Η κλιματική αλλαγή τρομάζει τραπεζίτες και επενδυτές (;)

Η κλιματική αλλαγή τρομάζει τραπεζίτες και επενδυτές (;)

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Την ερχόμενη Τρίτη 21 Ιανουαρίου ξεκινούν οι εργασίες του φετινού Παγκόσμιο Οικονομικού Φόρουμ (WEF) στο Νταβός της Ελβετίας, όπου αναμένεται να παρευρεθούν πολιτικοί ηγέτες, τραπεζίτες, επενδυτές και… άλλοι δισεκατομμυριούχοι για να συζητήσουν τους κινδύνους με τους οποίους θα βρεθεί αντιμέτωπη η παγκόσμιο οικονομία. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που υφίσταται σήμερα είναι σαφέστατα περιβαλλοντικός, ωστόσο αν οι ηγέτες του κόσμου αγνοήσουν τους οικονομικούς κινδύνους θα είναι ακόμη πιο δύσκολο να αντιμετωπίσουν τη μεγάλη απειλή για τον πλανήτη. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει το WEF, σηματοδοτώντας μια σημαντική αλλαγή κατεύθυνσης για την παγκόσμια οικονομία.

Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, ο επικεφαλής της JPMorgan, Τζέιμι Ντάιμον, ο ιδρυτής του μεγαλύτερου fund στον κόσμο Bridgewater Associates, Ρέι Ντάλιο, και εκατοντάδες άλλοι παράγοντες από κάθε γωνιά του πλανήτη θα μιλήσουν για τις οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αλλά και για τους τρόπους αντιμετώπισής της. Σύμφωνα με το Bloomberg, οι 119 πλουσιότεροι συμμετέχοντες στο WEF διαθέτουν αθροιστικά καθαρή περιουσία 500 δισ. δολαρίων. Το κατά πόσο βέβαια αυτή η συζήτηση θα είναι ουσιαστική μένει να φανεί, αφού για παράδειγμα ο Τραμπ δείχνει με κάθε τρόπο ότι δεν πιστεύει πως το κλίμα αλλάζει σε επικίνδυνο βαθμό, ενώ πανίσχυρες επενδυτικές τράπεζες… δυσκολεύονται να αποδείξουν την περιβαλλοντική τους ευαισθησία.

Πάντως, η ατζέντα του Φόρουμ εστιάζει ξεκάθαρα στην κλιματική αλλαγή, στη μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας και στην προσαρμογή των επιχειρήσεων σε μία πιο φιλική προς τη φύση και το περιβάλλον προσέγγιση. Η κοινωνία χρειάζεται επίσης ένα νέο αναπτυξιακό παράδειγμα που θα αντιμετωπίζει τη διασυνδεσιμότητα των κοινωνικοοικονομικών παραγόντων με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με το WEF. Από το 2007 έως το 2014 οι κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία ήταν, βάσει της ατζέντας του Φόρουμ, στην συντριπτική τους πλειοψηφία οικονομικοί, με εξαίρεση το 2011 που επισημάνθηκε για πρώτη φορά η μεγάλη απειλή της κλιματικής αλλαγής.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η αδυναμία εφαρμογής μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι φυσικές καταστροφές όπως οι αδιανόητες πυρκαγιές στην Αυστραλία, η εξαφάνιση ειδών και οι περιβαλλοντικές καταστροφές εξαιτίας του ανθρώπινου παράγοντα, είναι οι πέντε κορυφαίοι κίνδυνοι για τον πλανήτη από πλευράς πιθανοτήτων.

Σε ό,τι αφορά τον αντίκτυπο που θα έχει κάθε κίνδυνος, η αποτυχία εφαρμογής των κατάλληλων πολιτικών είναι η πιο κρίσιμη απειλή και ακολουθούν τα όπλα μαζικής καταστροφής καθώς συνεχίζεται η μεγάλη συζήτηση για τα πυρηνικά. Τρίτος πιο «μεγάλος» κίνδυνος είναι η εξαφάνιση ειδών, τέταρτος τα ακραία καιρικά φαινόμενα και πέμπτος η κρίση λόγω της έλλειψης πόσιμου νερού.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν αναδειχθεί σε κορυφαίο κίνδυνο την τελευταία εξαετία, ήτοι από το 2014. Από το 2007 έως το 2014 το ενδιαφέρον επικεντρωνόταν στον κίνδυνο κατάρρευσης των αγορών και στα υπόλοιπα οικονομικά προβλήματα ανά τον πλανήτη. Πλέον οι κίνδυνοι που σχετίζονται αποκλειστικά με την οικονομία δεν είναι ούτε καν στην πρώτη πεντάδα, τόσο σε ό,τι αφορά την πιθανότητα να συμβούν όσο και στον αντίκτυπο που θα έχουν.

Το WEF καλεί τον επιχειρηματικό κόσμο να αναλάβει τις ευθύνες του. Ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και ιδρύματα – οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές δηλαδή – πρέπει να προωθήσουν την εξέλιξη των επιχειρήσεων και να γίνουν ενεργοί επενδυτές. Πρέπει, με άλλα λόγια, να συνεργάζονται με τις επιχειρήσεις για να διασφαλίσουν ότι θα επιτευχθεί ο στόχος του 1,5 βαθμού Κελσίου που έχει θέσει η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή. Τους καλεί μάλιστα να επιδιώκουν την επίτευξη των στόχων στο σύνολο των χαρτοφυλακίων τους.

Μεγάλοι επενδυτικοί όμιλοι δείχνουν ότι καταλαβαίνουν το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής όμως η στροφή από τα ορυκτά καύσιμα σε καθαρές μορφές ενέργειας γίνεται μέχρι στιγμής καθαρά για κερδοσκοπικούς λόγους. Η BlackRock, ο μεγαλύτερος διαχειριστής στον κόσμο με κεφάλαια που ξεπερνούν τα 7 τρις δολάρια, ανακοίνωσε ότι ξεκινά μία κοσμογονική μεταστροφή εγκαταλείποντας επενδύσεις που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα. Βέβαια, η ρητορική που χρησιμοποίησε ο Λάρι Φινκ, επικεφαλής του αμερικανικού κολοσσού, στην ανακοίνωση της… κλιματικής μεταστροφής, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική αλλαγή στρατηγικής του οίκου. Ο Φινκ μίλησε για τεράστια μεταστροφή στον χρηματοοικονομικό κλάδο, όμως στην πραγματικότητα η BlackRock δεν «αγγίζει» τα passive index funds που είναι η βασική της δραστηριότητα αλλά περιφερειακά επενδυτικά σχήματα μικρής αξίας.

Σε ανάλογες… βαρύγδουπες ανακοινώσεις έχουν προχωρήσει και άλλοι γίγαντες των αγορών όπως η αμερικανική επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs, στηρίζοντας τις «πράσινες» επενδύσεις. Είναι προφανές ότι οι επενδυτές βλέπουν ότι στα επόμενα χρόνια θα γίνει μία τεράστια αλλαγή κατεύθυνσης στον ενεργειακό χώρο και εκεί έχει τη βάση της η όλη συζήτηση. Το θέμα είναι αν θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο όλες αυτές οι ενέργειες στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. 

Πολλοί πιστεύουν ότι τέτοιες κινήσεις σηματοδοτούν το τέλος της εποχής των ορυκτών καυσίμων όμως η ανάγκη αλλαγής περιβαλλοντικής κουλτούρας ίσως είναι πιο άμεση από την ταχύτητα με την οποία κινούνται τραπεζίτες και επενδυτές.