Στο δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας αναφέρθηκε μέσω ανάρτησής του στα social media ο μεγιστάνας ιδιοκτήτης των Χ, SpaceX και Tesla, Ίλον Μασκ, σχολιάζοντας ότι αυτό είναι «το τέλος της Ελλάδας».
Συγκεκριμένα, ο Μασκ τοποθετήθηκε κάτω από μία είδηση ότι στην Ελλάδα κλείνουν 700 σχολεία λόγω της παρατεταμένης δημογραφικής κρίση.
«Το τέλος της Ελλάδας» έγραψε ο Ίλον Μασκ, παραθέτοντας τα σχετικά στοιχεία.
The death of Greece https://t.co/zZt4Unl7rQ
— Elon Musk (@elonmusk) September 2, 2025
Νωρίτερα, σύμφωνα με τους Financial Times η Ελλάδα θα αναστείλει τη λειτουργία περισσότερων από 750 σχολείων για τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά, καθώς η απότομη μείωση των γεννήσεων τα έχει αφήσει χωρίς αρκετούς μαθητές
Τα κλεισίματα, που αντιστοιχούν σε πάνω από το 5% των σχολείων της χώρας, επηρεάζουν απομακρυσμένα χωριά, νησιά αλλά και περιοχές της Αττικής, συμπεριλαμβανομένης της Αθήνας. Αξιωματούχοι προειδοποιούν για «κατάρρευση των δημογραφικών στοιχείων».
«Οι αίθουσες διδασκαλίας αντικατοπτρίζουν την κατάσταση των μαιευτηρίων μας και τον αριθμό των γεννήσεων, ο οποίος μειώνεται εδώ και δεκαετίες», δήλωσε η Σοφία Ζαχαράκη, υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στοιχεία του υπουργείου δείχνουν ότι ο αριθμός των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε κατά περισσότερους από 111.000 τα τελευταία επτά χρόνια, ή κατά 19% από το 2018.
Φέτος, 766 από τα 14.857 σχολεία θα ανασταλούν επειδή δεν πληρούν το ελάχιστο όριο των 15 μαθητών. Τα περισσότερα είναι δημοτικά σχολεία, αν και τα κλεισίματα επεκτείνονται σε όλες τις βαθμίδες.
Ορισμένα μπορεί να ξανανοίξουν εάν ο αριθμός των μαθητών ανακάμψει εντός τριών ετών, ενώ τα νησιά κοντά στην Τουρκία και οι παραμεθόριες περιοχές παραμένουν ανοιχτά ακόμα και με μικρό αριθμό παιδιών.
Στην Ψέριμο, ένα μικρό νησί στα Δωδεκάνησα, το σχολείο ανοίγει για πρώτη φορά από το 2009, εξυπηρετώντας δύο παιδιά στο δημοτικό και τρία στο νηπιαγωγείο.
Η δημογραφική παρακμή της Ελλάδας ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της δεκαετίας του 2010. Από το 2011 οι θάνατοι ξεπερνούν τις γεννήσεις. Μεταξύ 2001 και 2021, ο αριθμός των γυναικών ηλικίας 20-40 ετών μειώθηκε κατά 500.000, ή 31%.
Η μαζική έξοδος μορφωμένων Ελλήνων στο εξωτερικό κατά την κρίση επέτεινε τη μείωση των πιθανών γονέων. Μέχρι το 2022, οι ετήσιες γεννήσεις ήταν κάτω από 80.000, ενώ το 2023 οι θάνατοι σχεδόν διπλασιάστηκαν. Η γονιμότητα μειώθηκε στο 1,35 και οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο παιδί σε μέση ηλικία άνω των 32 ετών.
Οι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν τον αντίκτυπο των κλεισιμάτων, ειδικά στις αγροτικές περιοχές, όπου τα παιδιά μπορεί να διανύουν έως και 80 χιλιόμετρα καθημερινά. Παρά τα οικονομικά κίνητρα, οι δημογράφοι εκτιμούν ότι η τάση δύσκολα θα αντιστραφεί.
Greek Reporter: Βασικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη δημογραφική κρίση
Σε παρόμοιο ρεπορτάζ το ομογενειακό ειδησεογραφικό μέσο Greek Reporter αναφέρει ότι η μείωση είναι πιο έντονη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, η οποία ευθύνεται για τα περισσότερα κλεισίματα. Για παράδειγμα, ο αριθμός των δημοτικών σχολείων και νηπιαγωγείων που θα τεθούν σε αναστολή προβλέπεται να φτάσει τα 324 και 358 αντίστοιχα για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026, σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τα 247 και 312 του 2018-2019.
Η τάση αυτή επηρεάζει σχολεία σε αγροτικά χωριά, νησιά, ακόμη και σε αστικές περιοχές όπως η Αθήνα. Ο μαθητικός πληθυσμός αναμένεται να φτάσει περίπου τα 1,21 εκατομμύρια για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026, σημειώνοντας μείωση άνω των 150.000 μαθητών από το 2018-2019.
Οι βασικοί παράγοντες της δημογραφικής κρίσης:
Χαμηλό ποσοστό γονιμότητας: Η Ελλάδα έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με περίπου 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα, πολύ κάτω από το επίπεδο αναπλήρωσης του 2,1. Αυτό έχει οδηγήσει σε φυσική μείωση του πληθυσμού, με περισσότερους θανάτους από γεννήσεις κάθε χρόνο.
Μετανάστευση: Η σοβαρή οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 προκάλεσε μαζική έξοδο νέων, μορφωμένων Ελλήνων που αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες στο εξωτερικό. Αυτή η «διαρροή εγκεφάλων» έχει μειώσει τον αριθμό των ατόμων στην ακμή της τεκνοποίησης και της εργασίας τους.
Γήρανση του πληθυσμού: Με λιγότερες γεννήσεις και αυξημένο προσδόκιμο ζωής, ο πληθυσμός της Ελλάδας γερνάει ραγδαία. Το ποσοστό των ατόμων άνω των 65 ετών αυξάνεται, ασκώντας πίεση στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και υγειονομικής περίθαλψης.
Η συνδυασμένη επίδραση αυτών των παραγόντων έχει δημιουργήσει έναν κύκλο μείωσης του πληθυσμού, ο οποίος πλέον φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από το κλείσιμο των σχολείων. Χωρίς σημαντικές αλλαγές στις τάσεις αυτές, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η δημογραφική κρίση θα συνεχίσει να επηρεάζει την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδας για τις επόμενες δεκαετίες.
