Ας υποθέσουμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας κάνει πράγματι την πέμπτη εμφάνισή του στο προσκήνιο της πολιτικής σκηνής. Μετρώ ως πρώτη το 2014, με την οποία πλασαρίστηκε για «επαναστάτης» πρωθυπουργός, δεύτερη το φθινόπωρο 2015, όταν επιβεβαιώθηκε ως συμβιβασμένος πρωθυπουργός, τρίτη το 2019 ως ηττημένος πρωθυπουργός, τέταρτη το 2023 ως αποτυχών αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Τι νέο έχει να μας πει; Μίλησε, προ ολίγων ημερών, για τα τέσσερα «Α»: Ανάπτυξη, Αναδιανομή, Ανθεκτικότητα, Ασφάλεια. Πολύ καλά. Η πρόταξη του στόχου για την ανάπτυξη δείχνει ότι κάτι έχει καταλάβει. Η παράθεση του στόχου της αντοχής (στο Harvard το λένε resilience) δείχνει μια πιο ρεαλιστική αντίληψη των αδυναμιών της κοινωνικοοικονομικής δομής της χώρας, το λέει όμως και η τελευταία έκθεση της Επιτροπής.
Παραδέχτηκε άλλωστε και ο ίδιος, κι ας το έκανε σε τόνο επικριτικό προς την παρούσα κυβέρνηση, χωρίς όμως να υποδείξει κάποια διέξοδο, ότι «τα τελευταία 15 χρόνια παρουσιάζεται ένα φαινόμενο βαλκανοποίησης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας». Αν και η Ελλάδα ήταν πάντοτε «Βαλκάνια» και με τον τρόπο μας περηφανευόμασταν κιόλα γιατί δεν είμαστε «παίξε-γέλασε», «Βαλκάνια» συμπεριφορά μέσα στη μεγάλη κρίση, είχε εκείνος και όχι εμείς οι «μενουμευρωπαίοι». Μάλλον πρέπει να αναλογιστεί την προσωπική του ευθύνη όπως και εκείνη του ευρύτερου χώρου τον οποίο ο ίδιος υπηρέτησε κομματικά και εκπροσώπησε κυβερνητικά ως προς το προσβλητικό χαρακτηρισμό που υπονοεί. Πόσο πιο «Βαλκάνιος» μπορούσε να είναι ένας πρωθυπουργός με όσα έκανε στο πρώτο εξάμηνο του 2015;
Παρά ταύτα, θέλω να πιστεύω ότι ο Τσίπρας θα ήταν καλύτερη λύση, όχι για την χώρα, αλλά για την κεντροαριστερά αντιπολίτευση έναντι της σημερινής κατάστασης. Αν βεβαίως στόχος ήταν ποτέ να ανασυγκροτηθεί η αντιπολίτευση, κατά τρόπο ωφέλιμο για την δημοκρατία και την οικονομία.
Μου άρεσε όμως ένα κάποιο ψείγμα βαθύτερης κατανόησης που επέδειξε ο κ. Τσίπρας όταν είπε: «Η Ελλάδα έχει την υψηλότερη φορολογία στη μισθωτή εργασία. Οι επιβαρύνσεις ενός μισθωτού είναι 22%. Πώς οι νέοι άνθρωποι θα έρθουν εδώ; Είναι κρίσιμο ζήτημα η φορολογία. Δεν καταφέραμε και εμείς να »ακουμπήσουμε» τον μεγάλο πλούτο, όσα θα θέλαμε».
Αν βάλουμε στην άκρη ότι ο κ. Τσίπρας δεν βρήκε καλό λόγο να πει για τον Μητσοτάκη που κατέβασε αμέσως στο 9% το πρώτο κλιμάκιο φορολογίας. Αν ξεχάσουμε ότι δεν έδειξε να γνωρίζει πόσο βαριές είναι οι υποχρεωτικές κρατήσεις για τους μισθωτούς. Αν παραλείψουμε ότι ξέχασε να αναφερθεί στο κόστος των υπολοίπων κρατήσεων για τις επιχειρήσεις. Αν τέλος πάντως όλα αυτά, τότε είναι ενδιαφέρον ότι ο κ. Τσίπρας δείχνει να αντιλαμβάνεται τη σημασία της εργασίας σε καπιταλιστική προοπτική. «Πρέπει όλοι να πιστέψουμε στους εαυτούς μας και να κάνουμε ένα αναπτυξιακό άλμα για να αντιστραφεί η κατάσταση», συμπλήρωσε, σωστά. Ειδικώς μάλιστα όταν συνδύασε την παραίνεση αυτή με το προοίμιο ότι «το παραγωγικό μοντέλο έχει ξεπεραστεί, είναι αυτό που μας οδήγησε στην κρίση».
Εκεί βρίσκεται όμως η ουσία της διαφωνίας μας, που, όπως πιστεύω, δεν πρόκειται να επιλυθεί «ειρηνικά». Ο πρώην αρχηγός Σύριζα, φαίνεται να επιμένει στην επιστροφή ενός κάποιου «μοντέλου», που θα έχει πολύ κράτος, πολλούς περιορισμούς στην παραγωγή, πολλά εμπόδια στην επιχειρηματική δράση.
Αν κάπου κάνουμε λάθος και κάτι έχει αλλάξει στις πεποιθήσεις του, καλό είναι, έχει όλο τον χρόνο δικό του, να μας τις εξηγήσει. Αλλιώς, τα περί της κοινωνίας του 1/5 που ψηφίζουν «δεξιά» αλλά επειδή «μέσα σε αυτούς είναι και ισχυρά οικονομικά συμφέροντα με επιρροή στα μέσα ενημέρωσης και στην κοινή γνώμη αυτό το 21% μπορεί να γίνει και 30%» είναι τα γνωστά «φούμαρα» των παλαιών καφενείων του Κολωνακίου τα οποία εδώ και καιρό μεταλλάχθηκαν σε dinners. Η υποστήριξη την οποία απολαμβάνει από τα συστημικά μήντια, δεν κρύβεται.
Οι διεργασίες στο κοινωνικό σώμα είναι βαθύτερες. Οι επόμενες εκλογές δεν θα μοιάζουν σε τίποτε στις τέσσερις προηγούμενες αναμετρήσεις. Είναι λογικό. Η κοινωνία έχει αλλάξει, οι κίνδυνοι είναι διαφορετικοί, οι άνθρωποι βλέπουν με άλλο μάτι τον κόσμο και, κυρίως, σε ό,τι αφορά τον Τσίπρα, οι πολίτες δεν ξεχνούν αυτόν που μιλάει, αφού θα είναι η πέμπτη έκδοση στην οποία ζητεί από τους θεατές να τον εμπιστευθούν. Δύσκολο!
