Σε φάση επιτάχυνσης περνά ο Κάθετος Διάδρομος φυσικού αερίου, καθώς Ελλάδα και ΗΠΑ εργάζονται από κοινού για την άρση των εμποδίων και τη διεύρυνση των εμπορικών συμφωνιών για αμερικανικό LNG τη διετία που έρχεται.
Οι συναντήσεις του Στ. Παπασταύρου στην Ουάσιγκτον υπογραμμίζουν ότι η συνεργασία Ελλάδας–ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας έχει περάσει σε νέο επίπεδο, με τη χώρα μας να ενδυναμώνει τη θέση της στον περιφερειακό ενεργειακό σχεδιασμό.
Στο παρασκήνιο, ωριμάζουν νέες εμπορικές συμφωνίες μεταξύ αμερικανικών και ελληνικών εταιρειών για εξαγωγές LNG προς την Ουκρανία μέσω Ελλάδας, ενώ η Ουάσιγκτον πιέζει ταυτόχρονα για ενίσχυση της εγχώριας δυναμικότητας αεριοποίησης με νέα FSRU, ώστε η χώρα να αποκτήσει ρόλο περιφερειακού κόμβου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Το στίγμα έδωσε πρόσφατα ο Josh Huck, στέλεχος της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, μιλώντας στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου. Σύμφωνα με την τοποθέτησή του, οι διμερείς ενεργειακές σχέσεις είναι «πιο στενές από ποτέ», ενώ ο Κάθετος Διάδρομος φυσικού αερίου αποκτά ρόλο-κλειδί όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για την ευρύτερη αρχιτεκτονική ασφάλειας εφοδιασμού στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ο Κάθετος Διάδρομος και το «μπλόκο» της Βουλγαρίας
Την ίδια ώρα, οι Διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς φυσικού αερίου της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Μολδαβίας και της Ουκρανίας αναζητούν τρόπους να παρακάμψουν το σημείο συμφόρησης που έχει εντοπιστεί στο βουλγαρικό δίκτυο, προκειμένου να αυξηθούν οι ποσότητες που θα διοχετευθούν στην Ουκρανία μέχρι τον Απρίλιο. Το πρόβλημα εκτιμάται ότι θα αμβλυνθεί την επόμενη χρονιά, καθώς η Βουλγαρία προχωρά σε έργα ενίσχυσης της δυναμικότητας μεταφοράς.
Σε αυτό το πλέγμα συνεργασίας, οι διαχειριστές έστειλαν κοινή επιστολή προς τις εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές, ζητώντας την άμεση ενεργοποίηση λύσεων που θα αυξήσουν τη ροή προς την Ουκρανία. Ως σημεία εκκίνησης του αερίου προσδιορίζονται η Ρεβυθούσα, το FSRU της Αλεξανδρούπολης και ο TAP.
Κομβικό ρόλο στο «ξεκλείδωμα» του διαδρόμου παίζουν και τα οικονομικά κίνητρα. Οι Διαχειριστές έχουν συμφωνήσει σε εκπτώσεις στα τέλη χρήσης δικτύου, ώστε να γίνει πιο ελκυστική η δέσμευση δυναμικότητας. Ο ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz προσφέρουν έκπτωση 25%, η Transgaz και η Vestmoltransgaz 50%, ενώ ο ουκρανικός Διαχειριστής και ο ICGB 45%. Στόχος είναι οι νέες δημοπρασίες για τα Route 2 και 3 να προχωρήσουν έως το τέλος Δεκεμβρίου, με την αγορά να εκτιμά ότι το ενδιαφέρον θα είναι ισχυρότερο από το Route 1, καθώς οι ουκρανικές ανάγκες παραμένουν αυξημένες εν μέσω χειμερινής περιόδου.
Οι εκτιμήσεις των διαχειριστών συγκλίνουν ότι μέσα στον Δεκέμβριο το ενδιαφέρον για κρατήσεις μεταφορικής ικανότητας θα ενταθεί, καθώς η Ουκρανία μπαίνει στην καρδιά της χειμερινής περιόδου με αυξημένες ανάγκες. Το μέγεθος της υποστήριξης που θα χρειαστεί θα προσδιοριστεί από την πραγματική εικόνα της κατανάλωσης και την επιχειρησιακή πίεση που δέχεται το ουκρανικό ενεργειακό σύστημα.
Η νέα συμφωνία έχει ορίζοντα έως τον Απρίλιο, καλύπτοντας το πιο απαιτητικό κομμάτι του χειμώνα. Από εκεί και μετά, οι προβλέψεις δείχνουν ότι τους θερμούς μήνες η ουκρανική ζήτηση θα κινηθεί χαμηλότερα, όπως συμβαίνει σταθερά λόγω της εποχικότητας. Με την ολοκλήρωση των τεχνικών παρεμβάσεων που ήδη δρομολογούνται, οι ροές αναμένεται να αποκτήσουν πιο σταθερό ρυθμό από το επόμενο φθινόπωρο. Αυτό θα επιτρέψει στον Κάθετο Διάδρομο να σηκώσει μεγαλύτερα φορτία και να ενισχύσει πιο ουσιαστικά τον ευρωπαϊκό σχεδιασμό ασφάλειας εφοδιασμού.
Συνεχίζεται το μπαράζ επαφών Παπασταύρου
Οι πυκνές επαφές του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Ουάσιγκτον συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό. Οι συναντήσεις του, στον απόηχο της Διατλαντικής Ενεργειακής Διάσκεψης της Αθήνας, κινούνται σε τρεις άξονες: κυβερνητικές επαφές, κοινοβουλευτικές διαδρομές και εταιρικές συμφωνίες.
Σήμερα (05/12) ο κ. Παπασταύρου θα απευθύνει ομιλία στη δεξαμενή σκέψης Foundation for the Defense of Democracies (FDD). Στη συνέχεια θα έχει διαδοχικές συναντήσεις με τον υπεύθυνο Διεθνών Σχέσεων της Chevron, Αλεξ Μίτση, καθώς και με στελέχη της ConocoPhillips, εταιρία που έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα.
Λίγο πριν την αναχώρηση του το Σάββατο, ο υπουργός θα παραχωρήσει συνέντευξη στον παρουσιαστή Μάικ Εμάνουελ του τηλεοπτικού δικτύου Fox News στο πλαίσιο ανάδειξης της ενεργειακής διπλωματίας της χώρας μας
Στο κυβερνητικό σκέλος, έχει συναντηθεί με τον υπουργό Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, τον υπουργό Ενέργειας Κρις Ράιτ και αξιωματούχους του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας. Στο Κογκρέσο, πραγματοποίησε στοχευμένες επαφές με μέλη του Hellenic Caucus και γερουσιαστές που συμμετέχουν σε κρίσιμες επιτροπές για την εξωτερική και ενεργειακή πολιτική των ΗΠΑ.
Παράλληλα, οι επαφές με τον ιδιωτικό τομέα αναδεικνύουν το εμπορικό «βάθος» της νέας φάσης. Ο υπουργός συναντήθηκε με τον CEO της Venture Global, Μάικ Σέιμπελ, στον απόηχο της συμφωνίας AKTOR–ΔΕΠΑ για μακροχρόνια προμήθεια αμερικανικού LNG, ενώ ακολουθούν επαφές με στελέχη της Chevron και της ConocoPhillips.
Η συνολική εικόνα δείχνει ότι ο Κάθετος Διάδρομος, οι ελληνικές υποδομές LNG και οι νέες εμπορικές συμφωνίες διαμορφώνουν ένα νέο «πακέτο» ενεργειακής διπλωματίας. Εφόσον οι ρυθμιστικές εγκρίσεις και οι δημοπρασίες προχωρήσουν εγκαίρως, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να μετατρέψει τη γεωγραφία της σε στρατηγικό πλεονέκτημα, όχι μόνο για την κάλυψη των δικών της αναγκών, αλλά για την ενεργειακή θωράκιση μιας ολόκληρης περιοχής.
