Του Απόστολου Σκουμπούρη
Πανευρωπαϊκά αλλά και παγκόσμια λαμβάνει χώρα ένας κολοσσιαίος ψηφιακός μετασχηματισμός που έχει χαρακτηριστεί ως η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, καθώς αλλάζει συθέμελα νόρμες και σταθερές ενός οικονομικού και επιχειρηματικού συστήματος που επί δεκαετίες δεν είχε δει τέτοιες – τεκτονικές - αλλαγές.
Την ώρα που η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει την πορεία της προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό, όπως αποτυπώνεται στο δείκτη DESI (Digital Economy and Society Index) για το 2017, η Ελλάδα δυστυχώς υπολείπεται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου και βρίσκεται στην 26η θέση στην ΕΕ-28, ξεπερνώντας μόνο τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία!
Η χώρα μας κατατάσσεται στους ψηφιακούς ουραγούς, μαζί με χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ (Ουγγαρία, Πολωνία, Κροατία, Βουλγαρία, Ρουμανία) και του ευρωπαϊκού νότου (Κύπρος, Ιταλία).
Σύμφωνα με μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) για τις Κινητές Επικοινωνίες που παρουσιάστηκε χθες, η Ελλάδα, παρά το γεγονός ότι έχει απολέσει πολύτιμο χρόνο, εντούτοις δεν έχει χάσει – οριστικά – το τραίνο της ψηφιακής μετάλλαξης και της αλλαγής επιπέδου.
Η μελέτη παρουσιάστηκε χθες στα κεντρικά γραφεία της Ένωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ) και δείχνει μεταξύ άλλων ότι η ψηφιακή σύγκλιση με την ΕΕ-28 με καταλύτη τις Κινητές Επικοινωνίες αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η χώρα να εργαστεί σε συνέπεια για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος με την ΕΕ, διώχνοντας τα εμπόδια που βάζουν τροχοπέδη σε μια σύγκλιση και μια εξέλιξη που θα αλλάξει τα πάντα στις επιχειρήσεις, στο δημόσιο, στην οικονομία και στην κοινωνία.
Η ομάδα των μελετητών με επικεφαλής τον καθηγητή Ηλεκτρονικού Επιχειρείν του ιδρύματος Γιώργο Γιαγλή εντοπίζει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης για την Ελληνική οικονομία.
Σύμφωνα με τη μελέτη, μπορεί να υπάρξει αύξηση της συμβολής των Κινητών Επικοινωνιών στο ΑΕΠ κατά 3,06 δισ. ευρώ και στα δημόσια έσοδα κατά 1,62 δισ. ευρώ έως το 2021, εφόσον η χώρα συγκλίνει με την ΕΕ-28 στη διείσδυση του mobile broadband και με το μέσο όρο της Ισπανίας, της Ιταλίας και Πορτογαλίας στη χρήση δεδομένων και διαμορφώσει παράλληλα φιλικότερο επενδυτικό περιβάλλον.
Οι έξι προτάσεις του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Μέσα σ'' αυτό το πλαίσιο, η μελέτη του ΟΠΑ καταλήγει σε έξι απαραίτητες πρωτοβουλίες που θα πρέπει να αναληφθούν από την Κυβέρνηση για την επιτάχυνση της ψηφιακής ανάπτυξης και το κλείσιμο της ψηφιακής ψαλίδας με την ΕΕ:
1. Απλοποίηση και εφαρμογή του ρυθμιστικού πλαισίου για την επιτάχυνση της αδειοδότησης των ψηφιακών υποδομών
2. Επίλυση των εκκρεμοτήτων για την αναβάθμιση των δικτύων, ώστε να υλοποιηθούν ταχύτερα νέες επενδύσεις
3. Απόδοση φασματικών περιοχών, έτοιμων προς χρήση με την αξιοποίηση των βέλτιστων πρακτικών της ΕΕ
4. Άρση της στρέβλωσης του ειδικού τέλους στην Κινητές Επικοινωνίες, καθώς ο καταναλωτής επιβαρύνεται έως 48,8% στον τελικό λογαριασμό, όταν η μέγιστη επιβάρυνση στην ΕΕ είναι 25%
5. Εκστρατεία ενημέρωσης αρμοδίων φορέων και πολιτών για τη σημασία των υποδομών και υπηρεσιών ψηφιακής τεχνολογίας στο πλαίσιο της υλοποίησης της εθνικής ψηφιακής στρατηγικής και
6. Ενίσχυση της ζήτησης με θέσπιση κινήτρων για την υιοθέτηση καινοτόμων κινητών υπηρεσιών από τις επιχειρήσεις, τους πολίτες, την τοπική αυτοδιοίκηση και τη δημόσια διοίκηση.
Τη 2η υψηλότερη φορολογία στην ΕΕ-28 έχει η Ελλάδα – Μεταξύ 39-49%
Όπως ελέχθη κατά τη χθεσινή παρουσίαση, περίπου 5 χρόνια χωρίζουν την Ελλάδα αυτή τη στιγμή από την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, με τη χώρα να κατατάσσεται 26η στα 28 κράτη μέλη στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI).
Οι μελετητές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας ότι αν συνεχιστεί η διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος, χωρίς να λαμβάνονται οι απαραίτητες πρωτοβουλίες, η συμβολή των Κινητών Επικοινωνιών στο ΑΕΠ θα περιοριστεί μόλις στο 1,25% και στα δημόσια έσοδα μόλις στα 992,9 εκατ. έως το 2021.
Αυτά τα στοιχεία δεν είναι μια «στείρα» κινδυνολογία... εντεταλμένη για τα συμφέροντα ενός κλάδου ή μιας συντεχνίας (τηλεπικοινωνιών) αλλά είναι οι ξεκάθαρες αλήθειες που εξάγονται από όλες τις μελέτες τόσο παρακολουθώντας τη στασιμότητα της χώρας μας, όσο και το... ράλι χωρών που έχουν «τρέξει» την ψηφιακή μετάλλαξή τους.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις στερούνται των δυνατοτήτων που παρέχει η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία αφενός σε όρους μείωσης του λειτουργικού κόστους, αφετέρου σε εξωστρέφεια, δυνατότητες οι οποίες θα εκτόξευαν τη σχετική ανταγωνιστική θέση τους ακόμα και σε σύγκριση με τις πολύ μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού στην παγκοσμιοποιημένη αγορά.
Τροχοπέδη στη χρήση καινοτόμων υπηρεσιών Κινητών Επικοινωνιών αποτελεί, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, το κόστος της επικοινωνίας, η οποία υπερφορολογείται. Η φορολογία στην Ελλάδα είναι η 2η υψηλότερη στην ΕΕ-28 με τη συνολική φορολογική επιβάρυνση να κυμαίνεται από 39% -49%, συμπεριλαμβανομένων ειδικού τέλους και ΦΠΑ.
Χαρακτηριστικό είναι ότι παρά την υψηλή αύξηση στη χρήση δεδομένων το 2016 (58,3%), η Ελλάδα κατατάσσεται στην προτελευταία θέση στον ΟΟΣΑ, πριν το Μεξικό, σ'' ότι αφορά την κατανάλωση δεδομένων.
Ο σημερινός «χάρτης» τηλεπικοινωνιών στη χώρα μας
Από την αρχή της οικονομικής κρίσης το 2008 έως το 2016 η σωρευτική πτώση στα έσοδα των εταιρειών τηλεπικοινωνίας στη χώρα μας έφτασε το 57%. Η οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη μείωση των τιμών - στροφή σε οικονομικότερα πακέτα προς τους καταναλωτές - αποτελούν τις κύριες αιτίες επηρεασμού των εσόδων. Το 2017 διαφαίνεται όμως τάση προς σταθεροποίηση.
Ο αριθμός των συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα παραμένει σταθερός τα τελευταία έτη στις περίπου 16 εκατ. συνδέσεις. Το μέσο έσοδο ανά συνδρομητή (ARPU) έπεσε το πρώτο τρίμηνο του 2017, για πρώτη φορά, κάτω από τα 9 ευρώ (από 12,4 ευρώ το 2012). Τα κέρδη προ φόρων (EBITDA) διαμορφώθηκαν το 2016 στα 691 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 2,7% από το 2015. Από το υψηλότερο σημείο το 2008 έως το 2016, η σωρευτική μείωση ανέρχεται σε 60%.
Στα 351 εκατ. ευρώ οι επενδύσεις το 2016 για τις Κινητές Επικοινωνίες
Πάντως, εν μέσω κρίσης, ο κλάδος των Κινητών Επικοινωνιών κατόρθωσε να διασφαλίσει τη βιωσιμότητά του, να περιορίσει τον τραπεζικό δανεισμό και να αυξήσει τη συνολική παραγωγικότητα +122,7%, αλλά και να σταθεροποιήσει την πτωτική πορεία των εσόδων του το 2016.
Επιπρόσθετα αναδείχθηκε σε σταθερό επενδυτή της Ελληνικής οικονομίας, επενδύοντας σε νέα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων στο πλαίσιο και της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών.
Το 2016 επενδύθηκαν 351 εκατ. ευρώ στη γεωγραφική και πληθυσμιακή επέκταση των δικτύων 4G, αγγίζοντας το 50% του EBITDA και το 19,7% των συνολικών εσόδων των εταιρειών. Οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών έχουν ανακοινώσει επιπλέον επενδύσεις 2,5 δισ. ευρώ σε σταθερά και κινητά δίκτυα την τετραετία 2017-2020, ώστε να επιτύχει η Ελλάδα τους στόχους που έχει θέσει η ΕΕ για την ευρυζωνικότητα.
Ο Γενικός Διευθυντής της ΕΕΚΤ, κ. Γιώργος Στεφανόπουλος, αναφορικά με όλες τις ανωτέρω εξελίξεις και με αφορμή την παρουσίαση της μελέτης του Οικονομικού Πανεπιστημίου, επισήμανε σχετικά: «Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η ψηφιακή οικονομία συμβάλλει καταλυτικά στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόοδο.
Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά στην ιστορική ευκαιρία να αξιοποιήσει την τεχνολογική συγκυρία και τα συγκριτικά πλεονεκτήματά της, όπως το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και έναν δυναμικό κλάδο στην αιχμή της τεχνολογικής καινοτομίας, τον κλάδο των κινητών επικοινωνιών. Η άμεση και οργανωμένη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή απαιτεί συνεργασία, η οποία θα διασφαλίσει αρχικά τη βιωσιμότητα και τελικά την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής οικονομίας, συμβάλλοντας στη δίκαιη ανάπτυξη.»
