Συνήθως η εφαρμογή ενός προγράμματος μεταρρυθμίσεων προκαλεί δυσφορία και αντιδράσεις. Διότι οι μεταρρυθμίσεις καταργούν συνήθως απότομα το προηγούμενο «βολικό» και «αρεστό» καθεστώς, υιοθετώντας ένα νέο μοντέλο, τα θετικά αποτελέσματα της εφαρμογής του οποίου εμφανίζονται σε βάθος χρόνου. Και έτσι μετά την αρχική δυσφορία, ακολουθούν αντιδράσεις και διαμαρτυρίες, που πολλές φορές οδηγούν ακόμα και στην ακύρωση των μεταρρυθμίσεων.
Τα πρόσφατα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών στην Αργεντινή, έρχονται να διαψεύσουν αυτήν την ιστορική πραγματικότητα. Σχεδόν το 41% των ψήφων είπε «ναι» στο γενναίο πείραμα που εφαρμόζεται επικροτώντας το κόμμα του Javier Milei. Ένα πρόγραμμα που υπόσχεται ένα καλύτερο αύριο. Από την άλλη πλευρά, σχεδόν το 32% των ψήφων ουσιαστικά υπερψήφισε την επιστροφή στο παρελθόν. Υποστηρίζοντας το καταστροφικό και ξεπερασμένο μοντέλου του κρατισμού και του Περονισμού που είχε μετατρέψει μια από τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη σε οικονομικό παρία.
Ο πρόεδρος με το αλυσοπρίονο, είχε κερδίσει τις προεδρικές εκλογές το 55,6% με την υπόσχεση να θέσει ένα τέλος στην παρακμή και να δώσει το σύνθημα για την ανοικοδόμηση της Αργεντινής. Οι χαρακτηρισμοί που τον συνόδευαν ήταν «ακραίος νεοφιλελεύθερος», «αντισυστημικός», «Τραμπικός», «εχθρός της σοσιαλιστικής ατζέντας», «πολέμιος των μέτρων κατά της κλιματικής αλλαγής», «ακραίος λαϊκιστής», «εχθρός της επιστήμης», «εχθρός των μέσων ενημέρωσης», «νάρκισσος» και άλλα λιγότερο ή περισσότερο γλαφυρά. Όμως ελάχιστοι εστίαζαν στο πρόγραμμα του.
Σήμερα, μετά από 24 μήνες ο Javier Milei, δεν κρίθηκε ούτε από το «παράξενο» προφίλ του, ούτε από τις υποσχέσεις του. Κρίθηκε από τη μάχη που έδωσε απέναντι στην κυριαρχία του Περονισμού και του οικονομικού λαϊκισμού που είχε αφήσει πίσω της οικονομικά και κοινωνικά συντρίμμια. Ο κρατισμός, η διαφθορά, η οικονομική ανελευθερία και η αναποτελεσματικότητα είχαν οδηγήσει τα τελευταία 50 χρόνια την Αργεντινή από την περίοπτη 10η θέση του Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Fraser Institute, στην αποθαρρυντική 161η θέση, ανάμεσα σε 165 χώρες.
Η ανάληψη των καθηκόντων του Javier Milei ως Προέδρου της Αργεντινής τον Δεκέμβριο του 2023 είχε σηματοδοτήσει την έναρξη ενός ριζικού οικονομικού και κοινωνικού πειράματος, με στόχο την αντιμετώπιση της χρόνιας οικονομικής κρίσης της χώρας, η οποία χαρακτηριζόταν από υπερπληθωρισμό, μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και αυξημένα ποσοστά φτώχειας.
Η κεντρική φιλοσοφία του Javier Milei ήταν και παραμένει η «θεραπεία σοκ» για την επαναφορά της οικονομίας στην ανάπτυξη, μέσω της εξάλειψης του δημοσιονομικού ελλείμματος και της απελευθέρωσης της αγοράς. Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων, η κυβέρνηση του εφάρμοσε πρωτοφανή μέτρα λιτότητας.
Προέβη σε δραστικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, συμπεριλαμβανομένης ακόμα και της μείωσης των υπουργείων (από 18 σε 9), του παγώματος δημόσιων έργων υποδομών στην περιφέρεια και τις μαζικές απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων. Μείωσε ή ακόμα και κατάργησε επιδοτήσεις στην ενέργεια και τις μεταφορές. Υποτίμησε το πέσο έναντι του δολαρίου, για να προσεγγίσει την τιμή της πραγματικής αγοράς, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τις εξαγωγές. Προσπάθησε να ιδιωτικοποιήσει κρατικές επιχειρήσεις και να απελευθερώσει τις αγορές ενέργειας και ακινήτων.
Το σημαντικό είναι ότι οι πολίτες στην Αργεντινή επιβράβευσαν με την ψήφο τους, αυτό το δύσκολο πρώτο στάδιο της προσαρμογής στα νέα δεδομένα. Επιβράβευσαν όσο και να μας φαίνεται παράξενο, την λιτότητα, τις περικοπές, την κατάργηση προνομίων και την μετωπική ρήξη με τις δεκαετίες κρατισμού και διαφθοράς. Και επικρότησαν την επίτευξη πρωτογενούς δημοσιονομικού πλεονάσματος για πρώτη φορά έπειτα από μία δεκαετία. Την μείωση του ποσοστού φτώχειας από το 44,7% στο 31,6%, αφού πρώτα είχε εκτοξευθεί στο 55,5%. Τη μείωση του πληθωρισμού από το +211% στο +34%.
Η πολιτική του Javier Milei ενίσχυσε την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών. Ο δείκτης ρίσκου της χώρας (country-risk index) έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων πέντε ετών. Η Αργεντινή εξασφάλισε σημαντική χρηματοδότηση από διεθνείς οργανισμούς, όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) το οποίο ενέκρινε ένα νέο δάνειο $20 δισ. με σκοπό για αποπληρωμή παλαιότερων δανείων από το ΔΝΤ, την ενίσχυση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της κεντρικής τράπεζας και τη σταδιακή επιστροφή της Αργεντινής στις κεφαλαιαγορές. Αλλά και την επαναφορά της εμπιστοσύνης των εγχώριων επενδυτών.
Η οικονομία της Αργεντινής παρά τα θετικά της βήματα παραμένει ευάλωτη. Τα βαπόρι είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει πορεία και να στρίψει μέσα σε δυο μόλις έτη. Το δημόσιο χρέος, η διαχείριση του πέσος, ο πληθωρισμός, η φτώχεια, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και η πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές παραμένουν ανοικτά μέτωπο. Η ασπίδα προστασίας των ΗΠΑ και προσωπικά του προέδρου Donald Trump προς την Αργεντινή είναι σημαντική και αυτό φάνηκε με την πρόσφατη πιστωτική ένεση ύψους $20 δισ.
Το 41% των ψηφοφόρων που υπερψήφισαν το πρόγραμμα του προέδρου της Αργεντινής, προφανώς είδαν κάποια θετικά οικονομικά αποτελέσματα στη ζωή τους. Προφανώς, και μέσα από τις αντιξοότητες των πρώτων βημάτων των μεταρρυθμίσεων διακρίνουν πλέον ένα καλύτερο μέλλον. Αυτό το 41% διευκολύνει και το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, ενισχύοντας το κύμα των μεταρρυθμίσεων. Ωστόσο, το 32% των Περονιστών, δείχνει ότι το παλαιό σύστημα που ξεβολεύεται, παραμένει ενεργό.
