Σοβαρά κενά σε υποδομές και λειτουργίες καλείται να καλύψει ο ΔΕΔΔΗΕ για την εφαρμογή των νέων «πορτοκαλί» – τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς πλησιάζει η έναρξή τους. Οι προμηθευτές ενέργειας εκφράζουν ανοιχτά αμφιβολίες για το κατά πόσο ο Διαχειριστής είναι έτοιμος να στηρίξει στην πράξη ένα μοντέλο τιμολόγησης που προϋποθέτει αξιόπιστη και έγκαιρη τηλεμέτρηση.
Στο επίκεντρο της συζήτησης βρίσκονται οι έξυπνοι μετρητές, οι οποίοι θεωρητικά αποτελούν τη βάση της δυναμικής τιμολόγησης. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία που θέτουν οι προμηθευτές μέσω του Ελληνικού Συνδέσμου Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ), σημαντικό μέρος των ήδη εγκατεστημένων μετρητών δεν πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές για την υποστήριξη δυναμικών τιμολογίων. Εκτιμάται ότι έως και 250.000 μετρητές είτε χρειάζονται πρόσθετο εξοπλισμό είτε αντικατάσταση, γεγονός που ανοίγει εκ νέου το ζήτημα του ποιος θα αναλάβει το σχετικό κόστος.
Οι «έξυπνοι» μετρητές, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχουν τις προβλεπόμενες δυνατότητες, επιτρέπουν στον χρήστη να παρακολουθεί άμεσα την κατανάλωση, να λαμβάνει ακριβέστερες και αυτόματες μετρήσεις, χωρίς εκτιμήσεις και καθυστερήσεις, και να εντοπίζει εγκαίρως σημεία υπερκατανάλωσης, με κέρδος τόσο στο κόστος όσο και στην ενεργειακή συμπεριφορά του σπιτιού.
Τι ζητά η αγορά
Οι προμηθευτές ξεκαθαρίζουν ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει άμεση επιβάρυνση των καταναλωτών, ζητώντας το κόστος να καλυφθεί από τον ίδιο τον Διαχειριστή μέσω της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής του Βάσης. Το ερώτημα αυτό παραμένει ανοιχτό, την ώρα που η πολιτεία προωθεί ένα νέο μοντέλο τιμολόγησης ως εργαλείο ενεργειακής μετάβασης.
Ακόμη μεγαλύτερο προβληματισμό προκαλεί το γεγονός ότι περίπου 900.000 έξυπνοι μετρητές, δηλαδή η πλειονότητα όσων έχουν εγκατασταθεί μέχρι σήμερα, δεν παρέχουν βασικές λειτουργίες τηλεμέτρησης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η πιστοποίηση μετρήσεων, η διόρθωση εκτιμήσεων κατανάλωσης, η διαβίβαση δεδομένων σε τρίτους φορείς και η συμβολή στον εντοπισμό ρευματοκλοπών. Πρόκειται για λειτουργίες κρίσιμες όχι μόνο για τη δυναμική τιμολόγηση, αλλά και για τη συνολική αξιοπιστία του συστήματος.
Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα εγκατάστασης μετρητών «τρέχει» με ρυθμό περίπου 50.000 τον μήνα – με στόχο να επιταχυνθεί εντός του 2026 – οι προμηθευτές τονίζουν ότι χωρίς πλήρη ένταξη των μετρητών στο Κεντρικό Σύστημα Τηλεμέτρησης, τα οφέλη θα παραμείνουν περιορισμένα. Υπενθυμίζεται ότι ο τελικός στόχος είναι η εγκατάσταση περισσότερων από 7,6 εκατ. μετρητών έως το 2030.
Την ίδια στιγμή, οι μικροί καταναλωτές και κυρίως τα νοικοκυριά φαίνεται να μένουν εκτός του «παιχνιδιού» των χαμηλών τιμών που διαμορφώνονται ενδοημερήσια, όταν υπάρχει υπερπροσφορά ενέργειας από ΑΠΕ. Παρότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προβάλλει τα οφέλη της δυναμικής τιμολόγησης για εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές – κάνοντας λόγο για μειώσεις 10%-18% – δεν παραθέτει αντίστοιχα παραδείγματα για τους οικιακούς.
Όπως επισημαίνει ο ΕΣΠΕΝ, οι μεγάλοι καταναλωτές έχουν ήδη πρόσβαση σε έξυπνους μετρητές και διμερή συμβόλαια προσαρμοσμένα στο προφίλ τους. Αντίθετα, τα δυναμικά τιμολόγια θα έπρεπε να αποτελούν εργαλείο ενδυνάμωσης των μικρών καταναλωτών, κάτι που προϋποθέτει αξιόπιστα 15λεπτα πιστοποιημένα δεδομένα, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο.
Οι προμηθευτές ζητούν σαφές χρονοδιάγραμμα ανά περιοχή, διαφάνεια στην πρόοδο των έργων και ξεκάθαρες απαντήσεις για το κόστος του πρόσθετου εξοπλισμού. Διαφορετικά, προειδοποιούν ότι τα δυναμικά τιμολόγια κινδυνεύουν να μείνουν ένα φιλόδοξο σχέδιο στα χαρτιά, χωρίς ουσιαστικό όφελος για την πλειονότητα των καταναλωτών.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΔΕΔΔΗΕ βρίσκεται μπροστά στην πρόκληση να οργανώσει εκ νέου κρίσιμες διαδικασίες, ώστε η τηλεμέτρηση να λειτουργεί χωρίς αστοχίες.
