Η Ελλάδα μπορεί να γίνει πυλώνας βιοτεχνολογίας, αρκεί να υπάρξει συντονισμένη στρατηγική, συνέργειες και επενδύσεις.
Εάν γινόταν αυτό η χώρα μας θα είχε οικονομική ανάπτυξη, αλλά και ενίσχυση της αυτάρκειας στον τομέα της υγείας, της βιώσιμης γεωργίας και την «πράσινης» βιομηχανίας.
Τι χρειάζεται όμως για να γίνει εφικτό το όραμα της βιοτεχνολογίας σε ένα περιβάλλον που αυτή την στιγμή παγκοσμίως μαίνεται από γεωπολιτικές και οικονομικές εντάσεις. Η απάντηση είναι ισχυρό ανθρώπινο κεφάλαιο, αναδυόμενη καινοτομία, δυναμική φαρμακοβιομηχανία και φυσικά ευνοϊκά στοχευμένα φορολογικά κίνητρα. Όλα τα παραπάνω μπορούν να αποτελέσουν εχέγγυα για την ανάπτυξη ενός σύγχρονου οικοσυστήματος βιοτεχνολογίας.
Να σημειώσουμε, ότι η βιοτεχνολογία είναι ένας από τους πλέον δυναμικά αναπτυσσόμενους κλάδους παγκοσμίως και αυτό γιατί συνδυάζει τη βιολογία, τη γενετική και την τεχνολογία με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στην ιατρική, τη γεωργία, το περιβάλλον και τη βιομηχανία. Παγκοσμίως, Όμιλοι, εταιρείες και ερευνητικά ιδρύματα επενδύουν δισεκατομμύρια στον τομέα, με στρατηγικούς στόχους τη θεραπεία ασθενειών, τη δημιουργία ανθεκτικών καλλιεργειών και τη μετάβαση σε μια βιομηχανία εναρμονισμένη με την βιωσιμότητα.
Η αισιόδοξη πλευρά στο ελληνικό οικοσύστημα
Η Ελλάδα, παρά τα αρνητικά σημεία διαθέτει αρκετά από τα «συστατικά» που απαιτούνται για να οικοδομήσει ένα ισχυρό οικοσύστημα βιοτεχνολογίας. Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα μας είναι το υψηλό επιστημονικό επίπεδο των αποφοίτων της χώρας σε κλάδους όπως η βιολογία, η χημεία, η φαρμακευτική, η πληροφορική και η ιατρική.
Επιπρόσθετα, υπάρχουν πολλά ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, όπως το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, που διαθέτουν εξειδικευμένα τμήματα βιοτεχνολογίας και διεξάγουν ανταγωνιστική έρευνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Επίσης, το Υπουργείο Εξωτερικών έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό δράσεις για το re-brain drain, καθώς πολλοί Έλληνες ερευνητές διαπρέπουν στο εξωτερικό. Με τον επαναπατρισμό πολλών εξ’ αυτών σίγουρα θα επιτευχθούν πολλά.
Η ανάπτυξη των startups
Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί έντονη κινητικότητα στον τομέα των ελληνικών startups, πολλές εκ των οποίων δραστηριοποιούνται στη βιοτεχνολογία, τη βιοπληροφορική και στη φαρμακευτική καινοτομία.
Η δημιουργία θερμοκοιτίδων, όπως το Elevate Greece και το EKETA spin-off hub έχει βοηθήσει στη στήριξη αυτών των προσπαθειών. Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και αρκετά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως για παράδειγμα η Eurobank με το egg – enter grow go.
Ωστόσο, η χρηματοδότηση παραμένει περιορισμένη σε σχέση με τα διεθνή πρότυπα, ενώ το ρυθμιστικό πλαίσιο συχνά δυσχεραίνει την ταχεία ανάπτυξη.
Ισχυρή φαρμακοβιομηχανία
Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι ένας από τους πλέον δυναμικούς κλάδους της οικονομίας, με ισχυρές εξαγωγές και σημαντική εγχώρια παραγωγή. Εταιρείες όπως η ΒΙΑΝΕΞ, η DEMO, η ELPEN και η Pharmathen έχουν ήδη αναπτύξει ερευνητικά τμήματα και επενδύουν στη βιοτεχνολογία, κυρίως με έμφαση στις νέες τεχνολογίες φαρμάκων.
Δεν μπορούμε να παραλείψουμε τις κολοσσιαίες επενδύσεις που γίνονται στην καρδιά της Πελοποννήσου, την Τρίπολη. Στόχος να καλυφθούν σε μεγάλο βαθμό οι ανάγκες της Ευρώπης σε φάρμακα υψηλής ποιότητας.
Οι επενδύσεις της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου, μέχρι το 2026, περιλαμβάνουν 10 νέα εργοστάσια, 22 νέες μονάδες παραγωγής και 14 νέες ερευνητικές δομές. Η Γενική Διευθύντρια της ΠΕΦ, Φαίη Κοσμοπούλου, παρουσίασε τις σημαντικές επενδύσεις της εγχώριας βιομηχανίας φαρμάκου που ήδη υλοποιούνται για την περίοδο 2020-2026 και περιλαμβάνουν 10 νέα εργοστάσια, 22 νέες μονάδες παραγωγής και 14 νέες ερευνητικές δομές.
Αυτή η βιομηχανική βάση μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για τη μετάβαση σε υψηλότερης προστιθέμενης αξίας προϊόντα βιοτεχνολογίας, εφόσον ενισχυθούν οι συνέργειες με την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα.
Εν κατακλείδι, να αναφέρουμε ακόμη ένα πλεονέκτημα της χώρας μας, που είναι η στρατηγική της θέση. Η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι τριών ηπείρων και μπορεί να λειτουργήσει ως κόμβος διασύνδεσης μεταξύ της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Η ανάπτυξη υποδομών, η δημιουργία ειδικών ζωνών καινοτομίας και η συνεργασία με διεθνή κέντρα έρευνας μπορούν να ενισχύσουν αυτόν τον ρόλο.
