Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Ενώ η αύξηση των καταθέσεων αποτελεί το μεγαλύτερο στοίχημα όχι μόνο για τις τράπεζες αλλά και για την κυβέρνηση – αφού οι επιστροφές αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό την αλλαγή κλίματος – εντύπωση προκάλεσε χθες η τοποθέτηση του Francesco Drudi, εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στο κουαρτέτο, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του Economist. Σύμφωνα με τον κ. Drudi, οι καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες έχουν σταθεροποιηθεί και πλέον δεν φαίνεται να επιστρέφουν περισσότερα χρήματα.
Η δήλωση του Ιταλού αξιωματούχου μπορεί να λέει το αυτονόητο, καθώς το συγκεκριμένο συμπέρασμα εύκολα προκύπτει από τα μέχρι στιγμής στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία δείχνουν μείωση των υπολοίπων κατά 2 δισ. ευρώ μέσα στο 2016, όμως έχει βαρύνουσα σημασία. Διότι αποτυπώνει το κλίμα που επικρατεί και το οποίο για να αλλάξει πρέπει να σημειωθούν πολλές θετικές εξελίξεις σε διάστημα λίγων μηνών και μάλιστα χωρίς... πισωγυρίσματα. Κάτι, δηλαδή, που δεν έχει συμβεί ακόμη στα χρόνια της κρίσης.
Αρκεί να σημειωθεί ότι οι καταθέσεις σήμερα διαμορφώνονται στα 121,4 δισ. ευρώ, περίπου στο επίπεδο του Ιουλίου του 2015, όταν λόγω της ακραίας αβεβαιότητας του α'' εξαμήνου υποχώρησαν κατά 40 δισ. ευρώ στα 120,8 δισ. ευρώ. Μάλιστα, αν δεν ληφθεί υπόψη η εποχική, όπως εκτιμάται, αύξηση του περασμένου Δεκεμβρίου, οι αυξομειώσεις των καταθέσεων τον τελευταίο χρόνο είναι οριακές.
Τι έχει συμβεί από τότε; Όπως αναφέρουν στο liberal.gr τραπεζικά στελέχη, από την επιβολή των capital controls έως σήμερα οι Έλληνες καταθέτες στην πλειονότητά τους επιδεικνύουν... εντυπωσιακή συνέπεια εξαντλώντας κάθε εβδομάδα το όριο αναλήψεων των 420 ευρώ και παράλληλα οι μοναδικές καταθέσεις που εισέρχονται στο σύστημα αφορούν στην πληρωμή φόρων και άλλων υποχρεώσεων.
Οι θυρίδες, τα στρώματα και... τα μπαούλα συνεχίζουν να αντικαθιστούν τα τραπεζικά ταμεία και η γενικότερη αντίληψη που επικρατεί δείχνει ότι οι πολίτες δεν εμπιστεύονται το τραπεζικό σύστημα μετά τις περσινές περιπέτειες. Η εκτίμηση του καθηγητή Οικονομικών και πρώην προέδρου του ΣΟΕ, κ. Πάνου Τσακλόγλου στο Liberal, σύμφωνα με την οποία οι ελληνικές τράπεζες θα καταρρεύσουν αν αρθούν τώρα τα capital controls είναι χαρακτηριστική των συνθηκών.
Όπως, μάλιστα, τονίζει ο κ. Τσακλόγλου, στην Ελλάδα έχει καταστραφεί η έννοια της εμπιστοσύνης - η οποία δύσκολα ξαναχτίζεται - με αποτέλεσμα να μην αναμένεται να υπάρξει σύντομα άρση των περιορισμών. Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι θα περάσει σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να δούμε όλο αυτό το κλίμα να αλλάζει και να έχουμε επιστροφή ιδιωτικών καταθέσεων στις τράπεζες από εκείνες που μπήκαν σε σεντούκια, θυρίδες και στρώματα, ενώ τα χρήματα που βγήκαν στο εξωτερικό θα αργήσουμε πολύ να τα δούμε.
Οι τράπεζες, ωστόσο, εμφανίζονται αισιόδοξες ότι οι πρώτες επιστροφές θα σημειωθούν μέσα στους επόμενους μήνες και ότι το έτος θα κλείσει θετικά, από τη στιγμή που στο β'' εξάμηνο η οικονομία θα επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ορισμένες εκτιμήσεις μάλιστα κάνουν λόγο ακόμη και για επιστροφές ύψους 10 δισ. ευρώ μέσα στο 2016, υπό την προϋπόθεση ότι το δημόσιο θα τηρήσει τη δέσμευσή του για την αποπληρωμή των χρεών του προς τον ιδιωτικό τομέα.
Επίσης, οι τράπεζες στηρίζουν την εν λόγω εκτίμηση στο γεγονός ότι πολλοί πελάτες τους εμφανίζονται διατεθειμένοι να μετατρέψουν σε καταθέσεις επενδυτικά προϊόντα μόλις υπάρξουν ενδείξεις ομαλοποίησης της κατάστασης, στην οποία συμβάλλει η ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Την ίδια ώρα - και παρά τη συμφωνία με τους Θεσμούς και την εκταμίευση της δόσης των 7,5 δισ. ευρώ - ορισμένες εκτιμήσεις αναλυτών για το β'' εξάμηνο του έτους, στο οποίο έχουν ποντάρει κυβέρνηση και τράπεζες για την πολυπόθητη αλλαγή κλίματος, μόνο ευοίωνες δεν είναι.
Η Citigroup έρχεται να μας... προσγειώσει, προβλέποντας ότι το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του έτους θα συνεχίσουν... υφεσιακά, με την ελληνική οικονομία να εμφανίζει στο σύνολο του 2016 μεγαλύτερη του αναμενόμενου συρρίκνωση. Η εκτίμηση της Citigroup έρχεται σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις τόσο του κυβερνητικού επιτελείου όσο και των τραπεζών.
Από την πλευρά τους, οι αναλυτές του οίκου Fitch εμφανίστηκαν κατηγορηματικοί για το μέλλον των ελληνικών τραπεζών, υπογραμμίζοντας ότι η πιστοληπτική τους ικανότητα θα αναβαθμιστεί μόνο όταν υπάρξει ουσιαστική χαλάρωση των capital controls. Οι ίδιοι συμφωνούν, μάλιστα, με την εκτίμηση του κ. Τσακλόγλου, υποστηρίζοντας ότι οι ελληνικές τράπεζες θα οδηγούνταν σε κατάρρευση στην περίπτωση που αποφασιζόταν σήμερα η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών.
Δυσοίωνη είναι και η εκτίμηση της Moody''s σύμφωνα με την οποία η άρση των capital controls θα χρειαστεί τουλάχιστον 12-18 μήνες, από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, κάτι που συνεπάγεται ότι δεν αποκλείεται να έχουμε περιορισμούς ακόμη και το 2018!
Όσο για τον αντίκτυπο της αξιολόγησης στην αντιστροφή του αρνητικού κλίματος, η Citigroup έχει «ξαναχτυπήσει» υποστηρίζοντας ότι το δημοσιονομικό βάρος που καλούνται να σηκώσουν οι Έλληνες είναι τέτοιο που δύσκολα μπορεί να αντισταθμιστεί. Για να ενισχύσει το επιχείρημά της, η Citigroup «επιστρατεύει» εκτιμήσεις για τον τουρισμό κάνοντας λόγο για μειωμένη επίδρασή του στο ΑΕΠ.
Αναλυτές ξένων οίκων με τους οποίους επικοινώνησε το liberal.gr δίνουν μία ακόμη διάσταση στο θέμα της αλλαγής κλίματος, υποστηρίζοντας ότι ο βασικός καταλύτης για την επιστροφή στην ανάκαμψη θα είναι οι συζητήσεις για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. «Χωρίς ελάφρυνση του χρέους οι εξελίξεις θα είναι πολύ πιο αργές και δύσκολα η ελληνική οικονομία θα ξεκολλήσει από την κινούμενη άμμο της ύφεσης», σημειώνουν.
