«Πλούσιοι και άφωνοι»: Πώς ο Πούτιν έχει κρατήσει τους Ρώσους ολιγάρχες στο πλευρό του
Mikhail Metzel/Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
Mikhail Metzel/Sputnik, Kremlin Pool Photo via AP
BBC

«Πλούσιοι και άφωνοι»: Πώς ο Πούτιν έχει κρατήσει τους Ρώσους ολιγάρχες στο πλευρό του

Κατά τη διάρκεια του πολέμου με την Ουκρανία, ο αριθμός των δισεκατομμυριούχων στη Ρωσία έχει φτάσει σε ιστορικό υψηλό. Όμως, στα 25 χρόνια που ο Βλαντίμιρ Πούτιν βρίσκεται στην εξουσία, οι πλούσιοι και ισχυροί της Ρωσίας - γνωστοί ως ολιγάρχες - έχουν χάσει σχεδόν κάθε πολιτική επιρροή, σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC.

Όλα αυτά αποτελούν καλά νέα για τον Ρώσο πρόεδρο. Οι δυτικές κυρώσεις δεν κατάφεραν να μετατρέψουν τους υπερπλούσιους σε αντιπάλους του και η πολιτική «καρότου και μαστιγίου» που ακολουθεί τους έχει μετατρέψει σε σιωπηλούς υποστηρικτές.

Ο πρώην τραπεζικός δισεκατομμυριούχος Όλεγκ Τίνκοφ γνωρίζει πολύ καλά πώς λειτουργεί το «μαστίγιο».

Την επόμενη ημέρα αφότου χαρακτήρισε τον πόλεμο «τρελό» σε ανάρτησή του στο Instagram, στελέχη της εταιρείας του δέχθηκαν επικοινωνία από το Κρεμλίνο. Τους ειπώθηκε ότι η Tinkoff Bank, τότε η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ρωσίας, θα εθνικοποιούνταν, εκτός αν διακόπτονταν όλοι οι δεσμοί με τον ιδρυτή της.

Μέσα σε μία εβδομάδα, εταιρεία που συνδέεται με τον Βλαντίμιρ Ποτάνιν —σήμερα τον πέμπτο πλουσιότερο επιχειρηματία της Ρωσίας, ο οποίος προμηθεύει νικέλιο για κινητήρες μαχητικών αεροσκαφών— ανακοίνωσε ότι αγοράζει την τράπεζα. Σύμφωνα με τον Τίνκοφ, πουλήθηκε μόλις στο 3% της πραγματικής της αξίας.

Τελικά, ο Τίνκοφ έχασε σχεδόν 9 δισ. δολάρια (6,5 δισ. λίρες) από την περιουσία που κάποτε διέθετε και εγκατέλειψε τη Ρωσία.

Η προετοιμασία για την εισβολή ήταν πολύ κακή για τους Ρώσους δισεκατομμυριούχους, όπως και οι άμεσες συνέπειές της.

Σύμφωνα με το περιοδικό Forbes, τον Απρίλιο του 2022, ο αριθμός τους έπεσε από 117 σε 83 λόγω του πολέμου, των κυρώσεων και του εξασθενημένου νομίσματος. Συνολικά, έχασαν 263 δισεκατομμύρια δολάρια – ή κατά μέσο όρο το 27% της περιουσίας του καθενός.

Αλλά τα χρόνια που ακολούθησαν έδειξαν ότι υπήρχαν τεράστια οφέλη από το να ανήκει κανείς στην πολεμική οικονομία του Πούτιν.

Η δαπάνη για τον πόλεμο προκάλεσε οικονομική ανάπτυξη άνω του 4% ετησίως στη Ρωσία το 2023 και το 2024. Αυτό ήταν καλό ακόμα και για εκείνους από τους υπερ-πλούσιους της Ρωσίας που δεν έβγαζαν δισεκατομμύρια απευθείας από συμβόλαια άμυνας.

Το 2024, περισσότεροι από τους μισούς Ρώσους δισεκατομμυριούχους είτε συμμετείχαν με κάποιο τρόπο στην τροφοδοσία του στρατού είτε ωφελήθηκαν από την εισβολή, λέει ο Giacomo Tognini από την ομάδα Wealth του Forbes.

Ενώ επέτρεπε στους πιστούς να κερδίσουν, ο Πούτιν τιμωρούσε σταθερά όσους αρνούνταν να υπακούσουν.

Από την εισβολή, σχεδόν όλοι οι υπερ-πλούσιοι της Ρωσίας έχουν παραμείνει σιωπηλοί, και εκείνοι λίγοι που την έχουν δημόσια αντιταχθεί, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα και μεγάλο μέρος της περιουσίας τους.

Η έξοδος ξένων εταιρειών μετά την εισβολή στην Ουκρανία δημιούργησε ένα κενό που γρήγορα καλύφθηκε από επιχειρηματίες φιλικά προσκείμενους στο Κρεμλίνο, οι οποίοι είχαν την άδεια να αγοράσουν πολύ επικερδή περιουσιακά στοιχεία σε χαμηλές τιμές.

Αυτό δημιούργησε έναν νέο «στρατό επιρροής και ενεργών πιστών», υποστηρίζει η Alexandra Prokopenko από το Carnegie Russia Eurasia Center.