Του Γιώργου Φιντικάκη
Στην αλήστου μνήμης «πολιτική διαπραγμάτευση» παραπέμπει εσχάτως η προσπάθεια της κυβέρνησης να αποτάξει από πάνω της το πρόγραμμα που θα συνοδεύει την έξοδο της Ελλάδας από το 3ο μνημόνιο.
Σε μια στιγμή που οι πάντες μας στέλνουν το μήνυμα, άμεσα ή έμμεσα, ότι προφανώς και δεν μπορεί να υπάρξει καθαρή έξοδος της Ελλάδας δίχως ένα light μνημόνιο ή μια προληπτική πιστωτική γραμμή, εμείς επιμένουμε να συμπεριφερόμαστε σαν να αγνοούμε τους κανόνες της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας. Για την ακρίβεια, κάνουμε ότι τους αγνοούμε, επινοώντας νέους όρους, όπως η «αυτόνομη» και εσχάτως η «αυτοδύναμη» έξοδος, σε πείσμα όλων των σοβαρών αναλυτών που μιλούν για την ανάγκη κάποιας μορφής στήριξης.
Οσο όμως η ανάλυση βιωσιμότητας για το ελληνικό χρέος, σαν αυτήν της Κομισιόν, δείχνει επιδείνωση των προοπτικών, και ταυτόχρονα η κυβέρνηση δεν έχει ακόμη πείσει ότι θα αναλάβει την ιδιοκτησία του προγράμματος, άλλο τόσο η ΕΚΤ θα προτάσσει τους κανόνες, για να δείξει ότι δεν θα μας χαριστεί. Οτι το waiver, δηλαδή η κατ' εξαίρεση αποδοχή των ομολόγων από την Φραγκφούρτη ως εγγύηση για τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών, δεν θα μας δοθεί, εφόσον η χώρα δεν βρίσκεται σε κάποιου είδους πρόγραμμα, όπως ορίζει ο κανονισμός της κεντρικής τράπεζας.
Το έργο αυτό λέγεται ότι εκτυλίχτηκε στη συνάντηση που είχαν την περασμένη Δευτέρα οι Δραγασάκης, Τσακαλώτος, Χουλιαράκης με τον Μάριο Ντράγκι, στον οποίο και παρουσίασαν ένα σχέδιο «αυτόνομης» εξόδου, εμπλουτισμένο με αναπτυξιακά χαρακτηριστικά.
Σε ένα όμως θέμα όπου τα περιθώρια κινήσεων περιγράφονται ρητά από τους κανόνες της ΕΚΤ, η ελληνική πλευρά επιμένει να το διαπραγματεύεται πολιτικά. Σε κάποιους αυτό θυμίζει παλαιότερες δηλώσεις του Αλεξη Τσίπρα όταν το 2016 εμφανιζόταν αποφασισμένος να αλλάξει τις ισορροπίες στην Ευρώπη με πολιτική διαπραγμάτευση. Διότι για να δεχτεί η ΕΚΤ να δώσει το waiver δίχως μια χώρα να βρίσκεται σε κάποιο πρόγραμμα, όπως και αν αυτό ονομάζεται, είτε πρέπει να υπάρξει ειδική απόφαση του διοικητικού της συμβουλίου εξαιρώντας την Ελλάδα, είτε να αλλάξει εκ βάθρων ο κανονισμός της. Δεν πρόκειται αυτό να συμβεί για χατήρι μας.
Το έργο φαίνεται ότι θα έχει αρκετές συνέχειες. Εδώ και μερικά 24ωρα διακινούνται σενάρια σύμφωνα με τα οποία υπάρχουν τρόποι να παρακάμψουν οι ελληνικές τράπεζες τον κίνδυνο απώλειας του waiver μετά την έξοδο από το μνημόνιο, δίχως ένα νέο light πρόγραμμα, δηλαδή όπως ακριβώς επιδιώκει η κυβέρνηση.
Ποιοί είναι αυτοί ; Να μεταφερθεί ένα σημαντικό μέρος από το κεφαλαιακό «μαξιλάρι» των συνολικά 18-19 δισ. ευρώ που φιλοδοξεί να μαζέψει η κυβέρνηση (9 δισ. ευρώ από δόσεις του ESM, και 9 δισ. από τις αγορές), από τον ειδικό λογαριασμό της Τράπεζας της Ελλάδας σε λογαριασμούς των τεσσάρων συστημικών τραπεζών.
Το σκεπτικό όσων διακινούν τέτοια σενάρια, είναι ότι εφόσον ενισχυθεί κατ' αυτό τον τρόπο η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών, θα έχουν μικρότερες ανάγκες να δανείζονται από το ευρωπαικό σύστημα. Αρα δεν θα τους νοιάζει στον ίδιο βαθμό με σήμερα να έχουν waiver.
Αλλά για να γίνει δεκτό κάτι τέτοιο, χρειάζεται την έγκριση της Τράπεζας της Ελλάδος, δηλαδή της ΕΚΤ. Ανθρωποι με γνώση των διεργασιών εξηγούν ότι το σενάριο στερείται βασιμότητας και μιλούν για «αλχημείες». Διότι πολύ απλά, πέρα από τις όποιες θεσμικές και τεχνικές δυσκολίες, η ΕΚΤ δεν πρόκειται να δώσει την έγκρισή της σε ένα σχέδιο που έχει ως βασικό του σκοπό να χρησιμοποιηθεί καθαρά για εσωτερική κατανάλωση. Προκειμένου δηλαδή να μπορεί η ελληνική κυβέρνηση να υποστηρίξει το σενάριο της "αυτόνομης" εξόδου, χωρίς κάποιο πρόγραμμα, αλλά με αυξημένο για τις τράπεζες κόστος δανεισμού. Και αυτό καθώς έχοντας waiver οι τράπεζες δανείζονται από την ΕΚΤ με μηδενικό επιτόκιο, όμως δίχως waiver, δηλαδή μέσω ELA, δανείζονται με 1%.
Στο βωμό του πολιτικού οφέλους, κάποιοι προσπαθούν να μας σερβίρουν μια άλλη πραγματικότητα για την επόμενη ημέρα. Ο μύχιος φόβος τους είναι μήπως δεν καταφέρουν να αποτάξουν από πάνω τους, ένα επόμενο πλαίσιο δεσμεύσεων, είτε αυτό θα ονομαστεί απλώς πρόγραμμα, είτε light μνημόνιο, ή όπως αλλιώς αναγκαστεί να το ονομάσει η κυβέρνηση.
