Έναν τάφο που περιέχει τα αποτεφρωμένα λείψανα μιας νεαρής γυναίκας ελληνικής καταγωγής, πιθανών εταίρας, και ένα εντυπωσιακό χάλκινο καθρέφτη αποκαλύφθηκε σε ανασκαφές στη Χεβρώνα της Ιερουσαλήμ, όπως αναφέρει η ισραηλινή εφημερίδα The Jerusalem Post.
Όπως σημειώνει, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους «ήταν θαμμένη μαζί με έναν σπάνιο χάλκινο καθρέφτη σε κουτί που βρέθηκε σε κατάσταση άριστη διατήρησης». Η ανακάλυψη, δήλωσε η Ισραηλινή Αρχή Αρχαιοτήτων (IAA) ανοίγει ένα «εξαιρετικό παράθυρο στα ταφικά έθιμα που εισήχθησαν στο Ισραήλ την ελληνιστική περίοδο».
Τα ευρήματα θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο συνέδριο New Studies in the Archaeology of Jerusalem and Its Region της Αρχής Αρχαιοτήτων του Ισραήλ, του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ (TAU) και του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ (HU) που θα πραγματοποιηθεί στις 11 και 12 Οκτωβρίου.
Οι βασιλείς και οι ευγενείς συχνά διατηρούσαν μια ερωμένη με την οποία είχαν σχέση. Ο τάφος της εταίρας χρονολογείται από τα τέλη του 4ου αιώνα έως τις αρχές του 3ου αιώνα π.Χ.
The discovery, said the Israel Antiquities Authority (IAA) opens an “extraordinary window into the funerary customs that were imported to the Land of Israel along with the Hellenistic occupation.#Israel | #Archaeology | #History https://t.co/P2yaPPSeR3
— The Jerusalem Post (@Jerusalem_Post) September 28, 2023
Τι βρήκαν στο τάφο
Ανακαλύφθηκε σε μια βραχώδη πλαγιά όχι μακριά από το Kibbutz Ramat Rachel. Ο φυσικός ανθρωπολόγος του IAA, Γιόσι Ναγκάρ αναγνώρισε τα απανθρακωμένα ανθρώπινα οστά ως εκείνα μιας γυναίκας. Σύμφωνα με τον Δρ. Guy Stiebel από το τμήμα αρχαιολογίας και αρχαίας Εγγύς Ανατολής του TAU, «αυτή είναι, στην πραγματικότητα, η αρχαιότερη απόδειξη στο Ισραήλ για αποτέφρωση από καύση στην ελληνιστική περίοδο».
Προς έκπληξη των αρχαιολόγων, ανακαλύφθηκε και ένας σπάνιος τύπος πτυσσόμενου μπρούτζινου καθρέφτη δίπλα στα οστά της απανθρακωμένης γυναίκας.
«Αυτός είναι μόνο ο δεύτερος καθρέφτης αυτού του τύπου που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στο Ισραήλ και συνολικά μόνο 63 κάτοπτρα αυτού του τύπου είναι γνωστά σε όλο τον ελληνιστικό κόσμο», πρόσθεσε ο Liat Oz, διευθυντής της ανασκαφής για λογαριασμό της IAA. «Η ποιότητα παραγωγής του καθρέφτη είναι τόσο υψηλή που διατηρήθηκε σε εξαιρετική κατάσταση και φαινόταν σαν να κατασκευάστηκε χθες», συμπλήρωσε.
Οι ερευνητές σημείωσαν ότι αυτή η κατασκευή πτυσσόμενων καθρεφτών από κουτί τεκμηριώθηκε σε τάφους και ναούς στον ελληνοελληνιστικό κόσμο και είναι μια σαφής ένδειξη τεχνουργήματος με βάση το φύλο που αφορά Ελληνίδες. Οι καθρέφτες του κουτιού ήταν συνήθως διακοσμημένοι με γκραβούρες ή υπέροχα ανάγλυφα εξιδανικευμένων γυναικείων μορφών και μορφών θεών – ιδιαίτερα της θεάς του έρωτα, Αφροδίτης.
«Το πιο δυνατό ερώτημα που προέκυψε από αυτή την ανακάλυψη ήταν τι έκανε ο τάφος μιας Ελληνίδας στον αυτοκινητόδρομο που οδηγεί στην Ιερουσαλήμ, μακριά από οποιαδήποτε τοποθεσία ή οικισμό της περιόδου. Ο τάφος μας κέντρισε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον, επίσης λόγω του γεγονότος ότι οι αρχαιολογικές πληροφορίες σχετικά με την Ιερουσαλήμ και τα περίχωρά της στην πρώιμη ελληνιστική περίοδο είναι πολύ σπάνιες», πρόσθεσε ο Stiebel.
Όσον αφορά την ιδιότητα της γυναίκας, πιστεύουν ότι ήταν μάλλον εταίρα παρά σύζυγος, καθώς οι παντρεμένες γυναίκες σπάνια έφευγαν από το σπίτι τους στην Ελλάδα – για να μην αναφέρουμε το να έρχονται με τους συζύγους τους σε στρατιωτικές εκστρατείες. Το γεγονός ότι δεν υπήρχε οικισμός κοντά στο ταφικό σημείο δείχνει προφανώς ότι πρόκειται για τον τάφο μιας Ελληνίδας που θάφτηκε στην άκρη του δρόμου.
«Οι χάλκινοι καθρέφτες, όπως αυτός που βρέθηκε, θεωρούνταν ακριβό είδος πολυτελείας και μπορούσαν να περιέλθουν στην κατοχή των Ελληνίδων με δύο τρόπους – ως μέρος της προίκας τους πριν από το γάμο ή ως δώρο από τους άνδρες στους εταίρες τους. Ως εκ τούτου, οι καθρέφτες συμβόλιζαν, μεταξύ άλλων, τη σύνδεση – καθώς και τις στενές σχέσεις μεταξύ των πελατών και των ερωμένων τους».
Οι εταίρες αποτελούσαν μέρος ενός αρχαίου ελληνικού κοινωνικού θεσμού, στο πλαίσιο του οποίου οι γυναίκες – όπως οι Ιάπωνες γκέισες – παρείχαν υπηρεσίες κοινωνικής συνοδείας, και όχι απαραίτητα μόνο, ή κυρίως, σεξουαλικές υπηρεσίες. Μερικοί από αυτές έγιναν σύζυγοι των ελληνοελληνιστών ηγεμόνων καθώς και υψηλόβαθμων στρατηγών και διάσημων διανοουμένων.
«Το πιθανότερο είναι ότι αυτός είναι ο τάφος μιας Ελληνίδας που συνόδευε ανώτερο στέλεχος του ελληνιστικού στρατού ή κυβέρνησης, κατά τις εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή πιο πιθανό κατά τη διάρκεια των Πολέμων των Διαδόχων (διαδόχων)», κατέληξαν οι ερευνητές.
