Απροετοίμαστη γεωργία

Ένα δοξάρι έγχορδου μπορεί να κοστίσει μεταξύ 30 ευρώ το φθηνό μέχρι 400 ευρώ για κόντρα μπάσο και βεβαίως πολύ ακριβότερα για τα πολύ καλύτερα. Ο καλλιτέχνης που συχνά θα το χρησιμοποιήσει σε ολόκληρη τη ζωή του θέλει να είναι φτιαγμένο από ειδικό βραζιλιάνικο ξύλο, τον γνωστό εν Ελλάδι «βραζιλιάνο». Σε άλλες χώρες το λένε πιο απλά «βραζιλιάνικο ξύλο» ή πιο επιστημονικά «περναμπούκο».

Τις τελευταίες μέρες, η διεθνής κοινότητα των μουσικών έχει πανικοβληθεί από την προοπτική να απαγορεύσει η Βραζιλία την συγκομιδή και εξαγωγή του πολύτιμου αυτού ξύλου που μεγαλώνει μόνον στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου. Τα σχετικά θα συζητηθούν στη Σύνοδο Διεθνούς Εμπορίου για την προστασία των απειλουμένων ειδών του ζωικού και φυτικού βασιλείου στο Ουζμπεκιστάν της Συνόδου. Το θέμα είναι σοβαρό και, σύμφωνα με εξαιρετικούς βιρτουόζους μουσικούς είναι πιθανόν να οδηγήσει σε δραματική μείωση των μουσικών κονσέρτων.

Αυτή είναι μια, προφανώς πολύ ειδική πτυχή, της νέας πραγματικότητας, περιλαμβάνεται όμως στις δραματικές εξελίξεις στην παγκόσμια γεωργία.

Για τους αγρότες διαδηλωτές στη Γαλλία, που συγκεντρώνονται κάθε τόσο αυτή την περίοδο (τις τελευταίες μέρες δικάστηκαν αγρότες για καταστροφές αλλά μόλις προχθές διαδήλωσαν μπροστά σε ένα από τα καταστήματα μεγάλης αλυσίδας τροφίμων) το πρόβλημα είναι η συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και τεσσάρων λατινοαμερικανικών κρατών (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη) της ζώνης του Mercosur, η οποία υπογράφτηκε στα τέλη του 2024 μετά από συζητήσεις δεκαετιών. Σύμφωνα με αυτήν, η Ευρώπη θα εξάγει περισσότερα αυτοκίνητα, μηχανήματα και κρασιά και θα εισάγει περισσότερο κρέας βοοειδών, πουλερικών, ζάχαρη ακόμη και μέλι με τη βοήθεια αμοιβαίων μειώσεων στους αμοιβαίους δασμούς.

Το διεθνές εμπόριο συνεχίζει τη βαθμιαία, ιστορικών διαστάσεων, απελευθέρωσή του, με τους δασμούς να μειώνονται και τον ανταγωνισμό μεταξύ ολόκληρων περιοχών του πλανήτη να μεγεθύνεται. Οι αγρότες/κτηνοτρόφοι εξηγούν στους καταναλωτές ότι το ελεύθερο εμπόριο τους πλασάρει «φθηνότερα» γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα γεμάτα επικίνδυνα φάρμακα, τα οποία απαγορεύουν οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί.

Στις ίδιες διαδηλώσεις διατυπώνονται και διαμαρτυρίες εναντίον της κρατικής πολιτικής θανάτωσης ζώων που προσβάλλονται από σοβαρές επιδημιολογικές ασθένειες. Κάθε τόσο τοποθετούν εμπόδια σε μεγάλους δρόμους και ελέγχουν τη ροή των συγκοινωνιών προκειμένου να ενημερώσουν τους ταξιδιώτες για τον κίνδυνο αφανισμού της κτηνοτροφίας.

Ο ελληνικός αγροτικός κόσμος έχει τα ίδια προβλήματα, με κάποιες, σοβαρές, διαφορές, αλλά έχει και ένα ακόμη που δεν το έχουν οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί τους. Φοβούνται πως όχι μόνον δεν θα πάρουν τα όσα χρήματα των ενισχύσεων έπαιρναν τα προηγούμενα χρόνια, αλλά θα χάσουν όλα τα χρήματα των φετινών ενισχύσεων ενώ θα μειωθούν και όσα θα παίρνουν όταν αλλάξει η ευρωπαϊκή πολιτική.

Το πρόβλημα έχει όνομα είναι ο γνωστός ΟΠΕΚΕΠΕ και το σκάνδαλο που οδήγησε στη διακοπή των ενισχύσεων, αποζημιώσεων, επιδοτήσεων και άλλα χρήματα που φθάνουν στους λογαριασμούς τους.

Δεν έχουν άδικο να ανησυχούν. Δεν φθάνει που η κυβέρνηση δεν πρόλαβε το σκάνδαλο, άργησε να αντιδράσει. Ευτυχώς, αν και κανείς δεν θα το αναγνωρίσει, ο αντιπρόεδρος Κωστής Χατζιδάκης, κατάφερε να καταλήξει σε έναν δύσκολο συμβιβασμό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οι Βρυξέλλες δεν έχουν κανένα λόγο να φορτωθούν αρνητική δημοσιότητα για τα δίκαια των αγροτών της Ελλάδας, την ώρα που η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν ετοιμάζει τις βαλίτσες της για τη Βραζιλία προκειμένου να υπογράψει την ως άνω Συμφωνία της Mercosur.

Στο μεταξύ, η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική για την περίοδο 2028-2034, που έχει ήδη πάρει το δρόμο της, προβλέπει τεράστια χρηματικά ποσά (ανέρχονται σε 865 δισεκ. ευρώ), που θα εντάσσονται όμως στις ενισχύσεις για την Περιφερειακή Ανάπτυξη. Με αντάλλαγμα όμως μια εξίσου τεράστια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο θα διοχετεύονται στις εθνικές γεωργίες όλα αυτά τα χρήματα. Το «μυστικό» είναι ότι το σύστημα απλοποιείται καθώς οι ενισχύσεις θα κατανέμονται ανά εκτάριο (ίσον με περίπου 2,5 χιλιάδες στρέμματα) που σημαίνει ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί να προσαρμοστεί σε κάτι που, αυτή τη στιγμή, μοιάζει ακατόρθωτο. Ιδίως επειδή δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία και καμία δεν πρόκειται να γίνει όσο εξελίσσεται το σκάνδαλο με τον ΟΠΕΚΕΠΕ.

Πίσω όμως από το εντελώς πραγματικό θέμα του αμαρτωλού οργανισμού βρίσκεται η εξίσου σκανδαλώδης και πραγματική αντιμετώπιση από την πλευρά των ίδιων των αγροτο - κτηνοτρόφων ιδίως ως προς τους τρόπους με τους οποίους φθάνουν και τελικά κατανέμονται τα πάμπολλα χρήματα των ενισχύσεων: ευρωπαϊκών αλλά και εθνικών.

Με δύο λόγια, οι κινητοποιήσεις των επομένων ημερών είναι μόνον η αρχή της μεγάλης άρνησης του αγροτικού κόσμου να προσαρμοστεί στις πολύ μεγάλες αλλαγές που επέρχονται. Είτε πρόκειται για την επέλαση της Mercosur, είτε για την έλευση της νέας ΚΑΠ, ο πρωτογενής τομέας παραγωγής είναι και απροετοίμαστος και απροσάρμοστος. Η περιπέτεια μόλις ξεκίνησε. Όπως συνήθως, οι μεγάλες διαρθρωτικές μεταβολές σε αυτή την χώρα ξεκινούν με ένα μεγάλο σκάνδαλο.