Η ανθεκτικότητα των κοινωνιών μας, η πρόοδος και η συλλογική ευημερία ενός λαού, δεν εξαρτώνται μόνο από την άνοδο του βιοτικού του επιπέδου, αλλά κυρίως από το σεβασμό στην πράξη των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ίση βάση για όλους τους πολίτες.
Τα ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα είναι μια ευάλωτη κοινωνική ομάδα, η οποία ανέκαθεν υφίστατο κατάφωρες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, βίωνε εμπόδια και διακρίσεις, φτάνοντας κάποιες φορές στα όρια του στιγματισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Η ισότητα, η αποδοχή της ποικιλομορφίας και ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια κάθε ατόμου είναι θεμελιώδεις αρχές που συγκροτούν τον αξιακό πυρήνα της ΕΕ. Παρά την σημαντική πρόοδο στην προάσπιση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, που έχει αναμφίβολα επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι δυσμενείς διακρίσεις και οι συμπεριφορές μίσους σε βάρος τους δεν έχουν ακόμη εξαλειφθεί.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ευρωβαρόμετρου, ιδίως τα trans και intersex πρόσωπα αντιμετωπίζουν συστηματικά εμπόδια στην πρόσβαση τους στην εκπαίδευση, την υγεία, την εργασία και την κοινωνική αποδοχή. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι περίπου 1 στα 4 ΛΟΑΤΚΙ+ και τα μισά trans άτομα, άνδρες και γυναίκες, έχουν υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία, λεκτική κακοποίηση, ταπεινωτικές συμπεριφορές.
Για την αντιμετώπιση των δυσανάλογα επαχθών καταστάσεων που βιώνουν τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα εξαιτίας του σεξουαλικού τους προσανατολισμού, της ταυτότητας ή των χαρακτηριστικών φύλου τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη νέα στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ 2026-2030.
Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πλαίσιο πολιτικών και δράσεων με στόχο την ενσωμάτωση τους από τα κράτη – μέλη της ΕΕ.
Η νέα στρατηγική αποτελεί συνέχεια της προγενέστερης ευρωπαϊκής στρατηγικής 2020-2025, αξιοποιεί την εμπειρία που αποκτήθηκε από την εφαρμογή της και απαντά στις νέες προκλήσεις που διαπιστώνονται με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Η φιλοσοφία της αντικατοπτρίζεται στις αρχές της ισονομίας, της ελευθερίας των επιλογών, του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ισότητας των ευκαιριών, όπως αυτές αποτυπώνονται στις Συνθήκες της ΕΕ, στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων.
Αποτελεί ένα φιλόδοξο και ρεαλιστικό πλαίσιο πολιτικών που σηματοδοτεί τη βούληση των κρατών και λαών της Ευρώπης να οικοδομήσουμε κοινωνίες ακόμη πιο ανοικτές και ανθρώπινες, με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης και συμπερίληψης. Υιοθετεί μια προσέγγιση διπλής κατεύθυνσης, προτείνοντας μέτρα οριζόντιας εφαρμογής αφενός και στοχευμένες πολιτικές για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ αφετέρου.
Η στρατηγική ερείδεται σε συγκεκριμένους άξονες για την προστασία, την ενδυνάμωση και τη συμμετοχή των ΛΟΑΤΚΙ+ προσώπων σε όλες τις πτυχές της ζωής. Ειδικότερα, κομβική θέση στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική κατέχουν η αντιμετώπιση της ρητορικής και των εγκλημάτων μίσους, της βίας και των διακρίσεων, του διαδικτυακού εκφοβισμού, η καταπολέμηση των θεραπειών μεταστροφής, η προστασία των non-binary και intersex ατόμων από μη συναινετικές ιατρικές παρεμβάσεις και η απο-ιατρικοποίηση της νομικής αναγνώρισης ταυτότητας φύλου για τα trans πρόσωπα.
Στην κατεύθυνση αυτήν, η Επιτροπή χαιρετίζει την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για την καθολική απαγόρευση των πρακτικών μεταστροφής.
Παράλληλα, η στρατηγική προβλέπει τη διεξαγωγή επιμορφωτικών σεμιναρίων σε αστυνομικούς και λειτουργούς της δικαιοσύνης, την ενίσχυση της καταγραφής των εγκλημάτων μίσους, καθώς και την υποστήριξη της πρόσβασης των θυμάτων στη δικαιοσύνη, με ειδική μέριμνα για άτομα που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις.
Επιπρόσθετα, επεκτείνει τις εγγυήσεις προστασίας και στους αιτούντες διεθνή προστασία, διασφαλίζοντας την έγκαιρη αναγνώριση των ΛΟΑΤΚΙ+ προσφύγων και την πρόσβασή τους σε κατάλληλες υπηρεσίες φιλοξενίας και υποστήριξης.
Περαιτέρω, η Επιτροπή δεσμεύεται να προχωρήσει στις αναγκαίες ενέργειες και δράσεις, για τη διατήρηση στη συλλογική μας μνήμη, των εγκλημάτων του ναζιστικού καθεστώτος κατά των ΛΟΑΤΚΙ+, με φυλακίσεις, εγκλεισμούς στα στρατόπεδα του θανάτου και μαζικές εξοντώσεις, ως ουσιώδους στοιχείου προώθησης της ισότητας και πρόληψης μελλοντικών θηριωδιών.
Έτσι, αποδίδουμε τον οφειλόμενο σεβασμό και φόρο τιμής στα θύματα ΛΟΑΤΚΙ+ του ολοκαυτώματος, υπενθυμίζοντας παράλληλα ότι η μνήμη είναι ασπίδα απέναντι στον αναθεωρητισμό και την επανάληψη του μίσους.
Στο πεδίο της ενδυνάμωσης, η ευρωπαϊκή στρατηγική, εστιάζει στην προώθηση συμπεριληπτικών πολιτικών στην εκπαίδευση, με ασφαλή και χωρίς αποκλεισμούς σχολεία, ανταλλαγή καλών πρακτικών μεταξύ των κρατών και προγράμματα κατά του σχολικού εκφοβισμού.
Προβλέπονται επίσης ειδικές δράσεις για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στους τομείς της υγείας και της εργασίας, ενώ παράλληλα θα ενισχυθούν οι πολιτικές για την αντιμετώπιση της αστεγίας και του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσω χρηματοδότησης από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και συνεργασίας με τις τοπικές Αρχές.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στην πλήρη αναγνώριση των ομόφυλων οικογενειών και στην αμοιβαία αναγνώριση της γονεϊκότητας σε όλα τα κράτη – μέλη, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να έχουν ίσα δικαιώματα ανεξάρτητα από πιθανή μετακίνηση τους σε άλλη χώρα της Ένωσης.
Στη δύσκολή παγκόσμια συγκυρία που βιώνουμε, όπου τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αρκετές περιοχές του πλανήτη βρίσκονται υπό αμφισβήτηση, η νέα αυτή ευρωπαϊκή στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, που θέτει στο επίκεντρο την αξιοπρέπεια και ασφάλεια όλων των ανθρώπων, θα αποτελέσει πυξίδα, ώστε η Ευρώπη να παραμείνει αταλάντευτα προσηλωμένη στις αξίες της ισότητας, της αποδοχής της διαφορετικότητας και της συμπερίληψης.
Δεν πρόκειται απλώς για τα δικαιώματα μιας μειονότητας, αλλά για την ποιότητα της ίδιας της δημοκρατίας μας. Γιατί μόνο μέσα από κοινωνίες ανοιχτές, προοδευτικές και ελεύθερες, που επιδεικνύουν μηδενική ανοχή στη βία, το ρατσισμό και τις διακρίσεις, μπορεί να επιτευχθεί μια σταθερή και βιώσιμη ευημερία με ισότητα, αλληλεγγύη και συνοχή. Αυτή είναι η ουσία της Δημοκρατίας μας και είναι χρέος όλων μας να την κρατήσουμε ζωντανή.
*Γράφει ο Γιώργος Σταμάτης, Βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ
