Η πανδημία έχει οδηγήσει στα άκρα τις δυνατότητες δημοσιονομικής ενίσχυσης της οικονομίας για φέτος.
Βάσει των προβλέψεων του ΕΚΠΑ, που βασίζονται στο μοντέλο της Oxford Economics για φετινή ύφεση 7,5%, το πρωτογενές δημοσιονομικό έλλειμμα θα φθάσει γύρω στο 4,20%. Ευτύχημα είναι ότι το κόστος δανεισμού της Ελλάδας θα κρατηθεί γύρω στο 1,10%, ένα άριστο μέγεθος ακόμη και για την αντικατάσταση παλαιότερου ακριβότερου δανεισμού.
Το επόμενο έτος το βλέπουμε να κλείνει και αυτό με ένα πρωτογενές έλλειμμα της τάξης του 1%, ακολούθως το 2022 επιστρέφουμε στην δημοσιονομική ισορροπία, με πρωτογενές πλεόνασμα 1,18%, το οποίο θα φτάσει στο 2% το 2023.
Εκτιμάμε ότι το σημερινό κόστος δανεισμού της χώρας από τις αγορές θα παραμείνει σε παρόμοια επίπεδα και τα επόμενα χρόνια. Βλέποντας το χαμηλό αυτό κόστος δανεισμού, το μυαλό του Έλληνα έπειτα από τόσα χρόνια μνημονίων και κρίσης, εύκολα παρασύρεται και σκέφτεται ότι με τα κόστη αυτά, μπορούμε να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με το σημερινό βηματισμό, δηλαδή με δημοσιονομική χαλάρωση τόσο φέτος, όσο και του χρόνου.
Είναι εσφαλμένη εντύπωση. Και αυτό, καθώς οι παραπάνω προβλέψεις ισχύουν με την παραδοχή ότι θα έχουμε ανάκαμψη του χρόνου, ακόμη πιο δυναμική επιστροφή από το 2022 και μετά, δηλαδή 6,14%, όπως και ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 3,10% από το 2023. Κι όλα αυτά, υπό κανονικές συνθήκες, δηλαδή ότι θα έχουμε μαζικούς εμβολιασμούς από τα μέσα του 2021 και μετά.
Υπό τις προϋποθέσεις αυτές δεν θα τεθεί και ζήτημα βιωσιμότητας του χρέους το οποίο μέχρι το 2022 εκτιμάμε ότι θα έχει αυξηθεί στα 343 δισ ευρώ. Αυτό θα συμβεί γιατί τα ρευστά διαθέσιμα θα παραμείνουν υψηλά, τα πρωτογενή πλεονάσματα θα διατηρηθούν υπό έλεγχο, οι ρυθμοί μεγένθυσης θα είναι σημαντικοί και υπό την αυξητική πίεση της επικείμενης ροής ευρωπαϊκών πόρων από τα τέλη του 2021 και μετά.
Ετσι ξαναγυρνάμε στο σήμερα. Απαραίτητη προϋπόθεση για να γίνουν όλα αυτά, τα οποία θεωρούμε την πιο λογική και ασφαλή δημοσιονομική εξέλιξη, είναι το 2020 να υπάρξει μια πολύ προσεκτική δημοσιονομική διαχείριση, προκειμένου να μην δοθούν οι ευκαιρίες να εκπέμψουμε σήματα ακόμη και μελλοντικού δημοσιονομικού εκτροχιασμού.
Όλοι, δηλαδή και οι αγορές, δείχνουν να έχουν μεγάλες ανοχές το 2020, απέναντι στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, οι οποίες θα μειωθούν αλλά θα παραμείνουν αρκετές και το 2021, ωστόσο από το 2022 και μετά θα πρέπει να έχουμε ισορροπήσει ξανά την δημοσιονομική κατάσταση. Τούτο δείχνει ότι φέτος και του χρόνου θα πρέπει να κινηθούμε πάνω σε μια λεπτή γραμμή ισορροπίας ανάμεσα στους περιορισμούς και τις απαιτήσεις στήριξης της οικονομίας. Δηλαδή οι παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι απόλυτα στοχευμένες, όχι οριζόντιες και πάνω απ’ όλα με γνώμονα την προστασία και ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, αλλά και της μελλοντικής της προοπτικής. Δεν πρέπει επουδενί να διακυβευθεί το μέλλον της οικονομίας φέτος και του χρόνου με δαπάνες αλόγιστες, υπαγορευμένες από πολιτικά κριτήρια.
Η μεσοπρόθεσμη και μελλοντική διαχείριση είναι η σημερινή μας εικόνα. Αυτήν πρέπει πάσει θυσία να διαφυλάξουμε για να μην ταράξουμε τις λεπτές ισορροπίες πάνω στις οποίες θα πορευεται για καιρό ακόμη η ελληνική οικονομία.
* Ο κ. Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
