ΔΝΤ: Δέκα χρόνια μετά - Τα πέτρινα χρόνια και η έξοδος από την κρίση

ΔΝΤ: Δέκα χρόνια μετά - Τα πέτρινα χρόνια και η έξοδος από την κρίση

Του Προκόπη Χατζηνικολάου

Πριν από περίπου 10 χρόνια ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου ΒΒΒ και τον πρόεδρο του Σώματος Οικονομικών εμπειρογνωμόνων Γιώργο Ζανιά ξεκινούσαν το ταξίδι για την Ουάσιγκτον.ΒΒΒ  Η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας και η ελληνική αντιπροσωπεία εξετάζεται σε μία σκοτεινή αίθουσα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Όπως ΒΒΒ παραδέχθηκε αργότερα εις εξ αυτών «ήταν η χειρότερη εξέταση, το σφυροκόπημα ήταν ανελέητο».

Πολλά στελέχη του ΔΝΤ, συνέκλιναν ότι το πρόγραμμα διάσωσης δεν έπρεπε ποτέ να εγκριθεί από τη στιγμή που δεν είχε προηγηθεί αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Εκείνη την περίοδο όμως ο τότε επικεφαλής του Ταμείου Στρος Καν αλλά και οι Ευρωπαίοι ηγέτες είχαν διαφορετική άποψη, φοβούμενοι ότι το ελληνικό ζήτημα μπορεί να γίνει τοξικό για τις Ευρωπαϊκές τράπεζες.

Τα υπόλοιπα λίγο πολύ γνωστά η Ελλάδα βρίσκεται με το πρώτο μνημόνιο ΒΒΒ στο οποίο το ΔΝΤ συμμετείχε μαζί με την Ε.Ε. δίνοντας στην Ελλάδα έναν πακτωλό χρημάτων. Ακολούθησε το δεύτερο μνημόνιο με το ΔΝΤ να δανείζει εκ νέου την Ελλάδα, ενώ στο τρίτο μνημόνιο η συμμετοχή του ήταν μόνο συμβουλευτική. Συνολικά η χώρα μας χρηματοδοτήθηκε με το ποσό των 288,7 δις. ευρώ, αλλά και με υψηλά επιτόκια αποπληρωμής.

Ο «σκληρός» στις διαπραγματεύσεις που έφερνε κάθε μνημόνιο ήταν το Ταμείο. Πάντα ζητούσε τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης αλλά και σε σκληρά μέτρα απέναντι στην εργασία και τους συνταξιούχους. Ακόμα κι σήμερα και παρά το γεγονός ότι η συνταγή έχει κριθεί λανθασμένη το Ταμείο επιμένει μέσω του συμβουλευτικού του χαρακτήρα στη μείωση του αφορολόγητου ορίου και σε νέες μειώσεις για τους συνταξιούχους.

Την εποχή εκείνη το Ταμείο προχώρησε στη δημιουργία γραφείου στην Αθήνα, υπό τον Μπόμπ Τράα προκειμένου να παρακολουθεί εάν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις που είχαν υπογράψει οι ελληνικές κυβερνήσεις.

Και φτάσαμε στο σήμερα με τον πρωθυπουγό Κ. Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον να χαιρετίζει με την επικεφαλής του Ταμείου Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα το κλείσιμο τους επόμενους μήνες του γραφείου αλλά με την συνέχιση της συνεργασίας. ΒΒΒ Αναγνωρίζοντας ότι η σχέση με το Ταμείο «δεν ήταν πάντα εύκολη» ο πρωθυπουργός εστίασε στα σημαντικά θέματα όπως η ανάγκη μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων το 2021. Για την ιστορίαΒΒΒ  το γραφείο του ΔΝΤ στην Αθήνα λειτουργούσε από τα τέλη του 2010 και πρώτος επικεφαλής του ήταν ο Ολλανδός Μπόουμπ Τράα. Η παρουσία του ταυτίστηκε με τα «πέτρινα χρόνια» για την Ελλάδα με τα μνημόνια, με τη διατάραξη της κοινωνικής ειρήνης και συνοχής. Η απόφαση αυτή δείχνει πως η Ελλάδα δεν αποτελεί χώρα ειδικού ενδιαφέροντος για το Ταμείο. Μια επιλογή που ενισχύει το κυβερνητικό αφήγημα ότι η Ελλάδα γύρισε από τις 7 Ιουλίου σελίδα.

Και το σχέδιο της Ελλάδας, το σχέδιο της κυβέρνησης συνοψίζεται ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει πλέον κρίση. Για αυτό το λόγο άλλωστε η κυβέρνηση επιθυμεί την εξόφληση του συνόλου των υποχρεώσεων της χώρας προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οι οποίες ανέρχονται σε 5,9 δισ. ευρώ .

Η ανακοίνωση από τον κ. Μητσοτάκη ότι το ΔΝΤ κλείνει το γραφείο του στην Αθήνα δείχνει ότι η Ελλάδα επιθυμεί την πλήρη έξοδο του ΔΝΤ από την Ελλάδα. Είναι ένα σχέδιο το οποίο δουλεύεται με μεγάλη μεθοδικότητα από τον υπουργό Οικονομικών Χρ. Σταικούρα παρά το γεγονός ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ανάψει το πράσινοΒΒΒ  φως για ολική αποπληρωμή των οφειλών μας προς το ΔΝΤ.

Στο ελληνικό σχέδιο υπάρχουν και οι χώρες που παραδοσιακά αντιδρούν όπως η Γερμανία και η Ολλανδία. Και αυτό γιατίΒΒΒ  θέλουν το ΔΝΤ να παραμείνει σε ρόλο τεχνικού συμβούλου των ευρωπαϊκών θεσμών, ώσπου να ολοκληρωθεί η ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία τον Ιούνιο του 2022.

Από την άλλη πλευρά βέβαια, η Κρισταλίνα Γκεοργίεβα επιθυμεί να ανακτήσει το Ταμείο την αίγλη που έχασε καθώς το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης το οποίο επιμελήθηκε, όχι μόνο ήταν ιδιαίτερα σκληρό αλλά τα νούμερα και οι εκτιμήσεις του ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν, κυρίως τα τελευταία χρόνια. Υπό αυτές τις συνθήκες η επικεφαλής του ΔΝΤ επιθυμεί να απεμπλακεί από την υπόθεση Ελλάδα εισπράττοντας ταυτόχρονα νωρίτερα τα δάνεια που είχε παράσχει στη χώρα μας.

Εφόσον, οι δύο πλευρές φθάσουν σε συμφωνία, το Ταμείο θα μπορεί να κάνει λόγο για αίσιο τέλος, παρά την λανθασμένη συνταγή, ενώ η ελληνική κυβέρνησηΒΒΒ  θα στείλει ένα ακόμα μήνυμα στις αγορές αλλά και στους ευρωπαίους. Συγκεκριμένα η πρόωρη εξόφληση θα δείξει ότι έχει τα κεφάλαια (32 δισ. ευρώ) για να μπορεί να κινηθεί όπως θέλει καθώς και ότι οι δανειακές ανάγκες το 2020 είναι αρκετά περιορισμένες κάτι που ουσιαστικά δείχνει ότι μπορούν να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. Σύμφωνα με τον ΟΔΔΗΧΒΒΒ  οι ανάγκες της χώρας για το 2020 είναι μηδενικές ωστόσο, σχεδιάζει να αντλήσει από τις αγορές 4 έως 8 δισ. ευρώ κίνηση η οποία θα βελτιώσει περαιτέρω τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους προσθέτοντας ένα ακόμα ατού στις διαπραγματεύσεις με τους ευρωπαίους για τα πλεονάσματα.ΒΒΒ 

Σημειώνεται μετά την πρόσφατη πληρωμή των 2,9 δισ. ευρώ, η Ελλάδα έχει περιορίσειΒΒΒ  τις δανειακές υποχρεώσεις της προς το ΔΝΤ από τα 8,8 δισ. ευρώ στα 5,9 δισ. ευρώ, με την τελευταία δόση να λήγει στις 3 Ιουνίου 2024. Πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας προανήγγειλε νέα αποπληρωμήΒΒΒ  άλλων 2 δισ. ευρώ από το δάνειο του ΔΝΤ, που έχουν επιτόκιο 1,91% και δεν είναι ιδιαίτερα ακριβό. Εφόσον το σχέδιο της ολικής εξόφλησης δεν προχωρήσει τότε θα προεξοφληθούν τα 2 δισ. από τα ακριβά δάνεια και θα απομείνουν περίπου 3,5 δισ. ευρώ που λήγουν όπως προαναφέρθηκε τον Ιούνιο του 2024.