Σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία για την περιφερειακή ασφάλεια και την ενεργειακή σταθερότητα στην Αν. Μεσόγειο, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μ. Νετανιάχου έδωσε το δικό του μήνυμα για το καλώδιο Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, συμφωνώντας χθες με τον Κύπριο Πρόεδρο, Ν. Χριστοδουλίδη, να υπογραφεί η συμφωνία για την ηλ. διασύνδεση μέσα στο 2025.
Κατά τη συνάντησή τους στην Ιερουσαλήμ, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός στάθηκε στη σημασία των κοινών αξιών και συμφερόντων που ενώνουν τις δύο δημοκρατίες της περιοχής, δίνοντας έτσι ένα ισχυρό σήμα προόδου σε διπλωματικό επίπεδο ως προς τη διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ. Αναφερόμενος, όμως, και στην επιτυχή τριμερή συνεργασία Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ, εξέφρασε την πρόθεσή του να φιλοξενήσει νέα Σύνοδο Κορυφής του Τριμερούς Μηχανισμού εντός των επόμενων μηνών.
Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «θέλουμε επίσης να έχουμε μια τριμερή συνάντηση στο Ισραήλ μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας. Το έχουμε κάνει αυτό όλα αυτά τα χρόνια. Θέλουμε να την ανανεώσουμε το συντομότερο δυνατό και αυτό είναι ένα από τα πράγματα που θα κάνουμε».
Η ενεργειακή συμφωνία συζητήθηκε στο περιθώριο της διμερούς συνάντησης, όπου οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν απόψεις για τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τις προοπτικές του Τριμερούς Μηχανισμού Κύπρου – Ελλάδας – Ισραήλ και την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς της ασφάλειας, του εμπορίου και της άμυνας.
Στη συνέχεια, σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ο Ισραηλινός ηγέτης ανακοίνωσε πως η διακρατική συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Ισραήλ θα υπογραφεί εντός του έτους, στο πλαίσιο του στρατηγικού διαδρόμου IMEC (India – Middle East – Europe Economic Corridor), ενισχύοντας έτσι τον ρόλο των δύο χωρών στον άξονα Ανατολής – Δύσης.
Η ανακοίνωση του Νετανιάχου ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ενεργειακή συνεργασία Κύπρου - Ισραήλ και έρχεται λίγα 24ωρα μετά τις αναφορές του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για το τουρκικό σχέδιο άμεσης ενεργειακής διασύνδεσης με το ψευδοκράτος στην Κύπρο, επιδιώκοντας την εμπέδωση τετελεσμένων και τον ρόλο της Άγκυρας ως κυρίαρχου παίκτη στην ενεργειακή σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Το ελληνικό στοίχημα για την επανέναρξη των ερευνών
Ισραήλ και Κύπρος δίνουν για ακόμη μία φορά ψήφο εμπιστοσύνης στο έργο με την Αθήνα να αναζητά τώρα τον κατάλληλο χρόνο για την επανεκκίνηση των ερευνών που σχετίζονται με το σκέλος Ελλάδας – Κύπρου. Σε αυτό το γεωπολιτικό πόκερ, η Ελλάδα, ως τρίτος «παίκτης» του project καλείται να βρει, εκτός από το ιδανικό timing για το restart των ερευνών, και τις ισορροπίες της με την Τουρκία.
Θυμίζουμε, πάντως, ότι λίγες ημέρες πριν από το Πάσχα, στις 16 Απριλίου, η κυβέρνηση ανακολινωσε τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ), μια διπλωματική κίνηση (ματ) για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, δίνοντας μια συνολική απάντηση στις αλλεπάλληλες τουρκικές προκλήσεις των τελευταίων ετών.
Ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, είχε τονίσει από το βήμα του 10ου Φόρουμ των Δελφών ότι «η έρευνα και η πόντιση θα επανεκκινήσει στον κατάλληλο χρόνο», διευκρινίζοντας πως «δεν είχε υπάρξει δεσμευτική ημερομηνία» και πως «θα προχωρήσουμε όπως πρέπει και όταν προσήκει». Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο επανάληψης ενός σκηνικού αντίστοιχου με εκείνο της Κάσου τον Ιούλιο του 2024, ο κ. Γεραπετρίτης είχε υπογραμμίσει ότι «υπάρχουν σενάρια για όλες τις δυνατές εκδοχές, οπότε είμαστε απολύτως προετοιμασμένοι».
Από την πλευρά του, και ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο videocast «Direct», τόνισε ότι το καλώδιο «θα προχωρήσει στον χρόνο του». Η Αθήνα μελετά προσώρας τις επόμενες κινήσεις και το χρονοδιάγραμμά τους, προσβλέποντας φυσικά και στη στήριξη και από το Ισραήλ.
Σε κάθε περίπτωση, σε συνέχεια και των τελευταίων εξελίξεων, η επίσπευση των ερευνών πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την ελληνική πλευρά, η οποία οφείλει να βρει μια φόρμουλα για να προετοιμαστεί διπλωματικά και αμυντικά στις πιθανές παρενοχλήσεις από τον τουρκικό στόλο.
Από την πλευρά του ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος έχει δαπανήσει περί τα 200 εκατ. ευρώ για το έργο, υπενθυμίζεται πως έχει αναστείλει την πληρωμή 70 εκατ. ευρώ προς την Nexans από τον Φεβρουάριο. Το βλέμμα είναι στραμμένο τώρα και στην εν εξελίξει διαπραγμάτευση μεταξύ τους ενώ σύμφωνα με ελληνικές πηγές, επιδιώκεται μια μείωση της έκθεσης του ΑΔΜΗΕ, έως ότου επιλυθούν τα θέματα, προκειμένου να προχωρήσουν οι έρευνες στα διεθνή ύδατα από την Κάσο ως την Κύπρο.
Κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο η Κύπρος
Περαιτέρω, με βάση την ανακοίνωση της Κυπριακής Προεδρίας, η συμφωνία για την ηλεκτρική διασύνδεση επιβεβαιώνει τον ρόλο της Κύπρου ως αξιόπιστου εταίρου και ενεργειακού κόμβου στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, χαρακτήρισε τη συνεργασία αυτή στρατηγικής σημασίας, υπογραμμίζοντας ότι η Λευκωσία παραμένει προσηλωμένη στην ενίσχυση των υποδομών που προωθούν την περιφερειακή σταθερότητα και την ευημερία.
Συγκεκριμένα, στη σχετική ανακοίνωση της Κυπριακής Προεδρίας τονίζεται: «Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης συνεχάρη τον πρωθυπουργό του Ισραήλ για την εθνική επέτειο της χώρας και εξέφρασε αλληλεγγύη για τις πρόσφατες πυρκαγιές που αντιμετώπισε το Ισραήλ. Η Κύπρος για άλλη μια φορά απέδειξε ότι είναι ένας αξιόπιστος και προβλέψιμος γείτονας, είπε ο Κύπριος Πρόεδρος, προσθέτοντας ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να στηρίξει τους φίλους της σε ώρα ανάγκη».
