Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πρόβλημα με τον αρχαιολογικό νόμο και απεργάζεται διαρκώς την κατάργηση σημείων του. Τελευταίο κρούσμα η τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή, και μάλιστα στο παντελώς άσχετο νομοσχέδιο «Χωρικός σχεδιασμός- βιώσιμη ανάπτυξη» σύμφωνα με την οποία, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο καθώς και τα Τοπικά Αρχαιολογικά Συμβούλια δεν θα έχουν πλέον λόγο για την παραχώρηση μνημείων, αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων προς προσωρινή χρήση. Με αυτόν τον τρόπο, χαλαρώνει το καθεστώς προστασίας τους και ανοίγει ο δρόμος ακόμα και για εμπορευματοποίησή τους.
Ο νόμος προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς 3028 έχει ως συντάκτη του τον τότε υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο (με συμμετοχή της τότε γενικής γραμματέως Λίνας Μενδώνη) και ψηφίστηκε στη Βουλή τον Ιούλιο του 2002 με ευρύτατη πλειοψηφία. Καθώς πρόκειται για έναν πολύ σημαντικό νόμο, ο κ. Βενιζέλος έκανε κάθε προσπάθεια για συνεννόηση και με τα άλλα κόμματα, και με συγκεκριμένους βουλευτές όπως η Αννα Ψαρούδα- Μπενάκη που ήταν και νομικός και πρώην υπουργός Πολιτισμού. Ο 3028 αποδείχθηκε ένας εξαιρετικά αποτελεσματικός νόμος, χωρίς «παράθυρα» στη προστασία των αρχαιοτήτων. Φαίνεται όπως πως αυτό ακριβώς αντιμετωπίζεται σαν πρόβλημα από την κυβέρνηση.
Ο Αριστείδης Μπαλτάς ήταν ο πρώτος που δέχτηκε την αλλαγή του άρθρου που προβλέπει «γνώμη του συμβουλίου» πριν από την υπουργική απόφαση. Είχε παρουσιάσει την απαράδεκτη αυτή αλλαγή σε συνέντευξη Τύπου. Τώρα, την ακολουθεί και η νυν υπουργός, Λυδία Κονιόρδου, η οποία την κατέθεσε στη Βουλή. Υποστηρίζουν, δε, πως κατ' ουσίαν δεν αλλάζει τίποτα, μόνο ελαφρύνεται η δουλειά του ΚΑΣ και των λοιπών συμβουλίων.
Αυτό όμως απέχει πολύ από την αλήθεια. Είναι αδιανόητο να μην υπάρχει γνώμη των συμβουλίων προκειμένου να παραχωρηθούν για εκδηλώσεις μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα ήδη, ως προς τα τραγικά αποτελέσματα όποτε υπουργός Πολιτισμού αγνόησε αρνητική γνώμη του ΚΑΣ. Υπενθυμίζουμε μόνο την παραχώρηση της Ακρόπολης στη Τζένιφερ Λόπεζ, η οποία φωτογραφήθηκε με συνολάκια της κολεξιόν της αγκαλιά με τους αρχαίους κίονες! 'Η την τσίκνα που απλώθηκε στην αρχαία Αγορά από επί τόπου παρασκευή τροφής για δεξίωση. Και πολλά ακόμη.
Η εισαγωγική έκθεση αναφέρει πως με αυτό τον τρόπο επιμηκύνεται σημαντικά ο χρόνος που απαιτείται για την παραχώρηση μνημείου και συνιστά σημαντική διοικητική επιβάρυνση στην λειτουργία του ΚΑΣ. Τα θέματα που εισάγονται στο ΚΑΣ είναι πλέον λίγα και δεν στέκει η συγκεκριμένη δικαιολογία. Άλλο αν οι «κορυφές» θα επιθυμούσαν να εισάγονται ακόμα λιγότερα, ώστε να τελειώνουν πιο γρήγορα οι συνεδριάσεις.
Επίσης, δεν είναι σωστό να μετακυλίεται η ευθύνη των παραχωρήσεων στις τοπικές εφορείες αρχαιοτήτων. Όλοι γνωρίζουμε πως οι τοπικές κοινωνίες πιέζουν πολύ όταν θέλουν να επιτύχουν κάτι, ακόμα και αν δεν είναι επ' ωφελεία ενός μνημείου. Άλλη δύναμη έχει ο υπουργός να αρνηθεί, ακούγοντας μάλιστα και ένα επιστημονικό συμβούλιο, άλλη ο τοπικός διευθυντής. Ούτε και είναι σωστό να αποφασίζουν οι έφοροι για το ποιοι θα δίνουν τέλη χρήσης και ποιοι όχι. Κι εδώ, οι πιέσεις και οι τοπικοί πολιτικοί παράγοντες, μπορεί να αποδειχθούν ολέθριοι.
Όσο για τον ισχυρισμό ότι έτσι ανοίγει ο δρόμος για χρήση μνημείων (ως σκηνικών στην ουσία) σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές, ούτε αυτός ευσταθεί. Οι παραγωγοί δεν έρχονται για χίλιους άλλους λόγους, κυρίως φορολογίας, και στην ουσία δεν τους εμποδίζει η αρχαιολογική νομοθεσία. Εφόσον καταργηθεί ο όρος, και δεν θα ασκεί αυστηρό έλεγχο το ΚΑΣ (το παρών εξαιρείται) ο κίνδυνος να υποβαθμιστούν τα μνημεία μας μέσω της προβολής τους σε ταινίες που δεν είναι αντάξιός τους, είναι μεγάλος.
Αντιγόνη Καρατάσου
