Απογοητευτικά είναι τα μηνύματα που έρχονται για το λιανεμπόριο στην Ελλάδα. Οκτώ στα δέκα στελέχη επιχειρήσεων θεωρούν ότι η οικονομική κατάσταση χειροτέρεψε στο εξάμηνο Ιανουαρίου - Ιουνίου 2017 και προβλέπουν ότι οι πωλήσεις θα συνεχίσουν να μειώνονται.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την εξαμηνιαία Έρευνα Τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), τα στελέχη επιχειρήσεων προβλέπουν ότι οι πωλήσεις θα συνεχίσουν να παρουσιάζουν πτώση, μολονότι οι τιμές των προϊόντων θα μείνουν σταθερές. Μάλιστα, περίπου δύο στους δέκα, ήτοι ποσοστό 22%, εκτιμούν ότι οι τιμές θα παρουσιάσουν πτώση, εν μέσω του έντονου ανταγωνισμού που πλήττει τον κλάδο.
Όπως προκύπτει από την έρευνα, οι όποιες κινήσεις κι επενδύσεις καταγράφονται αποσκοπούν στην βελτίωση της κερδοφορίας μέσω της μείωσης κόστους και της καινοτομίας. Ενθαρρυντικό, ωστόσο, κρίνεται το γεγονός ότι τα προβλήματα ρευστότητας κι ελέγχων κεφαλαίων παρουσιάζουν πτωτικές τάσεις, αν και συνεχίζουν να καταγράφονται.
Από την άλλη πλευρά, οι προβληματισμοί των στελεχών -οι οποίοι επηρεάζονται κυρίως από τις μακροοικονομικές εξελίξεις στη χώρα- σχετίζονται κυρίως με την αβεβαιότητα του περιβάλλοντος (που επηρεάζει την ψυχολογία των καταναλωτών) καθώς και την υψηλή φορολογία, παράγοντες που ευθύνονται για τη μείωση των πωλήσεων στον κλάδο.
Αναλυτικά τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας:
Η συντριπτική πλειοψηφία σε ποσοστό 81% θεωρεί το εξάμηνο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2017 η οικονομική κατάσταση χειροτέρεψε. Το 16% θεωρεί ότι έμεινε αμετάβλητη και μόλις το 4% ότι βελτιώθηκε. Σε σχέση με τις πωλήσεις του κλάδου τα στελέχη στην πλειοψηφία τους αναμένουν συνέχεια της μείωσης των πωλήσεων. Συγκεκριμένα το 68% θεωρεί ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2017 οι πωλήσεις θα είναι μειωμένες σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2016 (σχήμα 1). Το 19% αναμένει σχεδόν αμετάβλητες πωλήσεις και το 13% αύξηση. Μεσοσταθμικά η εκτίμηση των στελεχών είναι ότι οι πωλήσεις θα μειωθούν κατά 2,12% περίπου. Βέβαια οι πωλήσεις στο λιανεμπόριο τροφίμων σχετίζονται άμεσα με την ψυχολογία των καταναλωτών και την ευρύτερη οικονομική κατάσταση. Αυτό φαίνεται και στις παρακάτω απαντήσεις. Άρα το πρόσημο μπορεί να αλλάξει θετικά αν υπάρξει μία βελτίωση σε μακροοικονομικό επίπεδο.
Σχήμα 1: Αξιολόγηση οικονομικής κατάστασης και προσδοκίες αγοράς για το Β' εξάμηνο 2017
Ένα σημαντικό εύρημα είναι ότι για πρώτη από την αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ καταγράφεται η εκτίμηση ότι οι τιμές θα μείνουν αμετάβλητες και μάλιστα το 22% εκτιμά ότι θα παρουσιάσουν πτώση. Αυτό το αποτέλεσμα αποδίδεται στον ιδιαίτερα έντονο ανταγωνισμό που καταγράφεται το τελευταίο διάστημα, ως αποτέλεσμα και των πρόσφατων εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Σχήμα 2: Top Προβλήματα των Επιχειρήσεων Σήμερα
Σχήμα 3: Top Προτεραιότητες των Επιχειρήσεων Σήμερα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις των στελεχών σε σχέση με βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες τους (σχήμα 2). Συγκεκριμένα, για πρώτη φορά καταγράφεται ως βασικό πρόβλημα η αβεβαιότητα περιβάλλοντος (κοινωνικού-οικονομικού). Ο υψηλός ΦΠΑ ο οποίος στις προηγούμενες μετρήσεις καταγραφόταν ως το κύριο πρόβλημα εξακολουθεί να έχει σημασία με 47%, αλλά με σημαντική πτώση έναντι 68% στην προηγούμενη έρευνας και πέφτει πλέον στην 3η θέση των προβλημάτων. Αντίθετα το πρόβλημα των μειωμένων πωλήσεων παρουσιάζει ένταση καθώς ανεβαίνει στη 2η θέση με αύξηση από 52% σε 59% από την προηγούμενη μέτρηση. Άλλα σημαντικά προβλήματα θεωρούνται οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες των πελατών τους κυρίως λόγω του κοινωνικο-οικονομικού περιβάλλοντος και της αρνητικής ψυχολογίας, τα υψηλά κόστη λειτουργίας και η χαμηλή κερδοφορία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 20% θεωρεί βασικό πρόβλημα τη μεγάλη γραφειοκρατία που αντιμετωπίζει (παρά τις όποιες βελτιώσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια). Τέλος τα προβλήματα που έχουν να κάνουν με τους ελέγχους κεφαλαίων και την ρευστότητα παρουσιάζουν έντονη πτώση από το 27% στο 16%.
Οι προτεραιότητες των επιχειρήσεων αντικατοπτρίζουν τον δυναμισμό του κλάδου και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους και των οργανωτικών δομών λόγω της οικονομικής ύφεσης (σχήμα 3). Με διαφορά σημαντικότερη προτεραιότητα και ζητούμενο είναι και πάλι η αύξηση των πωλήσεων, παράλληλα με την μείωση του κόστους λειτουργίας προκειμένου προφανώς να επιτευχθεί κερδοφορία. Οι τρόποι μέσω των οποίων αναζητείται η κερδοφορία και η ανάπτυξη είναι η καινοτομία, η αναβάθμιση των δικτύων, η εξυπηρέτηση πελατών και η πολυκαναλική διάθεση προϊόντων (στο οποίο δίνουν ιδιαίτερη σημασία οι προμηθευτές).
Η επόμενη έρευνα θα διεξαχθεί στο τέλος Δεκεμβρίου 2017 και τα αποτελέσματα θα δημοσιευτούν τον Ιανουάριο 2018.
