Από τις 21.522 υποψήφιους που εξετάστηκαν στα Αρχαία φέτος οι 10.000 περίπου έγραψαν κάτω από τη βάση. Ποσοστό περί το 45%. Στην Ιστορία το ποσοστό των υποψηφίων κάτω από τη βάση ξεπερνάει το 51%, το ίδιο και στα Μαθηματικά όπου αγγίζει το συντριπτικό ποσοστό αποτυχίας 57,31%, ενώ στη Φυσική το ποσοστό αυτών που έγραψαν κάτω από τη βάση αγγίζει το 45,59%. Στα εσπερινά λύκεια τα ποσοστά αποτυχίας στα αντίστοιχα μαθήματα φτάνουν το 90,2% και 93,2%, ενώ στη Φυσική αγγίζουν το 97,2%. Οι μαθητές αυτοί πριν τη θέσπιση βάσης εισαγωγής θα κρίνονταν επαρκείς για να σπουδάσουν…
Οι κατ' επάγγελμα «ευαίσθητοι» θα σας πουν ότι φταίει γι' αυτό η τηλεκπαίδευση και η ιδιαιτερότητα της φετινής χρονιάς. Προφανώς, αυτοί που αρίστευσαν διαφεύγουν απ' αυτό το συλλογισμό. Φυσικά, αν ανατρέξουμε και στα προηγούμενα χρόνια κι όχι μόνο πέρυσι που η χρονιά πάλι δεν κύλισε ομαλά, τα ίδια ποσοστά θα δούμε πάνω κάτω.
Οι συνήθεις κατήγοροι των καθηγητών από την άλλη θα σας πουν ότι φταίει το δημόσιο σχολείο και οι καθηγητές του κυρίως, ενώ τις επιτυχίες τις πιστώνονται τα φροντιστήρια αποκλειστικά. Όσοι πάτωσαν νομίζετε δεν πήγαιναν φροντιστήριο; Σας πληροφορώ λοιπόν ότι και πήγαιναν και ότι κοροϊδεύονταν και εκεί, όπως και στο σχολείο που είχαμε την τιμή εμείς να τους επισημαίνουμε την ελλιπή τους προσπάθεια, ενώ φυσικά αιμορραγούσαν οικονομικά οι γονείς τους, οι οποίοι ζουν ακόμη με το όνειρο να σπουδάσει το παιδί τους έστω και στο πρώην ΤΕΙ Κολοπετινίτσας.
Άλλωστε μέχρι πέρυσι και με λιγότερο από μονάδα το παιδί πετύχαινε! Για να μην τρέφουμε και αυταπάτες και φέτος πολλά τμήματα θα διαμορφώσουν βάσεις γύρω στο οκτώ και εννιά, γιατί παρά την αλλαγή προκρίθηκε και πάλι ο όρος της επιβίωσής τους.
Μήπως όμως ήρθε η ώρα να καταλάβουμε ότι οι στρεβλώσεις είναι βαθύτερες; Όσοι επιτηρούμε και διορθώνουμε, διαπιστώνουμε ότι παραπάνω από τα μισά παιδιά προσέρχονται στις εξετάσεις απροετοίμαστα, λειτουργικά αναλφάβητα και συχνά μάλιστα αγνοούν και το λόγο που τα ξύπνησαν για να πάνε πρωί πρωί στο εξεταστικό κέντρο. Κορυφαίο παράδειγμα ο μαθητής που μας δήλωσε ότι ξεκίνησε για να δώσει Μαθηματικά, οι υπόλοιποι όμως έδιναν Χημεία και αυτός τελικά έγραψε Φυσική.
Μου διαφεύγουν ακριβώς τα μαθήματα, σημασία έχει ωστόσο η μαρτυρία του, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι ο ίδιος δε σοβαρολογούσε αλλά απλά διακωμωδούσε το σύστημα. Υπάρχει πάντα μια αλήθεια που κρύβεται πίσω από το χιούμορ.
Άλλωστε είναι γεγονός ότι υπάρχουν παιδιά που απλώς τζογάρουν ή δοκιμάζουν την τύχη τους σ' ένα σύστημα που τα έχει μάθει ούτως ή άλλως να περνούν τις τάξεις με κριτήριο μόνο ότι αναπνέουν, συχνά ακόμη και αν έχουν κάνει και 200 απουσίες, αφού θα βρεθεί τρόπος να «διορθωθεί» κ αυτό. Τα τελευταία χρόνια και με την ευγενική συμπαράσταση του ίδιου του υπουργείου που κάθε γρίπη την εξαιρεί από το σύνολο των 114 απουσιών που μπορεί να κάνει ο μαθητής ούτως ή άλλως.
Επίσης, οι μαθητές για πολλά χρόνια έμαθαν ότι περνάς στο Πανεπιστήμιο χωρίς κόπο, γι' αυτό κ στόχευαν σε σχολές με μόρια κάτω από τη βάση, όπως οι ίδιοι μου έχουν πει κατ' επανάληψη. Την πρώτη φορά που το άκουσα στράβωσε το σαγόνι μου. Μετά το συνήθισα κι αυτό.
Στη συνέχεια με την ίδια δύναμη της αδράνειας γνωρίζουν ή μαθαίνουν μέσα από τους έμπειρους συμφοιτητές τους ότι, αν δε διαβάσεις, πτυχίο μπορείς να πάρεις είτε αντιγράφοντας, είτε παπαγαλίζοντας δέκα σελίδες περιλήψεις που έφτιαξε κάποιος κάποτε και κυκλοφορούν χέρι με χέρι από έτος σε έτος ή στην ανάγκη χτίζοντας καμιά πόρτα καθηγητή, τραμπουκίζοντας γενικές συνελεύσεις ή δίνοντας το ίδιο μάθημα 5-6-7 ή 8 φορές μέχρι να σε σιχαθεί ο καθηγητής και να σε περάσει, για να ξεφορτώσει κι αυτός που συνήθως έχει στοκάρει καμιά πεντακοσαριά άτομα απ' όλα τα έτη.
Η μαζική εκπαίδευση και η μαζική είσοδος στα Πανεπιστήμια, όπως και η υπερπληθώρα τμημάτων και σχολών που ιδρύθηκαν στα χαρτιά μόνο και μόνο για να συντηρήσουν τοπικές οικονομίες και καριέρες με τη βοήθεια του πολιτικού λαϊκισμού είναι μια από τις βαθύτερες αιτίες αυτής της στρέβλωσης.
Η έλλειψη παραγωγικού τομέα και η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία της ελληνικής κοινωνίας συντελούν κατά πολύ επίσης. Έπεται η παιδαγωγική χαλαρότητα και η νοοτροπία της ήσσονος προσπάθειας που μαστίζουν το ελληνικό σχολείο με ευθύνη πολλών κυβερνήσεων από το '81 και μετά.
Τελευταία αναζητήστε τις ευθύνες στους αναξιολόγητους καθηγητές, στα βιβλία και στα προγράμματα σπουδών. Όχι ότι δεν υπάρχει μερίδιο ευθύνης και στην πλευρά μας και φυσικά τα βιβλία και το περιεχόμενο σπουδών παίζουν το ρόλο τους και πρέπει να προσαρμοστούν στον 21ο αι. Αναμφισβήτητα!
Εκπαιδευτικό σύστημα όμως που δεν βασίζεται σε όρους και κανόνες, που δεν απορρίπτει όποιον επέδειξε αδιαφορία, που δεν έχει μετρήσιμους στόχους και για τον μαθητή, στον οποίο άλλωστε απευθύνεται κυρίως, που δεν αξιολογεί και δεν κατευθύνει σωστά τον μαθητή σύμφωνα με τις ικανότητες και τα ταλέντα του, ανεξάρτητα από τις νοοτροπίες και τον παρεμβατικό ρόλο των γονιών που προβάλλουν στο παιδί τους επιθυμίες και ελλείψεις τους, όπως και εκπαιδευτικό σύστημα που δεν συνομιλεί με τις απαιτήσεις της αγοράς και της οικονομίας, αλλά συντηρεί ατομικά κ τοπικά ιδιοτελή συμφέροντα θα οδηγεί πάντα σ' αυτά τα αποτελέσματα. Είναι άλλο πράγμα η εκπαίδευση να υπηρετεί το στόχο της κοινωνικής κινητικότητας και άλλο το λαϊκισμό...
Κοινωνική κινητικότητα χωρίς αξιοκρατία και αριστεία δεν υπάρχει. Δεν είναι τυχαίο ότι γενιές πριν από τη δική μου, που μπήκαμε στην εκπαίδευση τη δεκαετία του '80, που φοίτησαν στα πρότυπα σχολεία αλλά και στα δημόσια σχολεία της επαρχίας έβγαλαν σημαντικούς επιστήμονες, συγγραφείς, δημοσιογράφους, πολιτικούς και δασκάλους που ανεξαρτήτως σπουδών κατείχαν άρτια το λόγο και είχαν κρίση και γνώσεις υπερπολλαπλάσιες σε σχέση με τον σημερινό απόφοιτο Πανεπιστημίου.
Πολλοί άνθρωποι επίσης που δεν σπούδασαν, αλλά αποφοίτησαν από ένα σχολείο απαιτήσεων σε εντυπωσιάζουν με τον άρτιο λόγο τους, γραπτό και προφορικό, τη στιγμή που ο σημερινός απόφοιτος λυκείου δεν μπορεί να συντάξει σωστά ούτε μια παράγραφο ή είναι ζήτημα αν έχει διαβάσει ποτέ ένα βιβλίο ή έχει ανοίξει εφημερίδα, ενώ έχει δικαίωμα ψήφου από τα 17 έτη.
Φυσικά όλα αυτά δεν πιστεύω ότι τα αγνοεί η κυβέρνηση ή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου μας. Το ερώτημα είναι κατά πόσο είναι αποφασισμένοι όλοι να συγκρουστούν με τις παγιωμένες νοοτροπίες, το λαϊκισμό που βασιλεύει στην εκπαίδευση και φυσικά με τα διαφορετικά συμφέροντα.
* Η Ευαγγελία Χολέβα είναι Εκπαιδευτικός, Διδάκτωρ Νεότερης Ιστορίας
