Μία ακόμη τηλεδιάσκεψη, αυτή τη φορά υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιείται σήμερα με αντικείμενο την πορεία του έργου GSI και με στόχο να γεφυρωθούν οι ρυθμιστικές διαφορές ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Στη συζήτηση συμμετέχουν ο ΑΔΜΗΕ καθώς και οι Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας των δύο χωρών, ωστόσο το κλίμα παραμένει βαρύ, καθώς τα μηνύματα που έρχονται από τη Λευκωσία είναι κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικά.
Η σημερινή συζήτηση πραγματοποιείται υπό τη σκιά της ματαίωσης της συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, ενώ οι δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου ότι «κανένα έργο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την Τουρκία» προσθέτουν νέες δυσκολίες στο διπλωματικό πλαίσιο.
Από την πλευρά του, ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου τόνισε ότι η Λευκωσία τιμά τις δεσμεύσεις της και περιμένει το ίδιο και από τον φορέα υλοποίησης, τον ΑΔΜΗΕ. «Δεν μπορεί να ζητείται υποχρέωση μόνο από εκείνον που πληρώνει, αλλά και από αυτόν που υλοποιεί» δήλωσε, αναφερόμενος στα 25 εκατομμύρια ευρώ που έχει εγκρίνει η ΡΑΕΚ από τις 31 Ιουλίου, χωρίς ωστόσο να έχουν εκταμιευθεί.
Ο ίδιος εξήγησε ότι το κυπριακό υπουργείο εξετάζει ακόμη τον μηχανισμό με τον οποίο θα κατανείμει το κόστος, ενώ και ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός παραδέχτηκε πως υπήρξε ανησυχία γύρω από τη διαδικασία πληρωμής, τονίζοντας ότι το ζήτημα θα χειριστεί «με τον πιο κατάλληλο τρόπο».
Οι δηλώσεις αυτές δεν αφήνουν αισιόδοξες προσδοκίες για τη σημερινή διαπραγμάτευση, ούτε αντανακλούν το κοινό μήνυμα που είχαν στείλει από τη Νέα Υόρκη ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, οι οποίοι επανέλαβαν ότι οι δύο χώρες παραμένουν πλήρως δεσμευμένες στην υλοποίηση του έργου στρατηγικής σημασίας, με τη στήριξη τόσο της Κομισιόν όσο και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η Λευκωσία εξακολουθεί να θεωρεί ότι το έργο πρέπει να προχωρήσει μόνο ως προς το σκέλος του υποβρύχιου καλωδίου και ζητά πρώτα να ολοκληρωθούν οι έρευνες βυθού προτού αναλάβει οικονομικές δεσμεύσεις. Από την άλλη, η Αθήνα δεν εμφανίζεται διατεθειμένη να αναλάβει το ρίσκο των ερευνών σε διεθνή ύδατα χωρίς να έχει προηγηθεί σαφής ένδειξη δέσμευσης από την Κύπρο, δηλαδή η καταβολή των ποσών που έχουν εγκριθεί για τον ΑΔΜΗΕ.
Στο επίκεντρο βρίσκεται και η γαλλική Nexans, που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου έναντι 1,4 δισ. ευρώ. Η εταιρεία έχει λάβει προκαταβολές περίπου 250 εκατομμυρίων ευρώ και αναμένει νέα δόση από τον Αύγουστο, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο παύσης εργασιών εάν δεν προχωρήσουν οι πληρωμές.
Η σημερινή τηλεδιάσκεψη καλείται να ξεκαθαρίσει κρίσιμα ρυθμιστικά ζητήματα: από την αναγνώριση του συνόλου των δαπανών του ΑΔΜΗΕ, τον καθορισμό των χρεώσεων για τους Κύπριους καταναλωτές το 2025 και την έγκριση του λειτουργικού κόστους, έως τη μεταβίβαση των αδειών κυριότητας και διαχείρισης του έργου στον ΑΔΜΗΕ
Παρά τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η ΡΑΕΚ ενώπιον της ΕΕ, η υλοποίηση των αποφάσεων καθυστερεί, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων εμπλοκών στην πορεία του έργου.
