Από τους Μολάους της Λακωνίας έως τις Θέρμες της Ξάνθης, η χώρα αναβιώνει τον μεταλλευτικό της χάρτη, με νέες επενδύσεις και ερευνητικά προγράμματα να δίνουν νέα πνοή σε κοιτάσματα που μέχρι πρόσφατα ήταν «σε αδράνεια».
Στους Μολάους, η Hellenic Minerals IKE - θυγατρική της αυστραλιανής Rockfire - ξεκινά νέα φάση γεωτρήσεων σε δημόσιο μεταλλευτικό χώρο, που έχει μισθωθεί από το 2022.
Η έγκριση των νέων περιβαλλοντικών όρων από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με υπογραφή του γενικού διευθυντή Περιβαλλοντικής Πολιτικής Κωνσταντίνου Δημόπουλου, ανοίγει τον δρόμο για 29 επιπλέον ερευνητικές γεωτρήσεις πυρηνοληψίας, οι οποίες έρχονται να συμπληρώσουν τις ήδη υπάρχουσες 30.
Ο στόχος της νέας φάσης είναι διττός: η ακριβέστερη αποτύπωση των αποθεμάτων μολύβδου και ψευδαργύρου, αλλά κυρίως η εκτίμηση του γερμανίου, ενός στρατηγικού μετάλλου που η Ευρωπαϊκή Ένωση κατατάσσει μεταξύ των 17 κρίσιμων πρώτων υλών. Το γερμάνιο χρησιμοποιείται σε τεχνολογίες αιχμής, από φωτοβολταϊκά και αισθητήρες υπερύθρων έως μικροτσίπ και οπτικές ίνες, καθιστώντας τα ελληνικά κοιτάσματα ιδιαίτερα σημαντικά για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Οι γεωτρήσεις θα ολοκληρωθούν εντός του αδειοδοτημένου χώρου των 5,69 τ.χλμ., με αυστηρή τήρηση περιβαλλοντικών όρων: απαγορεύεται η επέμβαση σε ρέματα και δασικές εκτάσεις εκτός των καθορισμένων θέσεων, ενώ η εταιρεία υποχρεούται στην πλήρη αποκατάσταση της δασικής βλάστησης για τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση των εργασιών. Επιπλέον, οι γεωτρήσεις δεν μπορούν να γίνουν σε απόσταση μικρότερη των 50 μέτρων από δρόμους.
Η Rockfire φαίνεται να προετοιμάζει και επόμενα βήματα συνεργασίας με ελληνικές εταιρείες όπως η Metlen και η Ελληνικός Χρυσός, ανοίγοντας τον δρόμο για μια ενδεχόμενη εκμετάλλευση, εφόσον τα πρώτα αποτελέσματα των ερευνών είναι θετικά. Παράλληλα, η μελέτη σκοπιμότητας θα αξιολογήσει την τεχνικο-οικονομική βιωσιμότητα του κοιτάσματος, αναδεικνύοντας το δυναμικό του για μελλοντική επένδυση.
Μεταλλευτική αναβίωση
Στην Ξάνθη, το παλιό κοίτασμα γραφίτη στις Θέρμες, που είχε θεωρηθεί μη βιώσιμο τη δεκαετία του ’90, επαναξιολογείται λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων.
Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) έχει ήδη προετοιμάσει φάκελο προς το ΥΠΕΝ για τον διαγωνισμό έρευνας και εκμετάλλευσης, ενώ παράλληλα έχει επανέλθει και ο φάκελος των Κιμμερίων, με κοιτάσματα χαλκού και βολφραμίου.
Η Ελλάδα διαθέτει, υπό προϋποθέσεις κοινωνικής αποδοχής, μια σημαντική βάση κρίσιμων πρώτων υλών. Από τα κοιτάσματα βωξίτη-αλουμίνας-αλουμινίου στη Βοιωτία έως τα μεικτά θειούχα σε Θράκη και Χαλκιδική και τα νικελιούχα λατερίτες, η χώρα μπορεί να παίξει ενεργό ρόλο στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τις κρίσιμες πρώτες ύλες.
Αξιόλογα, αλλά λιγότερο ώριμα, είναι κοιτάσματα γραφίτη, μαγγανίου και πολυμεταλλικά στις Θέρμες, τα Κιμμέρια και το Κιλκίς, ενώ ευρήματα σπάνιων γαιών εντοπίζονται στην Ήπειρο, το Βόρειο Αιγαίο και τη Θράκη.
Καθοριστική η «κοινωνική άδεια»
Οι καθυστερήσεις σε ορισμένα έργα δεν οφείλονται μόνο σε τεχνικά ή γραφειοκρατικά εμπόδια. Η αποδοχή της τοπικής κοινωνίας παραμένει ένας από τους καθοριστικότερους παράγοντες.
Στη Χίο, για παράδειγμα, ο διαγωνισμός για έρευνα αντιμονίου στην Κέραμο «πάγωσε» λόγω έντονων αντιδράσεων κατοίκων, με την υπόθεση να οδηγείται στο Συμβούλιο της Επικρατείας.
Με τις νέες γεωτρήσεις στους Μολάους και την επαναξιολόγηση παλιών κοιτασμάτων σε όλη τη χώρα, η Ελλάδα προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή μέσω ανάπτυξης με τεχνολογική επάρκεια, περιβαλλοντική προστασία και κοινωνική συναίνεση.
Οι Μολάοι είναι μόνο η αρχή, δείχνοντας ότι η χώρα μπορεί να μετατραπεί σε βασικό παίκτη στον ευρωπαϊκό χάρτη των κρίσιμων πρώτων υλών.
