Του Βασίλη Γεώργα
Το διήμερο σφυροκόπημα του ΔΝΤ για τα πλεονάσματα και την ανάπτυξη στην Ελλάδα αλλάζει ουσιωδώς όχι μόνο το οικονομικό τοπίο γύρω από το τρίτο μνημόνιο, αλλά και τον πολιτικό σχεδιασμό της κυβέρνησης. Το Ταμείο δεν βλέπει κανένα δημοσιονομικό πρόβλημα για φέτος (αντίθετα αναθεώρησε αισθητά τις εκτιμήσεις του προς τα πάνω), αλλά προβλέπει εκτροχιασμό των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2018 κατά 2,75 δισ. ευρώ ανοίγοντας έτσι παράθυρο για επιπλέον μέτρα την επόμενη χρονιά.
Μέχρι τώρα η κυβέρνηση διαπραγματεύονταν μια συμφωνία για μέτρα 4 δισ. ευρώ που θα εφαρμόζονταν -πιθανόν από κάποια άλλη κυβέρνηση- το 2019 και το 2020, έχοντας κατά νου ότι τουλάχιστον για τουλάχιστον ένα χρόνο θα μπορούσε να αφιερωθεί στην προσπάθεια να «γυρίσει» το παιχνίδι υποσχόμενη ότι θα κάνει όσα δεν έκανε τα προηγούμενα δύο στην οικονομία. Με ένα ανέφελο δωδεκάμηνο χωρίς το πολιτικό βάρος πρόσθετων μέτρων αλλά με την ελπίδα ότι θα μοιράσει την υπεραπόδοση των πλεονασμάτων, προσδοκούσε πως θα μπορούσε να ανακόψει την δημοσκοπική φθορά της, να κερδίσει χρόνο, και σε κάθε περίπτωση να διατηρήσει εκείνη την πρωτοβουλία των κινήσεων για τον χρόνο των πολιτικών εξελίξεων τον οποίο αρκετοί τοποθετούν εντός του πρώτου 6μηνου του 2018.
Από χθες, όμως, που έκανε και πάλι την εμφάνισή του το ξεχασμένο φάντασμα του «κόφτη», τα πράγματα φαίνεται πως αλλάζουν. Το αφήγημα σύμφωνα με το οποίο μετά το κλείσιμο της συμφωνίας θα υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος και ο πολιτικός χρόνος για να χτιστεί ένα «success story», δυσκολεύει σημαντικά αν δεν αποδυναμώνεται πλήρως. Αυτό το παραδέχθηκε και το Μαξίμου στο χθεσινό του non paper μέσω του οποίου -με έναν μάλλον ατυχή τρόπο- ενώ προσπάθησε να «διαψεύσει» το ενδεχόμενο λήψης πρόσθετων μέτρων, την ίδια στιγμή παρέπεμψε στην ενεργοποίηση του «κόφτη».
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ για υστέρηση 1,5% στο πρωτογενές πλεόνασμα του 2018, είτε αποδειχθούν λάθος όπως συνέβη κι άλλες φορές στο παρελθόν (ενδεικτικό το παράδειγμα με τις επιδόσεις του 2016), είτε ακόμη χειρότερα επιβεβαιωθούν, εκ των πραγμάτων διαφοροποιούν πλήρως το σκηνικό ως προς το χρόνο εφαρμογής των μέτρων. Και πιθανόν φέρνουν εγγύτερα το χρόνο που ο πρωθυπουργός θα κληθεί να λάβει τις αποφάσεις του για το σημείο μέχρι το οποίο μπορεί να φέρει σε πέρας τη συμφωνία.
Κόφτης σημαίνει πως υπάρχει τελικά το ενδεχόμενο να μειωθούν πολύ νωρίτερα από το 2019 οι συντάξεις και άλλες δημόσιες δαπάνες. Αυτό δημιουργεί εκ των πραγμάτων πρόσθετα προβλήματα στην κυβέρνηση η οποία καλείται να επιβιώσει πολιτικά με τον κίνδυνο ότι θα χρειαστεί να εφαρμόσει ακόμη περισσότερα μέτρα εφόσον το ΔΝΤ επιμείνει στις προβλέψεις του και ζητήσει ενεργοποίηση του μηχανισμού πιστοποίησης των πλεονασμάτων ένα χρόνο νωρίτερα ώστε να καλυφθεί για το 2018.
Αν το ΔΝΤ δεν θέσει θέμα νέων μέτρων αλλά τηρήσει τη συμφωνία για τον «κόφτη», αυτό σημαίνει πως το ερώτημα αν θα ενεργοποιηθεί ή όχι, θα απαντηθεί επισήμως μετά τον Απρίλιο του 2019 με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2018.
Από την πλευρά του το Μαξίμου αντιλαμβάνεται τις προβλέψεις του ΔΝΤ για υστέρηση το 2018 ως μια τελευταία προσπάθεια του Ταμείου να ασκήσει πίεση πριν τις οριστικές αποφάσεις για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα. Οι κύριοι Τσακαλώτος και Χουλιαράκης θεωρούν ότι σκοπίμως το ΔΝΤ υποβάθμισε την θετική επίπτωση που θα έχει το υψηλό πλεόνασμα του 2016 (περίπου 3,8% σύμφωνα με τις διαρροές και 3,3% σύμφωνα με το ΔΝΤ) στις επόμενες χρονιές, και στοιχηματίζουν ότι μετά την οριστικοποίηση των στοιχείων σύνοδο στο τέλος της εβδομάδας, το ΔΝΤ θα αναθεωρήσει ανοδικά τις δικές του προβλέψεις του για το 2018.
Αυτό δεν είναι σίγουρο ότι θα συμβεί. Το ΔΝΤ δεν θεωρεί ότι το πρωτογενές πλεόνασμα μαμούθ του 2016 είναι διατηρήσιμο. Και επειδή τις επόμενες ημέρες θα παιχτεί ο τελευταίος σκληρός γύρος με στόχο την επιβολή των όρων του ΔΝΤ ώστε να μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα, είναι πολύ πιθανόν να περάσουν στο τέλος οι δικές του απαιτήσεις (για μέτρα), που στην προκειμένη περίπτωση συμπίπτουν με αυτές του Βερολίνου ώστε να κλειδώσουν οι στόχοι για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%.
(Φωτογραφία: SOOC)
Διαβάστε ακόμα:
- ΔΝΤ: Βλέπει εκτροχιασμό και «προβλέπει» για το 2018 πρόσθετα μέτρα €2,7 δισ.
- Με Lagarde, Dijsselbloem, Schaeuble και Sapin συναντάται στην Ουάσιγκτον ο Ευ. Τσακαλώτος
