Τον αντίκτυπο από την αιφνίδια ουκρανική αντεπίθεση με drones που είχε την κωδική ονομασία «Ιστός της Αράχνης» και προκάλεσε την καταστροφή μεγάλου αριθμού ρωσικών μαχητικών σε αεροδρόμια της Ρωσίας, αναλύει το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW)
Όπως αναφέρει, η Ουκρανία εξαπέλυσε, την 1η Ιουνίου, μια μεγάλης κλίμακας και ταυτόχρονη επιχείρηση επιθέσεων με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) εναντίον πολλών ρωσικών αεροπορικών βάσεων.
Πηγές εντός της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) δήλωσαν σε διάφορα μέσα ενημέρωσης ότι η SBU διεξήγαγε εκτεταμένες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη πρώτου προσώπου (FPV), πλήττοντας τέσσερις αεροπορικές βάσεις στη Ρωσία.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι ουκρανικές δυνάμεις έπληξαν την αεροπορική βάση Μπελάγια στην περιφέρεια Ιρκούτσκ, την αεροπορική βάση Ολένια στην περιφέρεια Μούρμανσκ, τη βάση Ντιαγκίλεβο στην περιφέρεια Ριαζάν και τη βάση Ιβάνοβο στην ομώνυμη περιφέρεια.
Η SBU επιβεβαίωσε ότι οι Ουκρανοί χειριστές drones έπληξαν συνολικά 41 ρωσικά στρατηγικά βομβαρδιστικά, μεταξύ των οποίων αεροσκάφη μακράς εμβέλειας ραντάρ A-50, καθώς και στρατηγικά βομβαρδιστικά Tu-95 και Tu-22M3 – τύποι αεροσκαφών που χρησιμοποιούνται από τη Ρωσία για την ανίχνευση της ουκρανικής αντιαεροπορικής άμυνας και την εκτόξευση πυραύλων κρουζ εναντίον ουκρανικών στόχων.
🚨 Ukraine’s SBU “Pavutyna” drone op hits 40+ Russian bombers at Belaya, Olenya, Dyagilevo, & Ivanovo airbases. Tu-95, Tu-22M3, Tu-160, & A-50s burn, costing Russia $2B+. Drones launched from trucks in bold deep strike! pic.twitter.com/6y2xomOSgc
— Laszlo Varga (@LaszloRealtor) June 1, 2025
Κατά την SBU, η επιχείρηση προκάλεσε ζημιές αξίας περίπου 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη Ρωσία. Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι η Υπηρεσία διευκόλυνε την επιχείρηση μεταφέροντας τα drones FPV εντός ρωσικού εδάφους εκ των προτέρων, κρύβοντάς τα σε φορτηγά με αναδιπλούμενες οροφές.
Τα φορτηγά στάθμευσαν κοντά στις αεροπορικές βάσεις και, όταν ήρθε η ώρα της επίθεσης, οι οροφές άνοιξαν εξ αποστάσεως ώστε να εκτοξευθούν τα drones.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιβεβαίωσε ότι στην επιχείρηση χρησιμοποιήθηκαν 117 drones και ότι καταστράφηκε το 34% των ρωσικών στρατηγικών αεροσκαφών που χρησιμοποιούνται για την εκτόξευση πυραύλων κρουζ. Πρόσθεσε, επίσης, ότι οι ουκρανικές αρχές είχαν απομακρύνει από τη Ρωσία, πριν την επιχείρηση, τα άτομα που συνέδραμαν στη δράση.
Από την πλευρά του, το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ισχυρίστηκε ότι οι ουκρανικές δυνάμεις πραγματοποίησαν επιθέσεις με FPV drones στις περιοχές Ιρκούτσκ και Μούρμανσκ, προκαλώντας πυρκαγιά σε αρκετά αεροσκάφη. Παράλληλα, υποστήριξε ότι οι ρωσικές δυνάμεις απέκρουσαν όλες τις επιθέσεις στις περιφέρειες Ιβάνοβο, Ριαζάν και Αμούρ.
Το ρωσικό αντιπολιτευόμενο μέσο Mediazona μετέδωσε ότι η Ουκρανία σχεδίαζε να επιτεθεί και σε αεροπορική βάση της περιφέρειας Αμούρ. Ρωσικές πηγές φέρεται να ανέφεραν πως ένα φορτηγό που μετέφερε FPV drones κοντά στη βάση Ουκρανικά στην περιοχή αυτή, τυλίχθηκε στις φλόγες προτού οι ουκρανικές δυνάμεις προλάβουν να εκτοξεύσουν τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Η Ουκρανία συνεχίζει να καινοτομεί στην τεχνολογία και τις τακτικές χρήσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), προκειμένου να επιτυγχάνει επιχειρησιακό αιφνιδιασμό και να πλήττει με ακρίβεια ρωσικές στρατιωτικές υποδομές στα μετόπισθεν.
Σύμφωνα με αναφορές, η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) κατάφερε να εκτοξεύσει FPV drones σε κοντινή απόσταση από στοχευμένες ρωσικές αεροπορικές βάσεις, γεγονός που πιθανότατα βοήθησε τα drones να παρακάμψουν τα ρωσικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου (EW) και να περιορίσουν τον διαθέσιμο χρόνο αντίδρασης των ρωσικών αεράμυνων.
Η καινοτόμος χρήση ημιφορτηγών από την SBU για την εκτόξευση των FPV drones εντός ρωσικού εδάφους επέτρεψε στους Ουκρανούς χειριστές να πλήξουν στόχους βαθιά στα μετόπισθεν της Ρωσίας, πραγματοποιώντας την πρώτη επίθεση με drones κατά τη διάρκεια του πολέμου σε στόχο στη Σιβηρία.
Η επιλογή FPV drones αντί μη επανδρωμένων αεροσκαφών τύπου αεροσκάφους μεγάλης εμβέλειας συνέβαλε στη διατήρηση του αιφνιδιασμού, στην πρόκληση μέγιστης ζημιάς και στον περιορισμό του παραθύρου αντίδρασης της Ρωσίας.
Η ουκρανική επιχείρηση επιδρομής με drones κατά ρωσικών στρατηγικών αεροσκαφών ενδέχεται να περιορίσει – τουλάχιστον προσωρινά – την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας με πυραύλους και drones κατά της Ουκρανίας.
Η επιχείρηση της 1ης Ιουνίου στόχευσε αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για την εκτόξευση πυραύλων κρουζ εναντίον ουκρανικών στόχων, καθώς και συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AEW&C) που η Ρωσία αξιοποιεί για την ανίχνευση των ουκρανικών αντιαεροπορικών συστημάτων και τον συντονισμό επιθέσεων με μαχητικά αεροσκάφη.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί συστηματικά τα Tu-95 και Tu-22M3 για την εκτόξευση πυραύλων Kh-101/Kh-555 και Kh-59/69 εναντίον ουκρανικών στόχων. Στο παρελθόν, η κατάρριψη αεροσκαφών A-50 είχε ήδη οδηγήσει σε προσωρινό περιορισμό των ρωσικών αεροπορικών επιχειρήσεων πάνω από την Ουκρανία.
Η επιχείρηση της 1ης Ιουνίου πιθανότατα θα αναγκάσει τους Ρώσους αξιωματούχους να επανεξετάσουν την κατανομή των συστημάτων αεράμυνας ώστε να καλύπτουν ευρύτερες περιοχές και ίσως να επισπεύσουν την ανάπτυξη κινητών μονάδων αεράμυνας, ικανών να ανταποκρίνονται ταχύτερα σε παρόμοιες μελλοντικές επιθέσεις.
Operação "Pavutyna" ("Павутиння"), "Teia de Aranha", das Forças Ucranianas, 01Jun2025, "drones" FPV lançados localmente, plataformas em contentor transportadas camiões, contra várias bases aéreas da Aviação Estratégica da Federação Russa. Mais info e vídeo https://t.co/SGeoCtobtL pic.twitter.com/5AkGKtvjr6
— Espada & Escudo (@EE_EspadaEscudo) June 1, 2025
Αυξάνονται οι δυσκολίες της Ρωσίας
Η Ρωσία ενδέχεται να αντιμετωπίσει σημαντικές δυσκολίες στην αντικατάσταση των κατεστραμμένων ή σοβαρά ζημιωμένων αεροσκαφών. Σύμφωνα με το Forbes, τον Σεπτέμβριο του 2023, ένα μόνο A-50 κοστίζει περίπου 500 εκατομμύρια δολάρια, ενώ η Kyiv Independent ανέφερε την 1η Ιουνίου ότι η Ρωσία διαθέτει λιγότερα από δέκα A-50 σε λειτουργία.
Ο Ουκρανός στρατιωτικός αναλυτής Γιούρι Μπουτούσοφ δήλωσε πως καταστράφηκαν στρατηγικά αεροσκάφη που η Ρωσία δεν παράγει πλέον. Αντίστοιχα, Ρώσος στρατιωτικός μπλόγκερ, που συνδέεται με το Κρεμλίνο, υποστήριξε ότι δεν κατασκευάζονται πλέον πλαίσια για τα Tu-95 και Tu-22, και ότι η αντικατάστασή τους είναι ανέφικτη.
Το Economist ανέφερε επίσης την 1η Ιουνίου ότι η Ρωσία διαθέτει συνολικά λιγότερα από 90 ενεργά Tu-22, Tu-95 και Tu-160. Ουκρανικές πηγές σημειώνουν ότι η Ρωσία καταφεύγει ολοένα και περισσότερο στη χρήση μαχητικών αεροσκαφών τύπου Sukhoi για την εκτόξευση πυραύλων κρουζ, αποφεύγοντας την έκθεση των στρατηγικών βομβαρδιστικών της σε κίνδυνο. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι η Ρωσία ανησυχεί για τα περιορισμένα διαθέσιμα αποθέματά της σε στρατηγικά βομβαρδιστικά.
Πυρά κατά της Μόσχας από Ρώσους μπλόκερ
Ρώσοι αξιωματούχοι και στρατιωτικοί σχολιαστές (milbloggers) συνεχίζουν να επικρίνουν τη ρωσική ηγεσία για την αποτυχία της να προστατεύσει τη στρατιωτική υποδομή της χώρας από τις ουκρανικές επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη - μια ευρέως διατυπωμένη κατηγορία καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, με αφορμή τις κατ’ επανάληψη επιτυχημένες ουκρανικές επιχειρήσεις.
Ο Ρώσος βουλευτής της Κρατικής Δούμας και πρώην αναπληρωτής διοικητής της Νότιας Στρατιωτικής-Περιφέρειας, απόστρατος αντιστράτηγος Αντρέι Γκουρουλέφ - ο οποίος στο παρελθόν έχει επικρίνει το Υπουργείο Άμυνας και έχει απομακρυνθεί από την Επιτροπή Άμυνας της Δούμας κατόπιν ψηφοφορίας - κατηγόρησε τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας ότι αποτυγχάνουν να προστατεύσουν επαρκώς κρίσιμες αεροπορικές βάσεις, επιτρέποντας ακόμη και την κυκλοφορία φορτηγών οχημάτων κοντά σε ευαίσθητους στόχους.
Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ υποστηρίζουν ότι η ανώτατη στρατιωτική διοίκηση εξακολουθεί να αμελεί την προστασία των στρατιωτικών εγκαταστάσεων, στηριζόμενη στην πεποίθηση πως πολλές από αυτές βρίσκονται αρκετά μακριά από τα ουκρανικά σύνορα. Κατά την άποψή τους, αυτή η στάση έχει επανειλημμένα οδηγήσει σε «μαζικές» αποτυχίες και έχει επιτρέψει στην Ουκρανία να παραβιάζει τόσο τα σύνορα όσο και τον εναέριο χώρο της Ρωσίας.
Ειδικότερα, οι milbloggers έχουν επικρίνει την απόφαση της ρωσικής στρατιωτικής διοίκησης να αποθηκεύει στρατηγικά αεροσκάφη σε υπαίθριες εγκαταστάσεις, με ελλιπή μέτρα ασφαλείας. Επισημαίνουν επίσης τη συστηματική αποτυχία του ρωσικού στρατού να προσαρμοστεί στις τακτικές των ουκρανικών επιθέσεων και να αντλήσει διδάγματα από τα σφάλματα που καταγράφονται καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.
Παράλληλα, τα κρατικά ρωσικά μέσα ενημέρωσης και οι στρατιωτικοί μπλόγκερ επιχειρούν να παρουσιάσουν τις ουκρανικές επιθέσεις κατά νόμιμων ρωσικών στρατιωτικών στόχων ως απειλή για τη στρατηγική σταθερότητα της Ρωσίας - και εν δυνάμει αιτία πυρηνικής απάντησης. Αυτή η προσέγγιση εντάσσεται στην πάγια ρητορική του Κρεμλίνου καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, με στόχο να αποτρέψει τη Δύση από την περαιτέρω στήριξη της Ουκρανίας.
Η εφημερίδα Moskovsky Komsomolets, με έδρα τη Μόσχα, ενίσχυσε τις θέσεις του Ρώσου πολιτικού επιστήμονα Σεργκέι Μάρκοφ, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι ουκρανικές επιθέσεις κατά ρωσικών αεροπορικών βάσεων συνιστούν λόγο για την ενεργοποίηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας, καθώς στοχεύουν το στρατηγικό πυρηνικό της οπλοστάσιο.
Ανάλογες δηλώσεις έχουν γίνει και από άλλους Ρώσους milbloggers, περιλαμβανομένων και προσώπων που θεωρούνται προσκείμενοι στο Κρεμλίνο, οι οποίοι ζητούν ανοιχτά τη χρήση πυρηνικών όπλων εναντίον της Ουκρανίας ως αντίποινα.
Η στάση της Ρωσίας
Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα τη ρητορική περί πυρηνικής απειλής, σε μια προσπάθεια να επηρεάσει τις δυτικές κυβερνήσεις ώστε να περιορίσουν είτε τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο είτε την ικανότητα της Ουκρανίας να διεξάγει επιθέσεις εντός ρωσικού εδάφους.
Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπέγραψε την αναθεώρηση του πυρηνικού δόγματος της Ρωσίας τον Νοέμβριο του 2024, λίγο αφότου οι Ηνωμένες Πολιτείες έδωσαν το πράσινο φως για ουκρανικά πλήγματα μεγάλης εμβέλειας εντός της ρωσικής επικράτειας.
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτίμησε τότε ότι η αναθεώρηση του δόγματος εντάσσεται στην ευρύτερη ρωσική προσπάθεια να αποθαρρύνει τη Δύση από την περαιτέρω ενίσχυση της Ουκρανίας.
Ωστόσο, το ISW συνεχίζει να εκτιμά ότι οι αλλαγές στο πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας δεν συνεπάγονται ουσιαστική μεταβολή στη στάση της Μόσχας ως προς τη χρήση πυρηνικών όπλων και θεωρεί ότι το ενδεχόμενο ρωσικής πυρηνικής επίθεσης στην Ουκρανία παραμένει απίθανο.
