Οι αεροπορικές εταιρείες είναι το μεγάλο επιχειρηματικό θύμα της πανδημίας του Κορωναίου. Η φύση των επενδύσεων του κλάδου και τα κοστολόγια λειτουργίας είναι τέτοια που δημιουργούν με το «καλημέρα» την ανάγκη υψηλού βαθμού αξιοποίησης της δυναμικότητας του υπάρχοντος στόλου, οι οικονομίες κλίμακος παίζουν βασικό ρόλο στην εμφάνιση θετικού αποτελέσματος αφού το μοναδιαίο κόστος αλλάζει σημαντικά σε κάθε βήμα πάνω από νεκρό σημείο.
Σε ένα περιβάλλον που η ζήτηση πρακτικά μηδενίστηκε η Aegean βρέθηκε εκτεθειμένη στο να αντιμετωπίσει τα υψηλά σταθερά κόστη και το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου της. Ο αερομεταφορέας βρέθηκε με ισχυρή ρευστότητα στον ισολογισμό του στις αρχές του 2020 καταφέρνοντας να σταθεί στα πόδια του για 10 μήνες χωρίς έξωθεν βοήθεια. Ωστόσο η διάρκεια της πανδημίας και το κάψιμο των κεφαλαίων, παρά την προσπάθεια μείωσης των λειτουργικών εξόδων, δεν της επέτρεψαν να αγοράσει περισσότερο χρόνο.
Τα κεφάλαια της εταιρείας στον ισολογισμό του εννεαμήνου έχουν περιοριστεί στα 100,8 εκατ. ευρώ και η ταχύτητα της φθοράς λόγω της χαμηλής απόδοσης των επόμενων δύο τριμήνων αλλά και των αποσβέσεων (περίπου 38 εκατ. ευρώ στο τρίμηνο) θα οδηγήσει σύντομα τα ίδια κεφάλαια κάτω από το 50% του μετοχικού κεφαλαίου.
32,3 δισ. ευρώ εγγυήσεις, δάνεια και αυξήσεις κεφαλαίου στις αεροπορικές της Ευρώπης
Στο εξωτερικό η κατάσταση των αεροπορικών εταιριών είναι πολύ χειρότερη. Οι περισσότερες συστημικές αεροπορικές εταιρείες αποδείχθηκαν πολύ πιο ευάλωτες οικονομικά στην μείωση των δρομολογίων καθώς ήταν περισσότερο μοχλευμένες. Η δύσκολη κατάσταση στην οποία περιήλθαν οι εταιρείες δεν αφορά μόνο όσες είναι χαμηλού κόστους και άρα αναγκαστικά υψηλού πτητικού έργου αλλά και τις κρατικές.
Μέσα σε 8 μήνες η κρατική υποστήριξη με την μορφή εγγυήσεων σε δάνεια και αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου έφθασε τα 29,4 δις ευρώ ενώ υπό έγκριση βρίσκονται στα συρτάρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης αιτήσεις για άλλα 7,9 δισ. ευρώ. Το σύνολο των 32,3 δισ. ευρώ κατανέμονται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης σε όλους τους γνωστούς αερομεταφορείς. Υπάρχουν δε περιπτώσεις αερομεταφορέων που έχουν δεχθεί κρατική ενίσχυση και για τις θυγατρικές τους σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες (KLM, Lufthansa) στις οποίες έχουν σημαντική παρουσία.
Ο αριθμός των αεροπορικών εταιρειών που έχουν υποστηριχθεί από εγγυήσεις δανείων ή κρατικά κεφάλαια έχει φθάσει το Νοέμβριο τις 20.
Η Aegean έχει αξιοποιήσει μικρό μέρος από την βοήθεια από τις κρατικές εγγυήσεις που της αναλογεί, ίσο με το 11% του κύκλου εργασιών του 2019 με την δυνατότητα να φθάσει το 25% όπως προβλέπει το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα υποστήριξης των αερομεταφορών.
Οι επιδοτήσεις και τα δάνεια που έχουν δοθεί εκτός από τους ειδικούς όρους αποπληρωμής (επιτόκιο, διάρκεια) έχουν κατά περίπτωση και ειδικές «διαχειριστικές» παραμέτρους: στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προβλέπεται η διανομή μερίσματος για όσο διαρκεί η χρηματοδότηση ενώ είναι πολύ ξεκάθαρη η πολιτική τακτικών αμοιβών και μπόνους προς τους διοικούντες. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν όροι αυστηρότερων περιβαντολλογικών προδιαγραφών με έμφαση στην μείωση των εκπομπών ρύπων. Τέλος, για κάποιες εταιρείες υπάρχουν περιορισμοί ως προς τα δρομολόγια εντός των χωρών που στόχο έχουν να προστατεύσουν άλλες μορφές μετακίνησης (τρένο, πλοίο κλπ) οι οποίες έχουν υποστεί σημαντική οικονομική ζημιά από την μείωση του μεταφορικού τους έργου.
Ο ανταγωνισμός, η επόμενη μέρα και η δέσμευση των μετόχων
Με τον ανταγωνισμό να έχει ήδη καταφύγει σε βοήθεια η Aegean δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση καθώς υπό κανονικές συνθήκες οι διεθνείς πτήσεις αφορούν το 58% του κύκλου εργασιών της (8,7 εκατ. επιβάτες). Με τον ορίζοντα της κυκλοφορίας του εμβολίου να βρίσκεται κοντά η εξόφληση των 120 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα είναι η κρατική βοήθεια είναι διαχειρίσιμη.
Σε ένα μέσο σενάριο επιστροφής στην κανονικότητα σε τρεις ή τέσσερις χρήσεις η Aegean θα μπορούσε να έχει παράξει ένα ταμειακό αποτέλεσμα το οποίο να τις επιτρέψει να προχωρήσει στις προγραμματισμένες επενδύσεις του στόλου της, στην αποπληρωμή των τόκων των νέων δανείων που έχει συνάψει και στην εξόφληση των κρατικών εγγυήσεων.
Για τον μέτοχο της Aegean η εταιρεία πρακτικά πηγαίνει σε μια αύξηση κεφαλαίου που θα σημάνει την ανακεφαλαιοποίηση της. Από μια άποψη η απομείωση που θα υποστεί δεν θα είναι αμελητέα από την άλλη όμως η εταιρεία συνεχίζει να υπάρχει μπαίνοντας σε μια περίοδο που με την βοήθεια των εμβολίων μόνο καλύτερη μπορεί να γίνει. Η δέσμευση τέλος των βασικών μετόχων για την συμμετοχή τους με 60 εκατ. ευρώ μειώνει τον ηθικό κίνδυνο και αν μη τι άλλο δημιουργεί και το κίνητρο η χρηματοδότηση να εξοφληθεί σε κοντινό βάθος χρόνου.
Όσοι έχουν γνώση της παλιάς Ολυμπιακής Αεροπορίας καταλαβαίνουν την σημασία της διάσωσης της Aegean. Το Δημόσιο ως manager της εταιρείας απέτυχε να δημιουργήσει ένα υγιή οργανισμό παρότι είχε στην διάθεση του πρακτικά για πολλά χρόνια το μονοπώλιο των αεροπορικών μεταφορών της χώρας: Χρέη, απεργίες και πρώρες συνταξιοδοτήσεις συνθέτουν ένα παρελθόν το οποίο κανείς δεν θέλει να θυμάται.
