Το κόστος από την «ιερή υποχρέωση» των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ

Το κόστος από την «ιερή υποχρέωση» των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ

Η εμφάνιση του Μπάιντεν στο διεθνές προσκήνιο ήταν αναμενόμενο πως θα αναζωογονήσει τις σχέσεις μεταξύ των Ευρωπαίων και των Αμερικάνων. Το ερώτημα ωστόσο που υπήρχε ήταν εάν ο πιο συμβατικός τρόπος προσέγγισης του Μπάιντεν θα ήταν αρκετός να αναθερμάνει και την ίδια τη Βορειοατλαντική Συμμαχία.

Οι λεκτικές υπερβολές του Αμερικάνου προέδρου ίσως να είχαν τη σημασία τους, έπειτα από τα τέσσερα χρόνια της εκπροσώπησης των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Ντόναλντ Τραμπ. Η υπεράσπιση των συμμάχων των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη  αποτελεί «ιερή υποχρέωση», λοιπόν, σύμφωνα με τον Αμερικάνο Πρόεδρο. Παρ’ όλα αυτά, πίσω από τις γραμμές φαίνονται οι διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών του ατλαντικού για την κατεύθυνση που θα κινηθεί η συμμαχία. 

Η αμερικανική προσοχή στην Κίνα ήταν σαφές πως δεν θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, όσο κι αν εκφράζονται ανησυχίες στις Ηνωμένες Πολιτείες για τις δυνατότητες πυρηνικού εξοπλισμού από το Πεκίνο. Η επέκταση της Κίνας στην περίμετρο της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας ωστόσο γίνεται με όρους μαλακής ισχύος, η οποία προφανώς δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στρατιωτικά. Είναι σαφές πάντως πως, σε συνέχεια της δυναμικής παρουσίας του στη σύνοδο των G7, o Μπάιντεν έθεσε σε πρώτο πλάνο την ενίσχυση των υποδομών παγκοσμίως, εντάσσοντας και στις αρμοδιότητες του ΝΑΤΟ την προστασία και την ενίσχυση υποδομών, όπως τις τηλεπικοινωνίες και τα ενεργειακά δίκτυα. Η «πρόκληση της Κίνας» απασχολεί πλέον το ΝΑΤΟ.

Πέρα από αυτό όμως, το κοινό ανακοινωθέν του ΝΑΤΟ είναι ενδεικτικό της τάσης του ΝΑΤΟ να επιστρέφει στην παραδοσιακή αποστολή του, την αναχαίτηση της Ρωσίας. Τόσο το ανακοινωθέν, όσο η συνέντευξη τύπου του Τζο Μπάιντεν αφιέρωσαν σημαντικό μέρος στις προκλητικές δραστηριότητες της Ρωσίας σε όλο τον κόσμο. Βέβαια τώρα πλέον δεν είναι ο στρατιωτικός εξοπλισμός χωρών του τρίτου κόσμου που δέσποζε στον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά οι κυβερνοεπιθέσεις από τη Μόσχα, οι υβριδικού τύπου απειλές και η επιβίωση όσων αντιστέκονται στο καθεστώς της Ρωσίας. 

Βέβαια, αυτή η τάση του ΝΑΤΟ, με την καθοδήγηση των Ηνωμένων Πολιτειών, να εστιάζει στη Ρωσία δεν είναι σίγουρο πως εκφράζει το σύνολο της Συμμαχίας. Σίγουρα ευχαριστεί τις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, όπως την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής. Ωστόσο, η Γαλλία είναι σαφές πως επιθυμεί το κέντρο βάρους της στρατηγικής της Συμμαχίας να εστιάζεται στην Ανατολική Μεσόγειο παρά προς τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Μακρόν για παράδειγμα έθεσε τα ζητήματα της συμπεριφοράς των εταίρων του ΝΑΤΟ, φωτογραφίζοντας την Τουρκία, ενώ αναφέρθηκε ειδικά στην Άγκυρα πως περιμένει τη συνεργασία στη Λιβύη για την απομάκρυνση των Σύρων μισθοφόρων.

Οι διαφορές στην πρώτη εμφάνιση του Τζο Μπάιντεν σε σύνοδο του ΝΑΤΟ από τον Ντόναλντ Τραμπ δεν μπορούν να υπερκεράσουν δομικά ζητήματα των ευρωατλαντικών σχέσεων. Η χρηματοδότησή της Συμμαχίας είναι ένα από τα βασικά ζητήματα, καθώς οι Ευρωπαίοι παραμένουν απρόθυμοι να συμμετέχουν εξίσου, ή τουλάχιστον περισσότερο από σήμερα, σε σχέση με τους Αμερικάνους. Επιπρόσθετα, στην ομιλία του Μακρόν διαφάνηκε πως το ζήτημα της χρηματοδότησης είναι συνδεδεμένο και με τη μορφή των εξοπλισμών, αν θα είναι δηλαδή περισσότερο προς την αντιτρομοκρατική κατεύθυνση ή τις παραδοσιακές απειλές από άλλα κράτη, δηλαδή κυρίως τη Ρωσία. Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα θα καθορίσουν  εάν η αλλαγή στους τρόπους, που συμβολίζει η εμφάνιση του Τζο Μπάιντεν, θα σηματοδοτήσει και την αλλαγή στην ουσία της σχέσης ανάμεσα στις δύο όχθες του Ατλαντικού.