Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Άκρως αποκαλυπτικά για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τις αποταμιεύσεις τους οι πολίτες στην Ελλάδα και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης είναι τα στοιχεία της Eurostat που περιλαμβάνονται σε έκθεση του ΙΟΒΕ με τίτλο «Ενίσχυση της αποταμίευσης και ανάπτυξη με μοχλό την κεφαλαιαγορά».
Την ώρα που οι Τούρκοι διατηρούν σε μετρητά και τραπεζικές καταθέσεις σχεδόν το 78% της χρηματοοικονομικής τους περιουσίας και οι Έλληνες το 65%, οι σκανδιναβικές χώρες και Βρετανοί προτιμούν ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά προϊόντα και μετοχές, ενώ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης η εικόνα είναι μοιρασμένη.
Από την μελέτη προκύπτει ότι οι Έλληνες συνεχίζουν να προτιμούν το… άμεσα διαθέσιμο χρήμα, καθώς διατηρούν σε μετρητά το 10,4% των χρηματοοικονομικών περιουσιακών τους στοιχείων (καταθέσεις, μετρητά, ομόλογα και μετοχές κατά κύριο λόγο). Μάλιστα, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ 30 ευρωπαϊκών χωρών με βάση το ποσοστό των μετρητών που διατηρούν τα νοικοκυριά, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 2,4%. Οι μοναδικές χώρες που εμφανίζουν υψηλά ποσοστά μετρητών (αλλά δεν φτάνουν την Ελλάδα) είναι η Πολωνία, η Λετονία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία.
Η δραματική κρίση της τελευταίας δεκαετίας και η ακραία αβεβαιότητα αποτελούν αναμφίβολα δύο από τους λόγους που κάνουν τους Έλληνες να προτιμούν τα μετρητά και τις καταθέσεις από τις μετοχές και τα ομόλογα, ωστόσο απόλυτα απογοητευτικά είναι τα στοιχεία για το ποσοστό των χρημάτων που πηγαίνουν σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα, όταν μάλιστα είναι δεδομένα τα προβλήματα της χώρας σε αυτούς τους δύο τομείς.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την Eurostat, η συνολική αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων των Ελλήνων διαμορφώνεται σε 245 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 133 δισ. ευρώ είναι σε καταθέσεις, τα 59 δισ. ευρώ σε μετοχές (εισηγμένων και μη), τα 25 δισ. ευρώ σε μετρητά, τα 19 δισ. ευρώ σε λοιπά προϊόντα (κεφάλαια επενδυμένα σε ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προϊόντα και λοιπές απαιτήσεις), μόλις 600 εκατ. ευρώ σε αμοιβαία κεφάλαια και 300 εκατ. ευρώ σε ομόλογα.
Η σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη είναι απολύτως ενδεικτική των τάσεων των Ελλήνων αποταμιευτών, οι οποίες εν μέρει έχουν διαμορφωθεί έως ένα βαθμό μέσα από την κρίση αλλά σε σημαντικό βαθμό προϋπήρχαν. Ενώ λοιπόν από το σύνολο των χρηματοοικονομικών περιουσιακών τους στοιχείων, οι Έλληνες διατηρούν πάνω από το 65% σε καταθέσεις και μετρητά (55% καταθέσεις, 10,4% μετρητά) οι Ευρωπαίοι κατά μέσο όρο προτιμούν τα ασφαλιστικά, συνταξιοδοτικά και άλλα προϊόντα.
Σε επίπεδο μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μετρητά βρίσκεται το 2,4%, σε καταθέσεις το 30%, σε μετοχές το 24,5%, σε ασφαλιστικά-συνταξιοδοτικά προϊόντα το 42% και το 1% σε ομόλογα.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των Ολλανδών οι οποίοι διατηρούν σχεδόν το 70% των χρημάτων τους σε ασφαλιστικά και άλλα προϊόντα και ακολουθούν οι Βρετανοί, οι Δανοί και οι Ιρλανδοί με πάνω από το 50% των χρημάτων τους σε τέτοιες απαιτήσεις.
Είναι επίσης εντυπωσιακό ότι Ολλανδοί, Σκανδιναβοί, Βούλγαροι, Πορτογάλοι, Βρετανοί, Γάλλοι και Εσθονοί διατηρούν σε μετρητά λιγότερα από το 2% των χρημάτων τους, ενώ το υψηλότερο ποσοστό σε καταθέσεις το εμφανίζουν οι Τούρκοι (άνω του 70%). Όσο για τα χρήματα που βρίσκονται υπενδεδυμένα σε μετοχές, Τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στην Εσθονία, στη Βουλγαρία και στο Βέλγιο.
