Είναι «ωραίος» ο φόρος στους εκατομμυριούχους. Έγινε στα μήντια γνωστός ως «taxe Zucman» από τον νεαρό, όταν τον πρωτοσκέφτηκε (2015), οικονομολόγο Γκαμπριέλ Ζυκμάν, ετών 38 σήμερα. Ο κ. Ζυκμάν εμφανίζεται στα σόσιαλς ως «ειδικός» επί των «φορολογικών παραδείσων» και των άλλων τεχνικών φοροαποφυγής, που βεβαίως-βεβαίως χρησιμοποιούν οι πολύ και πάρα πολλοί πλούσιοι.
Αυτές τις μέρες, η μεγάλη και ενίοτε σοβαρή χώρα που τη λένε Γαλλία, που δεν καταφέρνει ούτε κυβέρνηση να στεριώσει, ούτε προϋπολογισμός -πειστικός και ανάλογος της κατάστασης των δημοσιονομικών της πραγμάτων- να συντάξει, παθιάζεται με τον συγκεκριμένο φόρο.
Η ομάδα των Σοσιαλιστών θέλει να εντάξει στον φόρο αυτόν όποιους έχουν ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ που ξεπερνά τα 10 εκατομμύρια ευρώ. Ο ίδιος ο Ζυκμάν πιστεύει ότι ο φόρος πρέπει να είναι παγκόσμιος και να αφορά σε όσους έχουν περιουσία άνω των 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Μικροδιαφορές.
Διάβασα προχτές το σχετικό με την ιδέα βιβλιαράκι του οικονομολόγου, το οποίο αγόρασα σε ηλεκτρονική μορφή έναντι ούτε 6 δολαρίων από τον γαλλικό εκδοτικό οίκο Seuil. Δεν παίρνει και πολύ, κάτι περισσότερο από μια ωρίτσα. Κατάλαβα τι θέλει να πει, δεν κατάλαβα όμως πώς νομίζει ότι θα γίνει η «δουλειά».
Ο συγγραφέας παραδέχεται ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ώστε να γνωρίζουμε ποια θα είναι η βάση του σχετικού φόρου. Ακόμη και οι δικές του έρευνες στηρίζονται σε μια περιοδική εκτίμηση του γαλλικού περιοδικού Challenges, που συντάσσει τον σχετικό κατάλογο από το 1996 για τη Γαλλία, και αντιστοίχως του αμερικανικού περιοδικού Forbes, που συντάσσεται σχεδόν 40 χρόνια για ολόκληρο τον κόσμο. Μπορείτε να συμβουλευθείτε και έναν άλλο κατάλογο από τη World Population Review.
Σύμφωνα με το Forbes η Ελλάδα έχει 16 δισεκατομμυριούχους. Σύμφωνα με το WPR έχουμε 80,3 χιλιάδες εκατομμυριούχους.
Όπως ήταν αναμενόμενο, η πρόταση ταξίδευσε ως τα δικά μας και κατατέθηκε από τον πρώην υπουργό Οικονομικών και ομότιμο καθηγητή Νίκο Χριστοδουλάκη, σε μια προσπάθεια να εντάξει το ΠΑΣΟΚ την σχετική ιδέα στο οικονομικό του πρόγραμμα.
Ας μείνουμε όμως στην ουσία. Επιλύει το ζήτημα της επικαλούμενης από τους καθηγητές ανόμοιας κατανομής των φορολογικών βαρών μεταξύ των πολλών πολιτών και των ολίγων ζάπλουτων; Ούτε ο ίδιος ο Ζυκμάν ισχυρίζεται κάτι παρόμοιο. Πιστεύει όμως ότι ένας επαναλαμβανόμενος φόρος επί του συνόλου των αξιών που «ανήκουν» σε άτομα με μεγάλη περιουσία με τον ίδιο πάγιο συντελεστή 2% θα επιτρέψει στη Γαλλία και όσα άλλα κράτη τον εφαρμόσουν να μειώσουν το δημόσιο χρέος τους χωρίς να αυξηθούν άλλοι φόροι.
Παντού στον κόσμο, από τις αρχές του 20ου αιώνα, έχει καθιερωθεί φόρος επί των εισοδημάτων. Πρέπει να γίνουν αποτελεσματικότεροι. Εξίσου διαδομένοι είναι διάφοροι φόροι επί της ακίνητης περιουσίας. Μπορούν να γίνουν βαρύτεροι. Τα κέρδη των επιχειρήσεων, είτε αμέσως, είτε εμμέσως, όταν διανέμονται στους μετόχους των, φορολογούνται επίσης με διάφορους συντελεστές, συνήθως μεταξύ 20-30%, ενώ ειδικοί φόροι επιβάλλονται στις κληρονομιές. Μπορούν να αυξηθούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες φορολογούν τα σχετικά κέρδη των αμερικανικών εταιρειών σε όποιο μέρος της Υφηλίου κι αν έχουν δημιουργηθεί. Μετά από πάμπολλες μελέτες, 130 κράτη του ΟΟΣΑ εφαρμόζουν ελάχιστο αλλά ενιαίο φόρο 15% στα κέρδη των πολυεθνικών εταιρειών.
Τι καινούργιο θα προκύψει από τον ενιαίο φόρο Ζυκμάν; Κανείς δεν γνωρίζει με σιγουριά. Να σημειωθεί ότι η ιδέα του φόρου ψηφίστηκε ήδη στη Γαλλία πριν μερικούς μήνες, δεν εφαρμόσθηκε, και τώρα, λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, επαναλαμβάνεται η προσπάθεια να ενταχθεί στον προϋπολογισμό για το 2026.
Αν δεν έχετε, ακόμη, κατανοήσει ποια είναι η βάση του εν λόγω φόρου είναι γιατί είναι παιδιάστικα απλή. Η φορολογική αρχή θα υπολογίζει την αξία όλων των περιουσιακών μας στοιχείων: ακίνητα, μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια, αυτοκίνητα (ακριβά), χρυσαφικά, πίνακες κλπ αντικείμενα μεγάλης αξίας, θα αθροίζει την τρέχουσα αξία τους και, εφόσον ξεπερνά το όριο του πολύ μεγάλου πλούτου που θα οριστεί, θα πληρώνεται φόρος 2%. Σε κάθε περίπτωση εφόσον έχουν καταλογιστεί άλλοι φόροι, το αναλογούν ποσό θα αφαιρείται από το υπολογιζόμενο 2%.
Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για κάποια «νέα» ιδέα. Εξίσου προφανές είναι ότι οι οικονομολόγοι έχουν πλήρως συζητήσει παρόμοιες προσεγγίσεις. Αν τόσα χρόνια, με τόσες κυβερνήσεις δεν έχουν εφαρμοστεί είναι για δύο απλούς λόγους. Ο ένας είναι ότι το εισόδημα για την απόκτηση της περιουσίας έχει φορολογηθεί στην πηγή. Ο δεύτερος είναι πως η κεκτημένη, νέα, αξία προκύπτει από τις υπεραξίες στη διάρκεια του χρόνου, δηλαδή από την αύξηση τιμών ακινήτων, μετοχών, κλπ. Αλλά κι αυτό φορολογείται, με διάφορους τρόπους. Η Ελλάδα διαθέτει, για παράδειγμα, φόρο υπεραξίας, αν και δεν τον εφαρμόζει πλήρως και παντού. Μπορεί όμως να το κάνει. Διαθέτει επίσης φόρους επί κληρονομιάς.
Επιπλέον, ο Ζυκμάν δεν έχει μπει στον κόπο να εξηγήσει αν και πότε και με ποιόν τρόπο θα αφαιρούνται οι ζημιές, οι οποίες κατά κανόνα προκύπτουν σε περιόδους κρίσης.
Πολύ φοβάμαι πως όπως πολύ συχνά συμβαίνει, «οι όμορφες ιδέες όμορφα καίγονται» όταν δεν ανταποκρίνονται σε ρεαλιστικά, δηλαδή πραγματικά, κριτήρια και δεδομένα.
