Ζητείται Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας στον Λευκό… Οίκο!

Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου*

Η αποπομπή από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ του Τζον Μπόλτον, 3ου κατά σειράν Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας στην 3ετη θητεία του, συγκέντρωσε αναντίρρητα το παγκόσμιο ενδιαφέρον το οποίο μετά από μία εβδομάδα διατηρείται ακόμα υψηλό. Και αυτό είναι εύλογο όταν η απόλυση αυτή και η επικείμενη διαδοχή σχετίζεται στενά με την πολιτική Ασφαλείας των ΗΠΑ σε παγκόσμιο επίπεδο όντας η μόνη παγκόσμια Υπερδύναμη και η οποία επηρεάζει αναπόφευκτα όλο το διεθνές στερέωμα.

Οι συχνές «απολύσεις και προσλήψεις» των στενών συνεργατών του Αμερικανού Προέδρου είναι ένα από τα αδιαμφισβήτητα χαρακτηριστικά της Προεδρίας του και εδώ στην Ελλάδα μας θυμίζουν την γνωστή φράση, «φύγε εσύ, έλα εσύ». Τους τελευταίους μήνες μάλιστα απέλυσε τον Υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας και τον Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών, ενώ επισημαίνεται ότι ο πρώην Υφυπουργός Εξωτερικών Στηβ Γκολντσταιν ο οποίος ήταν 3 μήνες στην θέση αυτή έμαθε το πρωί της 13 Μαρτίου 2018 την απόλυση του από το …CNN ενώ ετοιμαζόταν να πάει στο Γραφείο του στο Foggy Bottom (όπως λέγεται το Αμερικανικό ΥΠΕΞ λόγω της περιοχής όπου βρίσκεται). Κάτι αντίστοιχο συνέβη και με τον πρώην ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλλερσον που και ο ίδιος ήταν προσωπική επιλογή του Τραμπ αλλά είχε χαρακτηρισθεί και ανόητος ενώ έχει αλλάξει και τρεις Προσωπάρχες στον Λευκό Οίκο.

Για όσους όμως παρακολουθούν την Αμερικανική Εξωτερική Πολιτική δεν αποτέλεσε έκπληξη η απομάκρυνση Μπόλτον. Πριν συμπληρώσει 1000 ημέρες στην Προεδρία των ΗΠΑ, ο Τραμπ θα επιλέξει όπως ο ίδιος δήλωσε, την εβδομάδα αυτή τον 4ο κατά σειρά Σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του. Ρεκόρ όντως, μιας και φαίνεται ότι τελικά «δεν του βγαίνουν» οι επιλογές του.

Ο πρώτος ήταν ο μάλλον «σκοτεινός» Απόστρατος Αντιστράτηγος Μάικλ Φλιν, στενός φίλος του Προέδρου, που εκδιώχτηκε πριν καλά-καλά συμπληρώσει έναν μήνα στα καθήκοντα του όταν η Washington Post αποκάλυψε ότι είπε ψέματα στον Αντιπρόεδρο Πενς για τις συνομιλίες που είχε με Ρώσους Αξιωματούχους, κάτι που είχε κάνει και σε πράκτορες του FBI. Η απομάκρυνση του βέβαια ήταν μία ευνοϊκή εξέλιξη για την Ελλάδα μιας και είχε ισχυρές διασυνδέσεις με το φιλοτουρκικό Lobby της Ουάσιγκτον. Οι εκκρεμότητες μάλιστα που έχει με την δικαιοσύνη δεν έχουν τελειώσει.

Ακολούθησε ο «μάχιμος» αλλά και στρατηγικός διανοητής Στρατηγός Μακ Μάστερ. Πιστός στις θεσμικές διαδικασίες στην πορεία λήψης αποφάσεων κάτι στο οποίο έχει «αλλεργία» ο Αμερικανός Πρόεδρος και «κουραστικός» με τις …εξεζητημένες παρουσιάσεις του. Η προσήλωση του στα μεταπολεμικά γεωπολιτικά δεδομένα και στις Συμμαχίες των ΗΠΑ που συνοψίστηκαν στην θέση ότι « το πρώτα η Αμερική δεν σημαίνει η Αμερική μόνη της» έκανε τον Πρόεδρο να «τον κατεβάσει» από το τραίνο! Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ο Μακ Μάστερ είχε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον πρώην Έλληνα ΥΠΕΞ κ. Κοτζιά μετά την δίωρη συνάντηση που είχαν την 17 Οκτωβρίου 2017, κατά την επίσκεψη του τότε Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στον Λευκό Οίκο.

Και μετά ήλθε η ώρα του 70χρόνου Τζον Μπόλτον, ενός βετεράνου της Αμερικανικής Εξωτερικής Πολιτικής, του σκληρού πυρήνα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και γνώστη της Αμερικανικής Γραφειοκρατίας. Όμως «πήρε την δουλειά» από τον Τραμπ για το γεωπολιτικό του … «στυλ» και όχι για το ποιος ήταν ακριβώς γνωρίζοντας πολύ καλά για το πως προσέγγιζε τα θέματα Ασφαλείας τη χώρας.

Οι σοβαρές διαφωνίες μεταξύ Τραμπ και Μπόλτον κορυφώθηκαν τους τελευταίους μήνες αφού διαπιστώθηκε ότι σε κρίσιμα θέματα που ο Πρόεδρος ακολουθούσε τις εισηγήσεις του, δημιουργούνταν μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που σκόπευαν να διευθετήσουν. Αυτά θα μπορούσαν να καταλήξουν μάλιστα σε σοβαρές στρατιωτικές εμπλοκές με απρόβλεπτες συνέπειες. Οι κλιμακώσεις στην ένταση με το Ιράν, την Βόρεια Κορέα, οι απειλές για στρατιωτική επέμβαση στην Βενεζουέλα, η απόσυρση από τις Συμφωνίες για τον έλεγχο εξοπλισμών με την Ρωσία δεν προώθησαν την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ. Ο Τραμπ τον περιθωριοποίησε λέγοντας μάλιστα με τον γνωστό ύφος ότι «θέλει να κάνει 3 πολέμους την ημέρα αλλά τον έχω στην …αλυσίδα». Να σημειωθεί ότι ο Μπόλτον αντιτίθετο και στην επιλεκτική ανοχή του Τραμπ προς τον Ερντογάν!

Όταν ο Αμερικανός Πρόεδρος επέλεξε τον δρόμο της διπλωματίας και όχι της της στρατιωτικής σύγκρουσης με το Ιράν και την δημιουργία ευνοϊκού κλίματος με χαλάρωση των κυρώσεων (oil waiver) για συνάντηση με τον Ιρανό ομόλογο του Χασάν Ροχανί στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ο Μπόλτον αντέδρασε. Αντέδρασε επίσης και στις διαπραγματεύσεις με τους Ταλιμπάν αλλά και σε άλλα θέματα όπως στην έναρξη διαλόγου με την Βόρεια Κορέα, παρά το ότι έλεγε ότι εγώ δεν αποφασίζω αλλά απλά συμβουλεύω! Η απομάκρυνση του, σωστή μετά όμως την λάθος επιλογή του, ανακούφισε πολλούς στην Αμερικανική Πρωτεύουσα αλλά ανησύχησε πολύ την Ιερουσαλήμ, την Σεούλ και οπωσδήποτε το Ριάντ ιδιαίτερα μετά την προχθεσινή προσβολή με Drones των εγκαταστάσεων της ARAMCO από τους Χούτις της Υεμένης.

Ο Τραμπ ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του διακεκριμένο στην τέχνη να «κλείνει» συμφωνίες, ένα χρόνο πριν από τις προεδρικές εκλογές δεν έχει κάνει ακόμα μία σοβαρή διπλωματική επιτυχία κάτι που αναζητά αγωνιωδώς. Την πρωτοκαθεδρία την παίρνει τώρα o 70ος Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο o οποίος ποτέ δεν είδε με καλό μάτι τον Μπόλτον. Μένει να δούμε ποιος «θα προσληφθεί» πλέον στην θέση αυτή που άνοιξε στον Λευκό Οίκο. Ο Τόμας Ράιτ από το Ινστιτούτο Brooking εκτιμάει ότι ο Τραμπ θα επιλέξει κάποιον που θα τον διευκολύνει τις αποφάσεις του και όχι κάποιον που η άποψη του μπορεί να εκληφθεί ότι θα στέκεται απέναντι του.

Μέχρι την πλήρωση της θέσης, άγνωστο πότε, ο Αναπληρωτής Σύμβουλος Charles Kupperman ασκεί τα καθήκοντα του Συμβούλου ως προσωρινός, δηλαδή «acting». Να τονίσουμε ότι ο Τραμπ «λατρεύει» να έχει πολλούς…. «acting» στην Διοίκηση. Απατώντας σε σχετική ερώτηση, είπε αφοπλιστικά ότι οι «acting» παρέχουν … ευκαμψία που δεν έχεις με τους μόνιμους και όταν αυτοί μου αρέσουν τους κάνω… μόνιμους! Ο ίδιος ο Πρόεδρος έχει μιλήσει για 5 εξαιρετικούς υποψήφιους. Βέβαια τα σενάρια στην Ουάσιγκτον δίνουν και παίρνουν. Θα αναφερθούμε σε κάποιες υποψηφιότητες στις οποίες οι περισσότεροι επαΐοντες στο DC συγκλίνουν και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Μία κατ' αρχήν ισχυρή υποψηφιότητα είναι ο Πρέσβης των ΗΠΑ στο Βερολίνο Ρίτσαρντ Γκρενέλ. Στενός φίλος του γιού του Προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ Jr, που υιοθετεί ύφος και ρητορική Τραμπ. Έχει συχνά εκνευρίσει τους Γερμανούς για την οξεία κριτική που έχει ασκήσει και για τις μειωμένες αμυντικές δαπάνες αλλά και για τις «δουλειές» Γερμανικών Εταιρειών στο Ιράν. Βρίσκεται ήδη στην Ουάσιγκτον και κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες το Σάββατο το βράδυ συνέφαγε με τον Τραμπ. Πάντως δεν έχει καλές σχέσεις με τον προϊστάμενο του Υπουργό.

Ο Τραμπ φαίνεται ότι εξετάζει επίσης σοβαρά και την υποψηφιότητα του Μπράιαν Χουκ, βετεράνου της εξωτερικής πολιτικής, ο οποίος επί Τίλλερσον ήταν Διευθυντής Πολιτικής Σχεδίασης στο Αμερικανικό ΥΠΕΞ με σημαντική επιρροή. Υπεύθυνος πλέον για τα θέματα με το Ιράν συνδέεται με τον «προεδρικό γαμβρό» Τζάρεντ Κούσνερ.

Στο τραπέζι υπάρχει και το όνομα του Κέιθ Κέλογκ, Σύμβουλος Ασφαλείας του Αντιπροέδρου Μάικ Πένς και Αναπληρωτής του Μακ Μαστερ, όπως και το όνομα του Στήβεν Μπίγκεν, που είναι ειδικός απεσταλμένος του Προέδρου για την Βόρεια Κορέα και πολύ τον βλέπουν ως τον άνθρωπο που θα έφερνε πίσω τις θεσμικές διαδικασίες στην διαμόρφωση πολιτικής που κατάργησε ο Μπόλτον. Άλλες υποψηφιότητες είναι του Στρατηγού Τζακ Κιν πρώην Υπαρχηγού του Στρατού που φέρεται να είναι αυτός που απέτρεψε τελευταία στιγμή τον Τραμπ από τα στρατιωτικά αντίποινα στο Ιράν και το όνομα του Ντάγκλας Μακ Γκρέγκορ, απόστρατου Συνταγματάρχη Αναλυτή που δεν έχει δεσμούς όπως είπε στο Fox, με το κατεστημένο εξωτερικής πολιτικής. Τέλος αξίζει να κρατήσουμε και το όνομα του Μάθιου Πότιγκερ πρώην αξιωματικού Πεζοναυτών και δημοσιογράφου μέλος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, υπεύθυνου για τα θέματα Κίνας όπως και του Ρομπ Μπλερ ανθρώπου του…. «acting» Προσωπάρχη του Λευκού Οίκου Μικ Μαλβάνεϊ.

Όποιος και αν είναι όμως ο νέος Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας θα πρέπει να ξέρει ότι θα είναι περιορισμένος και προετοιμασμένος ακόμα και για την… ταπείνωση του από τον Πρόεδρο. O Τραμπ συνηθίζει να παίρνει αποφάσεις στο «πόδι» και να αυτοσχεδιάζει. Φαίνεται όμως ότι ο Πομπέο, υπεύθυνος και σοβαρός που ξέρει πλέον πολύ καλά τα «κουμπιά του», θα έχει το βασικό πλέον ρόλο στην διαμόρφωση της Εξωτερικής Πολιτικής των ΗΠΑ συνεπικουρούμενος από την διπλωματική γραφειοκρατία που διαρκώς σνομπάρει ο Αμερικανός Πρόεδρος.

*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι επικεφαλής στο «Παρατηρητήριο Liberal»