Η νέα πτώση του πετρελαίου στο ξεκίνημα της εβδομάδος αντικατοπτρίζει σαφώς τη συνέχεια των δομικών προβλημάτων στην αγορά λόγω της μειωμένης ζήτησης και της μέχρι πρότινος αυξημένης προσφοράς με ταυτόχρονη μείωση των χώρων αποθήκευσης, αλλά όπως σχολιάζεται και στα «πηγαδάκια» της αγοράς, υπάρχει άλλος ένας πρόσθετος παράγων.
Πρόκειται για το δημοφιλές fund USO και την απόφαση του προχωρήσει εντός τριών ημερών σε αναδιάρθρωση της θέσης του στο αμερικανικό αργό, με μηδενισμό θέσεων στα κοντινά συμβόλαια -ήτοι στις θέσεις του Ιουνίου - και αύξηση στα πιο μακρινά, ξεκινώντας από τον Ιούλιο και φτάνοντας έως τον επόμενο Ιούνιο του 2021.
Δεδομένου ότι μια αναδιάρθρωση θέσεων ενός εκ των βασικών αντιπροσώπων των ETFs πάνω στο αμερικανικό αργό, συνετέλεσε σήμερα στο να δούμε μια πτώση άνω του 25% στο συμβόλαιο του Ιουνίου του WTI- παρασύροντας και το Brent πέριξ του -8%- είναι μια καλή ευκαιρία να δούμε κάποιες λεπτομέρειες πάνω σε αυτά τα προϊόντα.
Καταρχήν, εκτός από τον κλασσική επιλογή μετοχών του κλάδου, τα πιο «μεγάλα παιδιά» επιλέγουν απευθείας futures- συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης,ΣΜΕ- ενώ τα μικρότερα χαρτοφυλάκια προτιμούν συνήθως τα CFDs ή τα ETFs .
Τα τελευταία είναι διαπραγματευόμενα αμοιβαία κεφάλαια με καλάθια είτε ενεργειακών μετοχών -όπως για παράδειγμα το Vanguard Energy ETF με την Exxon Mobil, τη Chevron, τη ConocoPhillips και τη Kinder Morgan να αποτελούν την πρώτη τετράδα αυξημένης στάθμισης στο καλάθι του- είτε συμβολαίων όπως το δημοφιλές USO με κεφαλοποίηση 3,81 δισ. δολάρια.
Όσοι επιθυμούν καθαρή επένδυση στο πετρέλαιο χωρίς να να εισέρχονται παράγοντες όπως αυτός της διύλησης και της εμπορίας προτιμούν συνήθως τη δεύτερη κατηγορία.
Αυτό που δεν έχουν κατανοήσει όμως οι περισσότεροι είναι ότι το να επενδύεις στην δεύτερη κατηγορία των ETFs πετρελαίου έχει άλλο επίπεδο ρίσκου και φυσικά απαιτεί και ένα τελείως διαφορετικό γνωστικό επίπεδο. Οι επενδυτές για παράδειγμα του VDE έχουν απώλειες μεγάλες μεν σε διάστημα ενός έτους- πέριξ του 47%- αλλά οι επενδυτές του USO έχουν απώλειες άνω του 83 %.
Ο λόγος που το ρίσκο δεν είναι το ίδιο ανάμεσα στις δύο κατηγορίες είναι ότι η δεύτερη «δουλεύει» με συμβόλαια πετρελαίου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν λήξεις, κόστη roll-over και φυσικά όπως εξηγήσαμε την προηγούμενη Δευτέρα.
όσοι επενδύουν σε προϊόντα με υποκείμενο προϊόν τα συμβόλαια του WTI έχουν και τον παράγοντα της φυσικής παράδοσης και της δυνατότητας αποθήκευσης να εισέρχονται στο κάδρο.
Το πρόβλημα λοιπόν είναι ότι πολλοί επενδύουν σε αυτά τα προϊόντα χωρίς να γνωρίζουν βασικές παραμέτρους της αγοράς πετρελαίου και δυστυχώς επενδύουν σε ETFs πάνω σε συμβόλαια πετρελαίου με την κουλτούρα του « buy and hold» επενδυτή.
Όπου όμως εισέρχεται η έννοια της μόχλευσης και της λήξης, το επενδυτικό τοπίο έχει τις ιδιορρυθμίες του και αν θέλουμε να εισέλθουμε σε αυτό πρέπει να τις γνωρίζουμε.
Για παράδειγμα, η στήλη αντιλήφθηκε από τις ερωτήσεις αναγνωστών ότι πολλοί που είχαν επενδύσει σε ETFs με καλάθια συμβολαίων πετρελαίου- και μάλιστα πολλοί σε προϊόντα double όπου έχει γίνει ακόμα μεγαλύτερο «μακελειό» -εντούτοις αγνοούσαν βασικούς όρους που οφείλει να γνωρίζει κάθε επενδυτής στο πετρέλαιο, όπως οι όροι Contango και Backwardation.
Contango και τα ιστορικά διδάγματα αυτού
H αυξημένη τιμή -premium- ενός μακρινού συμβολαίου από τη spot αγορά συνήθως οφείλεται στο κόστος διακράτησης -cost of carry- το οποίο περιλαμβάνει κυρίως τα κόστη αποθήκευσης, αλλά και της ασφάλειας του εμπορεύματος.
Contango λοιπόν ονομάζουμε το φαινόμενο υψηλότερων τιμών στα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σε σχέση με τις τιμές spot.
Σε απλά ελληνικά, όταν η αγορά του πετρελαίου είναι σε contango, μια συμφωνία να αγοραστεί αργό σε ένα μήνα από τώρα, κοστίζει περισσότερο σε σχέση με την τρέχουσα τιμή. Όσο πιο μακριά στο μέλλον πάμε, τόσο πιο ακριβό γίνεται.
Οι traders, οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών κ.ο.κ με χώρο αποθήκευσης στη διάθεση τουs, αγοράζουν σήμερα πετρέλαιο και πουλάνε συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για να κλειδώσουν την υψηλότερη τιμή που θα λάβουν κάποιους μήνες αργότερα. Αυτή η τακτική είναι και αυτή που σε φυσιολογικές συνθηκες περιορίζει σιγά σιγά και τον βαθμό του contango για τα προϊόντα.
Όμως οι ιδιαίτερες συνθήκες που επικράτησαν πρόσφατα στην αγορά πετρελαίου λόγω της μείωσης της ζήτησης εξαιτίας της πανδημίας Covid-19 από τη μια και της πλημμυρίδας της προσφοράς από Σαουδική Αραβία και Ρωσία από την άλλη, μας οδήγησαν σ’ ένα super Contango: Καθώς οι διαθέσιμοι χώροι αποθήκευσης πετρελαίου εξαντλούνται, λόγω ακριβώς της υπερβολικής προσφοράς και της μειωμένης ζήτησης, αυξάνεται το κόστος αποθήκευσης. Όσο αυξάνει το εν λόγω κόστος, τόσο ανοίγει η ψαλίδα ανάμεσα στις τιμές σποτ και στις μελλοντικές τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ψαλίδα μεταξύ τωρινών και μελλοντικών τιμών, τόσο ισχυρότερο το «σημάδι» πλεονάσματος στις αγορές εμπορευμάτων, κάτι που ενθαρρύνει εκ νέου τη δημιουργία αποθεμάτων. Όταν πια η αποθήκευση καθίσταται αδύνατη, τότε εμφανίζονται ακόμα και αρνητικές τιμές.
Προσωρινή λύση του προβλήματος ενδεχομένως να δούμε τις προσεχείς εβδομάδες αν δημιουργηθούν πρόσθετοι χώροι αποθήκευσης, ενώ φυσικά μια πιο ουσιαστική λύση θα έρθει όταν αυξηθεί η ζήτηση, οπότε θα απελευθερωθούν οι χώροι αποθήκευσης .
Φυσικά δεν είναι η πρώτη φορά που η αγορά πετρελαίου βιώνει το φαινόμενο. Το 1998 είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, όταν το πετρέλαιο είχε υποχωρήσει επίσης στα 10 δολάρια το βαρέλι, λόγω της κατάρρευσης της ζήτησης από Ασία και μεγάλη αύξηση της ιρακινής παραγωγής.
Το 2008 επίσης. Όπως και σήμερα, έτσι και τότε ήταν επικερδής η αγορά πετρελαίου spot και η πώληση συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, με τους επενδυτές να ναυλώνουν δεξαμενόπλοια, λόγω της εξάντλησης των φυσικών αποθηκευτικών χώρων στην ενδοχώρα και τα ναύλα των VLCCs στα ύψη. Έως τον Ιανουάριο του 2009, με τις τιμές να εξακολουθούν να κυμαίνονται γύρω στα 50 δολάρια το βαρέλι, υπήρχαν κάπου 90 εκατομμύρια βαρέλια αργού σε πλωτές μονάδες αποθήκευσης και η τρέχουσα τιμή του πετρελαίου βρισκόταν σταθερά αρκετά δολάρια κάτω από την τιμή των συμβολαίων για πολλούς μήνες. Σημειωτέον δε ότι στο Cushing της Οκλαχόμα, το μεγαλύτερο κέντρο διανομής πετρελαίου στις ΗΠΑ, η ποσότητα του πετρελαίου που έμενε αποθηκευμένο στις δεξαμενές υπερτριπλασιάστηκε μέσα σε τέσσερα χρόνια, ήτοι από 15 εκατομμύρια βαρέλια το Σεπτέμβριο του 2008 σε 47 εκατομμύρια το καλοκαίρι του 2012.
Η ιστορία προφανώς και κάνει κύκλους λοιπόν και όσο πιο καλοί γνώστες των κύκλων αυτών είναι οι επενδυτές, τόσο περισσότερα χρήματα κερδίζουν, ή έστω τόσο περισσότερα χρήματα «γλυτώνουν».
Αυτή τη φορά βέβαια η εξέλιξη μιας πανδημίας θα είναι αυτή που θα ορίσει για πόσο καιρό θα λιμνάζει το πετρέλαιο στις χερσαίες και στις πλωτές δεξαμενές, με το κόστος ειδικά των δεύτερων να αρχίσει να «πληγώνει» από ένα χρονικό σημείο και μετά, τις προσδοκίες των μελλοντικών κερδών από τη διαφορά τιμής αγοράς σήμερα και μελλοντικής πώλησης.
Backwardation, Dated Brent και λοιπές συνισταμένες
Όταν ισχύουν τα αντίθετα από το Contango, τότε λέμε ότι η αγορά είναι σε Backwardation. Δηλαδή όταν η η τιμή ενός συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης για παράδοση μετά από αρκετούς μήνες είναι πολύ χαμηλότερη από την τιμή σε μετρητά ή την τιμή για παράδοση τον επόμενο μήνα ή και από τις δυο τιμές.
Μια αγορά σε backwardation μπορεί να κρύβει ελλείψεις στην προσφορά.
Mια επίσης σημαντική λεπτομέρεια που οι επενδυτές στο πετρέλαιο οφείλουν να γνωρίζουν είναι ότι τα συμβόλαια WTI διευθετούνται με φυσική παράδοση, ενώ του Brent διευθετούνται σε μετρητά. Ως εκ τούτου τα δεύτερα δεν έχουν τον κίνδυνο να καταστούν αρνητικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορούν να μειωθούν σημαντικά σε αξία.
Βλέπετε το πρόβλημα στο Βrent είναι ότι εδώ και έναν μήνα η αγορά βιώνει ένα κενό μεταξύ των futures και του υποκείμενου φυσικού δείκτη αναφοράς Dated Brent, ο οποίος είναι μια αξιολόγηση για την τιμή του αργού πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας και αναφέρεται σε φυσικά φορτία αργού πετρελαίου για συγκεκριμένες ημερομηνίες παράδοσης.
Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται για την εμπορία περισσότερων από το ήμισυ των φυσικών ακατέργαστων φορτίων στον κόσμο, μιας και αντιπροσωπεύει την τιμή βάσης που τα διυλιστήρια και άλλοι φυσικοί αγοραστές είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν.
Το Dated Brent συνήθως έχει μια διαφορά πέριξ των δύο δολαρίων από την τιμή των μελλοντικών συμβολαίων, αλλά στις σημερινές συνθήκες της πλημμυρίδος της προσφοράς και της μειωμένης ζήτησης το discount επεκτάθηκε σε περισσότερα από δέκα δολάρια το βαρέλι. Σημειωτέον ότι η μείωση αυτού του discount θα είναι μια πρώτη θετική ένδειξη για την αγορά.
Τέλος ,άλλα δύο σημεία που θέλουν προσοχή:
- λόγω αυξημένης μεταβλητότητας οι απαιτήσεις περιθωρίου βαίνουν αυξανόμενες,
-οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι στην αγορά του πετρελαίου περιορίζουν την πρόσβαση στο πρώτο συμβόλαιο στην σειρά των futures, όπως καλή ώρα το USO. Το αποτέλεσμα είναι να καθίσταται δυσκολότερη η αποτελεσματικότητα των διαχειριστών των ETFs , καθιστώντας πιο ακριβή την διατήρηση συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης αλλά και τεχνικών, όπως για παράδειγμα εκείνη της δέλτα-αντιστάθμισης.
*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμίια περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
