Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την στροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο θέμα του εμπορικού πολέμου και των δασμών, είτε αυτή σημειώνεται υπό την πίεση των αγορών, είτε αποτελεί μέρος του αρχικού στρατηγικού πλάνου του Αμερικανού προέδρου. Όμως, όποια και αν είναι η εξέλιξη στο πεδίο του εμπορίου, οι ειδικοί πιστεύουν και κάποια πρώιμα οικονομικά στοιχεία δείχνουν ότι η ζημιά ίσως είναι μη αναστρέψιμη.
Ο Τραμπ στις πρώτες 100 ημέρες της δεύτερης θητείας του στον Λευκό Οίκο κατάφερε να προκαλέσει σοκ σε ολόκληρο τον πλανήτη. Σε αυτό το διάστημα ακούσαμε – από τον ίδιο ή από αξιωματούχους της κυβέρνησής του – πράγματα πρωτοφανή, ενώ είδαμε να ξεσπάει ένας εμπορικός πόλεμος με ολόκληρο τον κόσμο και κυρίως με την Κίνα που μας πηγαίνει πολλές δεκαετίες πίσω.
Αρχικά απείλησε… θεούς και δαίμονες με δασμούς, τάχθηκε υπέρ της «προσάρτησης» του Καναδά και ζήτησε να εξαγοράσει τη Γροιλανδία από τη Δανία. Μετονόμασε τον Κόλπο του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής και ζήτησε να αποκτήσει η Ουάσιγκτον ξανά τον έλεγχο της Διώρυγας του Παναμά. Δεν τα λες και λίγα. Σαν να μην έφταναν αυτά, η καταιγίδα των δασμών που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου πυροδότησε ένα από τα μεγαλύτερα χρηματιστηριακά sell-off στα χρονικά και παρά την πρόσφατη… κυβίστηση του Τραμπ, οι ειδικοί φοβούνται ότι η ζημιά έχει ήδη γίνει για την παγκόσμια οικονομία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι καθολικοί δασμοί 10% που επιβλήθηκαν στα πάντα, ισχύουν μέχρι και για απομακρυσμένα ή ακατοίκητα νησιά, όπως τα Χερντ και ΜακΝτόναλντ στον Νότιο Ωκεανό, που ανήκουν στην Αυστραλία και στα οποία μπορεί να βρει κανείς μόνο φώκιες και πιγκουίνους.
Ο Αμερικανός πρόεδρος «πάγωσε» εντέλει τους ανταποδοτικούς δασμούς για να διαπραγματευτεί με τους περισσότερους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα εξέφρασε την επιθυμία να μειώσει δραστικά τους δασμούς στα κινεζικά προϊόντα. Το αποφάσισε σε μία συγκυρία που η Wall Street υποχωρούσε bear market και οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων έβαζαν πλώρη για το 5%.
Είτε πιέστηκε από τις αγορές είτε όχι, ορισμένοι πιστεύουν ότι οι αναταράξεις που προκαλούν οι δασμοί θα καταλαγιάσουν και οι συνθήκες θα επιστρέψουν στα προ δασμών επίπεδα, καθώς αναμένεται να υπάρξει κάποια εμπορική συμφωνία των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο και κυρίως με την Ευρώπη και την Κίνα.
Οι αγορές, λοιπόν, δείχνουν ικανές να… μεταπείσουν τον Τραμπ να στρίψει το τιμόνι, όμως μήπως είναι πολύ αργά;
Σύμφωνα με τον δείκτη επιχειρηματικού κλίματος της Oxford Economics που είδε χθες το φως της δημοσιότητας, είναι τέτοια η επιδείνωση των συνθηκών που το παγκόσμιο ΑΕΠ αναμένεται να ρίξει τον ρυθμό ανάπτυξής του στο 1,2% προς τα τέλη του 2025. Είναι απολύτως χαρακτηριστικό ότι ο αναμενόμενος ρυθμός ανάπτυξης έχει υποχωρήσει στο μισό μέσα στους τρεις τελευταίους μήνες. Αν επιβεβαιωθεί το εν λόγω σενάριο, τότε η παγκόσμια οικονομία θα βρεθεί σε μία κατάσταση που οι οικονομολόγοι την παρομοιάζουν με… κανονική ύφεση, για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια χωρίς να έχει ξεσπάσει κάποια μεγάλη κρίση, όπως του 2008 ή της πανδημίας.
Την ίδια ώρα, ο Ρέι Ντάλιο, ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές του πλανήτη και ιδρυτής του Bridgewater Associates, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, τονίζοντας ότι πολλοί από τους ανθρώπους του εμπορικού κόσμου που κινούν τα νήματα θεωρούν πως είναι ήδη πολύ αργά.
Για παράδειγμα, σημειώνει ο Ντάλιο σε χθεσινό του άρθρο, πολλοί εξαγωγείς προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και εισαγωγείς από άλλες χώρες που εμπορεύονται με τις ΗΠΑ, δηλώνουν ότι πρέπει να μειώσουν σε μεγάλο βαθμό τις συναλλαγές τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αναγνωρίζοντας πως ό,τι και να γίνει με τους δασμούς, τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν και ότι η μειωμένη αλληλεξάρτηση με τις ΗΠΑ είναι μία πραγματικότητα στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν.
Σύμφωνα με τον Ντάλιο, βρισκόμαστε στο σημείο που η νομισματική τάξη, η εγχώρια πολιτική και η διεθνής παγκόσμια τάξη, καταρρέουν λόγω των μη βιώσιμων και κακών θεμελιωδών, τα οποία μπορούν πολύ εύκολα να εντοπιστούν και να υπολογιστούν.
Επίσης, η πρόοδος των γεγονότων που οδηγούν σε αυτές τις αυξανόμενες αναταράξεις είναι παρόμοια με αυτές που έχουν καταγραφεί πολλές φορές στην ιστορία. Επομένως, η τρέχουσα κρίση μοιάζει με μία σύγχρονη εκδοχή της παλιάς ιστορίας του πως αλλάζει η νομισματική και διεθνής γεωπολιτική τάξη.
Τέλος, είναι τέτοια η αναταραχή που έχει προκαλέσει ο τυφώνας Τραμπ σε μόλις 100 ημέρες που οι ίδιοι οι Αμερικανοί πολίτες του δίνουν βαθμό… κάτω από τη βάση.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση των μέσων NPR και PBS News σε συνεργασία με το ινστιτούτο Marist Poll του ομώνυμου πανεπιστημίου, σε ποσοστό 45% οι Αμερικανοί (80% εκ των οποίων δηλώνουν ότι ψηφίζουν τους Δημοκρατικούς) βαθμολογούν τον Τραμπ με «F», εκτιμούν δηλαδή ότι έχει αποτύχει. Μόλις το 23% δίνει βαθμό «Α», το 17% βαθμολογεί με «Β». Μεταξύ των Ρεπουμπλικάνων, το 54% τον βαθμολογεί με «Α» και το 29% με «Β».
