Ο Αύγουστος ήταν ακόμα ένας ανοδικός μήνας για το Χρηματιστήριο Αθηνών αλλά οι τελευταίες ημέρες του έδειξαν μία μάλλον αδύναμη εικόνα, ίσως την πιο αδύναμη από τις αρχές Απριλίου, τότε που ο Αμερικανός πρόεδρος έσπειρε τον πανικό στις διεθνείς αγορές και μαζί και στη δική μας. Καθώς λοιπόν ο Γενικός Δείκτης έχει χάσει από τα μέσα Αυγούστου λίγο πάνω από 5%, υστερώντας σε γενικές γραμμές σε σχέση με τους βασικούς αμερικανικούς και ευρωπαϊκούς χρηματιστηριακούς δείκτες, το ερώτημα είναι πολύ απλό: Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να έχουμε φτάσει κοντά στο τέλος της εξαιρετικής ανόδου των τελευταίων ετών;
Χωρίς να ξεχνάμε πως στα χρηματιστήρια ποτέ δεν επιτρέπεται να είμαστε απόλυτα σίγουροι για το οτιδήποτε, η λογική μας λέει πως δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος εφόσον η κατάσταση στα διεθνή χρηματιστήρια δεν αλλάξει δραματικά. Όμως, ο κίνδυνος να δούμε το Χρηματιστήριο Αθηνών να «κολλάει» γύρω στα τωρινά επίπεδα και να κάνει μικρές ανοδικές και καθοδικές κινήσεις για μερικούς μήνες δεν είναι αμελητέος. Δεν υποστηρίζουμε πως αυτό είναι το πιθανότερο ενδεχόμενο αλλά είναι κάτι που δεν θα μας εκπλήξει αν το δούμε να γίνεται. Ούτε θα είναι κάτι τραγικό αν συμβεί, μην ξεχνάμε, εξάλλου, πως από τον Μάιο του 2024 μέχρι το τέλος του χρόνου ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αθηνών έκανε κάτι σαν αυτό που στα μαθητικά μας χρόνια αποκαλούσαμε «επιτόπου τροχάδην».
Τι θα μπορούσε λοιπόν να κρατήσει πρακτικά καθηλωμένο το χρηματιστήριό μας, τουλάχιστον σε επίπεδο γενικού δείκτη, παρά το γεγονός πως η καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας επισημαίνεται και αναγνωρίζεται σε διεθνές επίπεδο και οι προοπτικές των σημαντικότερων εισηγμένων εταιρειών του Χρηματιστηρίου Αθηνών είναι εξαιρετικές και οι στόχοι για τις τιμές των μετοχών τους είναι αρκετά υψηλότεροι από τα τωρινά επίπεδα;
Ο πιο προφανής λόγος είναι τα πολύ μεγάλα κέρδη που έχουν σημειώσει αρκετές μετοχές στο ελληνικό χρηματιστήριο τους τελευταίους μήνες και χρόνια, κάτι που σε σημαντικό βαθμό συμβαίνει και στα αμερικανικά και ευρωπαϊκά χρηματιστήρια. Όπως έχουμε δει πολλές φορές στο παρελθόν, όσο θετικές και να είναι οι προοπτικές των επιχειρήσεων και όσο ελκυστικές και να είναι οι αποτιμήσεις των μετοχών, δεν είναι δυνατόν να ανεβαίνουν χωρίς σταματημό.
Αναπόφευκτα έρχεται μία στιγμή που ορισμένοι επενδυτές αρχίζουν να πουλάνε μετοχές για να κατοχυρώσουν τα κέρδη τους, χωρίς να είναι πάντα απαραίτητο να υπάρχει μία σχετική αφορμή. Ειδικά σε διεθνές επίπεδο, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως υπάρχουν ορισμένοι κλάδοι της οικονομίας που έχουν επηρεάσει πολύ θετικά τα χρηματιστήρια τα τελευταία χρόνια, με αυτόν της Τεχνητής Νοημοσύνης να αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όταν αυτοί οι κλάδοι χάνουν περιοδικά την ορμή τους, επηρεάζουν αρνητικά το διεθνές χρηματιστηριακό κλίμα και προφανώς και το κλίμα στην ελληνική αγορά.
Οι διεθνείς γεωπολιτικές εντάσεις που δεν λένε να περάσουν σε πορεία εξομάλυνσης συνιστούν προφανώς μία δυνητική πηγή κινδύνων για το ελληνικό χρηματιστήριο, όπως βέβαια και για τα διεθνή. Ο πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας αλλά και ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή δεν σταματούν παρά τις διάφορες διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη εκεχειρίας. Μπορεί οι διεθνείς αγορές να έχουν κάπως συνηθίσει αυτή την τραγική κατάσταση και να μην δίνουν μεγάλη σημασία στο καθημερινό πολεμικό δελτίο, όμως γεγονότα όπως η πρόσφατη ρωσική επίθεση σε κτίρια γραφείων που στεγάζουν αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ουκρανία υπενθυμίζουν σε όλους πως μία περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης δεν πρέπει να θεωρείται απίθανη. Σε μία τέτοια περίπτωση, ειδικά αν αφορά άμεσα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι βέβαιο πως η αντίδραση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς θα είναι αρνητική.
Κάτι άλλο που θα μπορούσε να επιδράσει αρνητικά στην πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου είναι η πολιτική αναταραχή που επικρατεί εδώ και καιρό στη Γαλλία, η οποία τις τελευταίες εβδομάδες φαίνεται να επιδεινώνεται. Μέχρι αυτή τη στιγμή, η αντίδραση των επενδυτών είναι σχετικά ψύχραιμη. Αν όμως κάποια στιγμή τα γαλλικά νέα προκαλέσουν σημαντική αύξηση των αποδόσεων των δεκαετούς διαρκείας κρατικών ομολόγων της χώρας, ειδικά αν τα spreads με τα αντίστοιχα γερμανικά ξεπεράσουν τις 100 μονάδες βάσης (δηλαδή το 1%), η ψυχραιμία θα δώσει τη θέση της σε ισχυρές πωλήσεις και των μετοχών των γαλλικών τραπεζών, είναι βέβαιο πως θα εμφανιστούν πιέσεις και στις μετοχές των υπόλοιπων τραπεζικών μετοχών της Ευρωζώνης. Σε μία τέτοια περίπτωση, είναι σχεδόν απίθανο να μην πληγούν και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρχει κάποιος ουσιώδης κίνδυνος για αυτές.
Καθώς η συζήτηση έφθασε στις τράπεζες, είναι βέβαιο πως οι φήμες που κυκλοφορούν τελευταία σε χώρες της Ευρώπης σχετικά με την πιθανή επιβολή έκτακτης φορολογίας στις τράπεζες δεν βοηθούν καθόλου το χρηματιστηριακό κλίμα. Είναι αλήθεια πως και στην Ιταλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, τις χώρες στις οποίες αναφερόντουσαν πρόσφατες σχετικές φήμες, δεν είναι καθόλου εύκολο να επιβληθεί τέτοιος φόρος, παρά τις διάφορες πολιτικές πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως οι επενδυτές αδιαφορούν πλήρως, καθώς έχουν στο νου τους πως πολύ συχνά ο καπνός προέρχεται από επικίνδυνη φωτιά.
Μιλώντας για κρατικές παρεμβάσεις, είναι βέβαιο πως οι διεθνείς αγορές δεν ενθουσιάζονται καθόλου από τις συνεχείς προσπάθειες του προέδρου Τραμπ να εξουδετερώσει τον διοικητή της Fed, Τζέι Πάουελ, και τους συνεργάτες του που δεν φαίνονται πρόθυμοι να ακολουθήσουν την «επιταγή» του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση και σημαντική μείωση των επιτοκίων αναφοράς. Οι επενδυτές δεν ενοχλούνται βέβαια τόσο από την προοπτική άμεσης μείωσης επιτοκίων όσο από την αποδυνάμωση της ανεξαρτησίας των κρατικών τραπεζών οι οποίες γενικά πιστώνονται ένα σημαντικό μέρος του καλού κλίματος για τις παγκόσμιες αγορές τις τελευταίες δεκαετίες.
Αρκετοί λοιπόν οι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά το Χρηματιστήριο Αθηνών και τις αποδόσεις των μετοχών του και του Γενικού Δείκτη και να βάλουν φρένο στην ανοδική του πορεία, σε πείσμα των καλών επιδόσεων και των πολύ καλών προοπτικών των βασικών μετοχών που διαπραγματεύονται σε αυτό. Αν όμως δεν συμβεί κάτι πραγματικά πολύ κακό που θα αλλάξει την εικόνα των διεθνών αγορών και τα τρία βασικά συστατικά στοιχεία της ανόδου της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς που ξεκίνησε εδώ και μερικά χρόνια (πολιτική σταθερότητα, καλή πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών και γενικά της οικονομίας και εξαιρετική πορεία των εισηγμένων επιχειρήσεων), τότε το πιθανότερο είναι πως αυτό το φρενάρισμα θα αποδειχθεί προσωρινό. Όπως άλλωστε έγινε και για επτά μήνες μέσα στο 2024, πριν ξεκινήσει η ανοδική κίνηση που έφερε τον Γενικό Δείκτη από τις 1.500 στις 2.100 μονάδες.
