Το θέμα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της ηλεκτρονικής μάθησης, μετά την πρώτη φάση της πανδημίας αναδεικνύεται σε έναν από τους κεντρικούς άξονες προβληματισμού για την επόμενη μέρα σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.
Σε Κείμενο Παρέμβασης με τίτλο «Διά βίου Εκπαίδευση & Κατάρτιση αναλύονται οι θέσεις και οι προϋποθέσεις για μια ποιοτική επανεκκίνηση μετά την πανδημία.
Από την ανάλυση των επιστημόνων του Ινστιτούτου που βασίζεται στον συνδυασμό των δεδομένων για τον πληθυσμό και τα ποσοστά συμμετοχής, προκύπτουν τα εξής:
Εν μέσω «καραντίνας», στο τέλος Μαρτίου του 2020, παρακολουθούσαν προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων περίπου 250.000 εκπαιδευόμενοι ενώ συνολικά στην Ευρώπη των 28 περίπου 40 εκατ. εκπαιδευόμενοι . Παράλληλα, η προσπάθεια ανταπόκρισης στην πρόκληση της συνέχισης της εκπαιδευτικής λειτουργίας κατά την πανδημία ανέδειξε ορισμένα χαρακτηριστικά: α) για το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα τον έντονα συγκεντρωτικό του χαρακτήρα, β) για το δημόσιο πανεπιστήμιο τη συσσωρευμένη τεχνογνωσία και τη δυνατότητα αντιμετώπισης έκτακτων συνθηκών και γ) για τη συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση την απουσία συστήματος διακυβέρνησης και την υποχώρηση της ποιότητας που συστηματικά καταγράφεται τα τελευταία χρόνια.
Ωστόσο, οι τεχνικές υλοποίησης των προγραμμάτων δεν ήταν δυνατόν να ακολουθήσουν τις μεθοδολογικές αρχές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε εξ ανάγκης εκπαίδευση και όχι σε εξ αποστάσεως .
Όπως προκύπτει από τις αναλύσεις, οι λύσεις ανάγκης που δόθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας δεν μπορούν να υπηρετήσουν ευρύτερους εκπαιδευτικούς και αναπτυξιακούς στόχους. Για να επιτευχθεί αυτός το στόχος θα πρέπει να ενταχθούν οι λύσεις αυτές σε ένα συγκεκριμένο σύστημα προδιαγραφών που θα διασφαλίζει την αποτελεσματική υλοποίηση.
«Αγκάθι» σε αυτήν την προσπάθεια αποτελεί το γεγονός ότι πολλά από τα θεματικά αντικείμενα και τα προγράμματα διά βίου εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης δεν είναι δυνατό να μετατραπούν σε εξ αποστάσεως και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν φαίνεται να επιθυμεί κάτι τέτοιο.
Από τις αναλύσεις των επιστημόνων αναδεικνύεται η αναγκαιότητα διαμόρφωσης ενός αξιόπιστου θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση, την αντιστοίχιση της διάρκειας, την απόδοση πιστωτικών μονάδων με βάση το σύστημα ECVET (European Credit System for Vocational Education & Training) και την πιστοποίηση προγραμμάτων ηλεκτρονικής μάθησης.
Επίσης κρίνεται αναγκαία η ανάπτυξη ενός σύγχρονου, επίκαιρου εκπαιδευτικού υλικού, με βάση τις αρχές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της ηλεκτρονικής μάθησης.
Σημαντική είναι και η ανάπτυξη εξειδικευμένων προγραμμάτων εκπαίδευσης των εκπαιδευτών διά βίου εκπαίδευσης και κατάρτισης στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την ηλεκτρονική μάθηση.
Επισημαίνεται ωστόσο ότι αποδείχθηκε προβληματική η λειτουργία του συστήματος των επιταγών κατάρτισης, που για περισσότερα από οκτώ συνεχή χρόνια θεωρήθηκε ως οιονεί διαδικασία διασφάλισης ποιότητας.
Παράλληλα, η «εξατομίκευση της ευθύνης για κατάρτιση» είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη μιας «εκπαιδευτικής» αγοράς όπου το εργατικό δυναμικό συμμετείχε με όρους καταναλωτικούς και όχι εκπαιδευτικούς.
Κρίνεται λοιπόν απαραίτητη η επανεξέταση του συστήματος διακυβέρνησης του πεδίου διά βίου εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης.
Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στο πεδίο της γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων που έχει υποβαθμιστεί σημαντικά.
Τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια, η αιτία που διαρκώς καθορίζει την πορεία του πεδίου της δια βίου εκπαίδευσης είναι το έλλειμμα ποιοτικών προδιαγραφών για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των δράσεων στο πεδίο, με δραματικές συνέπειες στην ποιότητα και άμεση ανάγκη,
Απαιτείται τέλος, όχι απλώς επανεκκίνηση αλλά αναμόρφωση και ανάταξη του συστήματος επαγγελματικής κατάρτισης.
