Τέλος στα σενάρια αμφισβήτησης για τη διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ έβαλε η Nexans. Σε τηλεδιάσκεψη με αναλυτές, ο νέος CEO διαβεβαίωσε ότι «το έργο δεν ακυρώνεται» και ότι «υπάρχει μόνο σχέδιο Α», υπογραμμίζοντας τη «στενή και λειτουργική» συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ και τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στο τεχνικο-οικονομικό σκέλος, ο επικεφαλής της Nexans επιβεβαίωσε πως η εταιρεία έχει ήδη εισπράξει 250 εκατ. ευρώ και ολοκλήρωσε παραγωγή 240 χλμ. καλωδίων. Παρότι παρέμεινε φειδωλός για επιπλέον τιμολογήσεις, ξεκαθάρισε ότι βρίσκονται σε διαπραγμάτευση με τον ΑΔΜΗΕ για τα επόμενα βήματα, συμπεριλαμβανομένου του επόμενου ορόσημου πληρωμών. Οι επίμονες ερωτήσεις των αναλυτών για τη χρηματορροή βρήκαν σταθερά την ίδια απάντηση: «Η συνεργασία είναι ισχυρή και συνεχίζεται με πλήρη δέσμευση».
Μάλιστα, ο διευθύνων σύμβουλος αποκάλυψε ότι Nexans και ΑΔΜΗΕ «κοιτούν μαζί» και άλλα έργα με ορίζοντα 2028–2029, ένδειξη ότι η γαλλική εταιρεία επιδιώκει να παραμείνει στρατηγικός τεχνολογικός εταίρος του Διαχειριστή και στα επόμενα στάδια των διασυνδέσεων.
Στο πολιτικό μέτωπο, οι διεργασίες εντείνονται και – όπως τόνισε η Nexans – «εμπλέκεται ενεργά και η Κομισιόν». Το GSI είναι έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI), με στόχο τη σύζευξη των συστημάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού. Από τη γαλλική πλευρά το μήνυμα ήταν κατηγορηματικό: «Δεν υφίσταται κίνδυνος ακύρωσης».
Το «μήνυμα συνέχειας» της Nexans συμβαδίζει με όσα μετέφερε χθες και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, ο οποίος μίλησε στο 7ο Renewable & Storage Forum για δύο νευραλγικά βήματα προόδου,προς την επανεκκίνηση.
Πρώτον, τη δέσμευση ότι η σύμβαση παραχώρησης μεταξύ ΑΔΜΗΕ και της θυγατρικής GSI ολοκληρώνεται άμεσα – κρίσιμη εξέλιξη, γιατί ανοίγει τον δρόμο αποζημίωσης του ΑΔΜΗΕ για τα λειτουργικά του έξοδα και, παράλληλα, επιτρέπει την είσοδο της Κύπρου ως μετόχου. Δεύτερον, τη δέσμευση της ΡΑΕΚ να λάβει απόφαση εσόδων αντίστοιχη της ελληνικής ΡΑΑΕΥ, μειώνοντας αισθητά το ρυθμιστικό ρίσκο για τον Διαχειριστή. «Το επόμενο ορόσημο είναι οι αποφάσεις για τις ταρίφες και η εισροή της δόσης των 25 εκατ. ευρώ», είπε, τονίζοντας ότι η βούληση της Ελλάδας είναι «σαφής και διακηρυγμένη το έργο να συνεχιστεί».
Ο Μ. Μανουσάκης στάθηκε και στη διαρκώς αυξανόμενη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: «Από το καλοκαίρι έως σήμερα, η Κομισιόν παίζει ολοένα πιο ενεργό και εποικοδομητικό ρόλο». Μάλιστα, στους οκτώ βασικούς ενεργειακούς άξονες που έχει ιεραρχήσει, ο GSI κατατάσσεται δεύτερος. Η Επιτροπή έχει δεσμεύσει το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα grant για διασυνοριακό έργο και εμφανίζεται αποφασισμένη να διασφαλίσει τη συνέχειά του.΄
Τα ανοιχτά κυπριακά μέτωπα
Παρά τη σαφή μετατόπιση του κλίματος, ο φάκελος παραμένει ανοιχτός σε καίριες εκκρεμότητες – κυρίως από την κυπριακή πλευρά. Κομβικό «αγκάθι» αποτελεί η καθυστέρηση καταβολής της πρώτης δόσης των 25 εκατ. ευρώ και οι απαιτούμενες γραπτές διαβεβαιώσεις για χρονοδιάγραμμα και υποχρεώσεις. Για να λειτουργήσει ο μηχανισμός ανάκτησης, το κυπριακό υπουργείο Οικονομικών πρέπει να διαθέσει τα 25 εκατ. ευρώ στον Λογαριασμό Χρήσης Διασύνδεσης, ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς να διαμορφώσει τα τιμολόγια συμψηφισμού, να τα υποβάλει στη ΡΑΕΚ και, κατόπιν έγκρισης, ο ΑΔΜΗΕ να αρχίσει την ανάκτηση. Η επιλογή αυτή, να μην επιβαρυνθούν οι καταναλωτές αλλά ο κρατικός προϋπολογισμός (μέσω των εσόδων από ρύπους), απαιτεί ακριβείς κινήσεις αλληλουχίας.
Παράλληλα, εκκρεμεί η απόφαση της ΡΑΕΚ για το επιτρεπόμενο έσοδο του 2025 βάσει των δαπανών του έργου – διαδικασία που η ελληνική πλευρά έχει ήδη τρέξει μέσω ΡΑΑΕΥ. Αν και η ΡΑΕΚ εξέδωσε σχετική πράξη, αυτή δεν έχει γίνει αποδεκτή καθώς θεωρείται «ασύμβατη» με τα ρυθμιστικά δεδομένα, αφού στηρίζεται μόνο στα 82 εκατ. ευρώ αναγνωρισμένου CAPEX. Υπενθυμίζεται ότι οι αποφάσεις για το επιτρεπόμενο έσοδο και τις μοναδιαίες χρεώσεις πρέπει να ληφθούν για το 2025 μέσα στο τρέχον έτος και αντίστοιχα για το 2026.
Δύο ακόμη κοινές αποφάσεις ΡΑΕΚ–ΡΑΑΕΥ παραμένουν επίσης σε εκκρεμότητα: η έγκριση του λειτουργικού κόστους (OPEX) του 2025 και η έγκριση του πρόσθετου κόστους που προέκυψε το 2025 για λόγους εκτός ελέγχου του ΑΔΜΗΕ – ενδεικτικά, οι «σταλίες» των ερευνητικών πλοίων που έμειναν αγκυροβολημένα και δεν μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν έρευνες. Παρότι οι ρυθμιστικές αρχές είχαν εγκρίνει κατ’ αρχήν το σχετικό κονδύλι τον Απρίλιο, η κυπριακή πλευρά υπαναχώρησε με αποτέλεσμα να μην εκδίδεται η κοινή απόφαση.
Το βλέμμα είναι στραμμένο στις 12 Νοεμβρίου, στις Βρυξέλλες, όταν ο επίτροπος Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν θα έχει «τετ α τετ» με τους Σταύρο Παπασταύρου και Γιώργο Παπαναστασίου, ώστε η συζήτηση να μεταφερθεί από τις τηλεδιασκέψεις στη φυσική παρουσία.
Nexans και ΑΔΜΗΕ εμφανίζονται ευθυγραμμισμένοι, με σαφές μήνυμα συνέχειας και απτά βήματα προόδου. Από την άλλη, τα ανοιχτά κυπριακά μέτωπα– χρηματοδοτικά, ρυθμιστικά και διοικητικά παραμένουν. Αν αυτά κλείσουν εγκαίρως, το GSI επανέρχεται σε σταθερή τροχιά υλοποίησης, διαφορετικά, οι καθυστερήσεις θα συνεχίσουν να διαβρώνουν πολύτιμο χρόνο σε ένα έργο στρατηγικής σημασίας για ολόκληρη την περιοχή.
