Σε φάση μετασχηματισμού εισέρχεται ο ΑΔΜΗΕ, καθώς η κυβέρνηση ανοίγει επίσημα πλέον τον δρόμο για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τάξης του 1 δισ. ευρώ, με συμμετοχή ξένων θεσμικών επενδυτών αλλά διασφαλισμένο τον έλεγχο του Δημοσίου.
Η κίνηση αυτή, που επιβεβαιώθηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, δεν αφορά μόνο την άντληση «φρέσκων» κεφαλαίων, αλλά και την αναδιάταξη της μετοχικής σύνθεσης του διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς, με στόχο την προσέλκυση ισχυρών αμερικανικών και ευρωπαϊκών επενδυτικών σχημάτων, πάντα με διασφαλισμένο τον έλεγχο του Δημοσίου.
Μιλώντας στο Bloomberg από τη Σιγκαπούρη, ο πρωθυπουργός άφησε για πρώτη φορά να εννοηθεί ότι η Αθήνα είναι έτοιμη να ανοίξει το μετοχικό κεφάλαιο του ΑΔΜΗΕ σε νέους επενδυτές. Όπως είπε, ο διαχειριστής «πιθανόν να χρειαστεί κάποια στιγμή αύξηση κεφαλαίου», ξεκαθαρίζοντας όμως ότι πρόκειται για κρίσιμο περιουσιακό στοιχείο που πρέπει να παραμείνει υπό κρατικό έλεγχο.
Οι δηλώσεις του πρωθυπουργού άφησαν σαφώς ανοιχτό το ενδεχόμενο εισόδου νέων μετόχων μειοψηφίας, επιβεβαιώνοντας ότι η Αθήνα επιδιώκει να θωρακίσει χρηματοδοτικά τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς, χωρίς να απεμπολήσει τον στρατηγικό έλεγχο.
Η σχεδιαζόμενη ΑΜΚ έρχεται σε μια συγκυρία όπου ο ΑΔΜΗΕ υλοποιεί ένα από τα πιο φιλόδοξα επενδυτικά προγράμματα στην Ευρώπη για ηλεκτρικές διασυνδέσεις και κρίσιμες ενεργειακές υποδομές, καθιστώντας τα «φρέσκα» κεφάλαια προϋπόθεση για να τρέξουν εγκαίρως τα μεγάλα έργα σε νησιά και διεθνείς γραμμές.
Σήμερα, η εικόνα του μετοχικού σχήματος είναι αποτέλεσμα της σύνθετης συμφωνίας του 2017, όταν ο ΑΔΜΗΕ αποσπάστηκε από τη ΔΕΗ και υιοθέτησε το μοντέλο του ανεξάρτητου διαχειριστή μεταφοράς. Το ελληνικό Δημόσιο, μέσω του σχήματος ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών και ΔΕΣ ΑΔΜΗΕ, ελέγχει συνολικά το 51%, ενώ στο σχήμα υπάρχει ήδη ένας ισχυρός ξένος μέτοχος, η κινεζική State Grid, με ποσοστό 24%. Το υπόλοιπο ποσοστό κατέχουν ιδιώτες επενδυτές μέσω της εισηγμένης ΑΔΜΗΕ Συμμετοχών.
Με την επικείμενη ΑΜΚ, το Δημόσιο αναμένεται να μειώσει τη συμμετοχή του στο περίπου 34%, διατηρώντας όμως την κρίσιμη καταστατική μειοψηφία. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορεί να μπλοκάρει στρατηγικές αποφάσεις και να διασφαλίζει τον έλεγχο επί των βασικών επιλογών του Διαχειριστή, χωρίς να απαιτείται η σημερινή πλειοψηφία 51%. Όπως αναφέρουν πληροφορίες, η κινεζική State Grid εμφανίζεται διατεθειμένη να διατηρήσει το ποσοστό της στο 24%, χωρίς να το αυξήσει μέσω της αύξησης κεφαλαίου, κάτι που θα διευκόλυνε τον σχεδιασμό της Αθήνας, αλλά και τις ισορροπίες με τους Δυτικούς εταίρους που πιέζουν για περιορισμό της κινεζικής παρουσίας σε κρίσιμες υποδομές.
Κύκλοι με γνώση των συζητήσεων αναφέρουν ότι η προετοιμασία για την ΑΜΚ θα ξεκινήσει πριν από το τέλος του έτους, με στόχο να κεφαλαιοποιηθεί το θετικό momentum που καταγράφεται στα πρόσφατα roadshows.
Επενδυτικό πλάνο 6 δισ. ευρώ
Ο λόγος που η ΑΜΚ θεωρείται επείγουσα δεν είναι μόνο οι γεωπολιτικές μετατοπίσεις, αλλά και τα σκληρά νούμερα των επενδύσεων. Ο ΑΔΜΗΕ «τρέχει» ένα δεκαετές επενδυτικό πρόγραμμα σχεδόν 6 δισ. ευρώ για την περίοδο 2024–2033, με επίκεντρο τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις Δωδεκανήσων, νησιών Βορειοανατολικού Αιγαίου, την τέταρτη φάση των Κυκλάδων και τη νέα γραμμή Ελλάδας–Ιταλίας. Μόνο για τα τρία πιο ώριμα έργα διασύνδεσης, η διοίκηση έχει ενημερώσει το ΥΠΕΝ ότι απαιτούνται άμεσα κεφάλαια τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ.
Οι επιδόσεις του Διαχειριστή δείχνουν ότι υπάρχει στέρεη βάση πάνω στην οποία μπορεί να στηριχθεί μια τέτοια άντληση κεφαλαίων. Η ρυθμιζόμενη περιουσιακή βάση διαμορφώθηκε το 2024 περίπου στα 2,6 δισ. ευρώ, ενώ οι επενδύσεις έφτασαν στα 731,1 εκατ. ευρώ, επίπεδο-ρεκόρ στην ιστορία του ΑΔΜΗΕ, ξεπερνώντας και το προηγούμενο υψηλό των 644 εκατ. του 2023. Με τα έργα διεθνών διασυνδέσεων που ήδη σχεδιάζει ή συνδράμει, ο ΑΔΜΗΕ τοποθετείται στην «πρώτη γραμμή» των ευρωπαϊκών διαχειριστών στη μάχη για νέες ενεργειακές υποδομές.
Το δύσκολο κομμάτι της εξίσωσης αφορά τη σχέση με τη State Grid και τη συμφωνία μετόχων του 2017. Οι αποφάσεις για αύξηση κεφαλαίου απαιτούν αυξημένα ποσοστά απαρτίας (95% στην πρώτη και 80% στη δεύτερη γενική συνέλευση), ενώ αν δεν υπάρξει συμφωνία, ενεργοποιείται επιτροπή φιλικής διευθέτησης. Σε περίπτωση πλήρους αδιεξόδου, η κινεζική πλευρά αποκτά ειδικό δικαίωμα να πουλήσει το ποσοστό της χωρίς τους σημερινούς περιορισμούς, με δικαίωμα προτίμησης των υπολοίπων μετόχων να λήγει το 2027.
Παρά τη νομική πολυπλοκότητα, στην Αθήνα επικρατεί η εκτίμηση ότι η Κίνα δεν θα επιλέξει σύγκρουση, αλλά θα συναινέσει σε ένα σχήμα όπου το Δημόσιο θα διατηρεί τουλάχιστον το 34%, η State Grid το 24% και το υπόλοιπο θα καλυφθεί από νέους θεσμικούς επενδυτές.
