγων φέτος ενισχύουν την πεποίθηση ότι το ξεκίνημα της συρρίκνωσης του τεράστιου χαρτοφυλακίου ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα είναι ομαλό. Ωστόσο, ο μακροπρόθεσμος αντίκτυπος της «ποσοτικής σύσφιξης» παραμένει ένα μεγάλο ερωτηματικό.
Το χαρτοφυλάκιο ομολόγων της ΕΚΤ διογκώθηκε στα 5 τρισ. ευρώ μετά από σχεδόν μία δεκαετία «ποσοτικής χαλάρωσης». Η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης αγόραζε ομόλογα για να καταπολεμήσει αποπληθωριστικούς κινδύνους μετά την κρίση χρέους.
Τώρα μάχεται τον υψηλό πληθωρισμό στις οικονομίες των 20 χωρών του ευρώ. Αυτό τον μήνα η ΕΚΤ θα ξεκινήσει να μειώνει τα ομόλογα που διακρατεί στον ισολογισμό της με ρυθμό 15 δισ. ευρώ μηνιαίως μέχρι τον Ιούνιο. Η λεγόμενη ποσοτική σύσφιξη είναι το επόμενο βήμα που θα ακολουθήσει τις αυξήσεις επιτοκίων κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες ήδη και το πάγωμα νέων αγορών ομολόγων από πέρυσι.
Ο χαμηλός ρυθμός πωλήσεων ομολόγων που σχεδιάζει αρχικά καθησυχάζει τους traders στην αγορά ομολόγων καθώς το κύριο εργαλείο νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ ήταν οι αυξήσεις επιτοκίων. Η αγορά συνήθισε τη χαμηλότερη παρουσία της ΕΚΤ και υπήρξε βελτίωση από το τελευταίο τρίμηνο του 2022.
Η άνοδος στις αποδόσεις των ομολόγων του ευρώ έφερε την επιστροφή των επενδυτών. Σύμφωνα με τη BofA, έχει ωθήσει σε εισροές κεφαλαίων για οκτώ συνεχείς εβδομάδες, το μακρύτερο σερί από τον Νοέμβριο του 2021.
Χρειάζεται όμως προσοχή. Η ποσοτική χαλάρωση ήταν ένα νέο πείραμα που έφερε παλίρροια μετρητών σε κινητές αξίες ρίσκου παγκοσμίως. Η ποσοτική σύσφιξη τώρα και πώς θα επηρεάσει τις αγορές είναι ένα μεγάλο ερωτηματικό.
Στις ΗΠΑ και τη Βρετανία οι κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη ξεκινήσει την ποσοτική σύσφιξη, παρόλο που η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να την καθυστερήσει λόγω της αναστάτωσης στη βρετανική αγορά ομολόγων πέρυσι.
Η ΕΚΤ λανσάρει την ποσοτική σύσφιξη με το να μην επανεπενδύει πλήρως τα ποσά από τις λήξεις ομολόγων που αγόρασε στο πρόγραμμα ΑΡΡ (Asset Purchase Program) από το 2015. Το τι θα γίνει με τον ρυθμό του λεγόμενου QT (quantitative tightening) της ΕΚΤ μετά τον Ιούνιο δεν είναι ξεκάθαρο.
Οι εκτιμήσεις στην αγορά τον Δεκέμβριο ήταν ότι η ΕΚΤ θα μείωνε το απόθεμα των ομολόγων της κατά 175 δισ. ευρώ φέτος. Σύμφωνα με δηλώσεις του Ολλανδού κεντρικού τραπεζίτη Klaas Knot που είναι ένα από τα «γεράκια» της ΕΚΤ, εφόσον η ποσοτική σύσφιξη συνεχίσει να έχει περιορισμένη επίδραση, η ΕΚΤ μπορεί να αυξήσει τον ρυθμό στα 26 δισ. ευρώ μηνιαίως και να παύσει τις αγορές του προγράμματος ΑΡΡ.
Αν η επανεπένδυση χρημάτων από ομόλογα του προγράμματος ΑΡΡ σταματήσει πριν από το τέλος του 2024, η παρουσία της ΕΚΤ θα εξαρτάται από τις επανεπενδύσεις των ποσών που λήγουν στο πιο ευέλικτο πρόγραμμα ΡΕΡΡ (Pandemic Emergency Purchase Programme).
H EKT έχει ευελιξία στο πού θα οδηγήσει τις επανεπενδύσεις αυτές. Αν χρειαστεί να τις κατευθύνει σε συγκεκριμένες χώρες για να ηρεμήσει τις αγορές τους, η στήριξη άλλων αγορών μπορεί να γίνει πιο αδύναμη.
Το πώς θα εξελιχθεί η ποσοτική σύσφιξη της ΕΚΤ μελλοντικά δημιουργεί αβεβαιότητα σε μία αγορά ομολόγων που έχει επανειλημμένα ανατιμολογήσει το πόσο υψηλά θα αυξηθούν τα επιτόκια και που συνεχίζει να αντιμετωπίζει γεωπολιτικά ρίσκα.
