Η μετατόπιση του οικονομικού, επιχειρηματικού και τεχνολογικού κέντρου βάρους του πλανήτη από τη Δύση προς την Ανατολή έχει λάβει μορφή χιονοστιβάδας τις τελευταίες δεκαετίες. Η παγκοσμιοποίηση, που τόσο κατηγορήθηκε από σύσσωμες τις λαϊκιστικές και ιδεοληπτικές δυνάμεις ότι οδηγεί στη διεύρυνση του χάσματος ανάμεσα στην πλούσια Δύση και τη φτωχή Ανατολή, λειτούργησε τελικά προς την αντίθετη κατεύθυνση. Έπεσαν τείχη, άνοιξαν σύνορα σπάζοντας τα μονοπώλια της ευημερίας και της ανάπτυξης.
Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας του Δυτικού κόσμου ήρθε ως φυσιολογικό αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης. Μια αμφισβήτηση, ωστόσο, που παίρνει ολοένα και περισσότερο τη μορφή μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Η Ανατολή διεκδικεί σταδιακά όχι μόνο την εξισορρόπηση των συσχετισμών αλλά την ολοκληρωτική επικράτησή της με την επιβολή των σχεδίων της στη χάραξη της πορείας της ανθρωπότητας. Κι αυτό, σε μια εποχή που οι νέες πρωτοφανείς συνθήκες και οι σύγχρονες προκλήσεις απαιτούν παγκόσμιο συντονισμό και κοινή δράση.
Τα τελευταία χρόνια αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες και δημιουργήθηκαν ισχυρές περιφερειακές συσπειρώσεις οι οποίες αμφισβήτησαν, στην πράξη, την εξουσία της Δύσης. Από τις πιο σημαντικές είναι η συγκρότηση, το 2009, της ομάδας των αναδυομένων αγορών BRICS, οι οποίες βλέπουν την επιρροή τους να διευρύνεται συνεχώς διεκδικώντας ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο στον διεθνή καταμερισμό. Ωστόσο, η πρόσφατη σύνοδος του «Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης», του μεγαλύτερου περιφερειακού οργανισμού ευρασιατικής συνεργασίας ήρθε, για πρώτη φορά, να θέσει πολύ καθαρά το πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο του αντι-δυτικού μετώπου.
Η σύνθεση της συνόδου σε επίπεδο ηγετών δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρερμηνείας των στόχων της. Απολυταρχικά, αντιδημοκρατικά και σκοταδιστικά καθεστώτα ένωσαν τις φωνές τους σε συμβολικό - και όχι μόνον - επίπεδο. Με πρόσχημα έναν πλουραλιστικό και φιλειρηνικό, δήθεν, κόσμο ακούστηκαν από τα πιο επίσημα χείλη, εγκώμια για τις αναθεωρητικές λογικές και τις επεκτατικές σκοπιμότητες που δοκιμάζουν την παγκόσμια ειρήνη. Απόψεις που γίνονται ακόμα πιο επικίνδυνες από τη στιγμή που εκπροσωπούν τον μισό σχεδόν πλανήτη τόσο σε πληθυσμό όσο και σε ενεργειακό και τεχνολογικό πλούτο.
Μιλώντας στη σύνοδο, ο Σι Τζινπίνγκ, ο οποίος διεκδικεί την πρωτοκαθεδρία του αντι-δυτικού μετώπου, αναφέρθηκε στην ανάγκη ενός πολυπολικού κόσμου. Στην πραγματικότητα υπερασπίστηκε έναν διπολικό κόσμο η μια πλευρά του οποίου - η «Σαγκάη» - εκπροσωπεί τις δυνάμεις του αυταρχισμού και η άλλη τις δυνάμεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αναβίωσε έτσι, μετά και την ξεκάθαρη τοποθέτηση του «νεοσοβιετικού οραματιστή» Πούτιν, ένας σύγχρονος «ψυχρός πόλεμος» κρυμμένος μέσα στα χαμόγελα και στους εγκάρδιους εναγκαλισμούς μερικών από τις απεχθέστερες ηγετικές μορφές του πλανήτη.
Μια ιδεολογική κυριαρχία έχει ανάγκη και το ανάλογο ιστορικό αφήγημα. Η αναθεώρηση της ιστορίας που επιχειρήθηκε τόσο κατά τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου όσο και κατά την παρέλαση-επίδειξη δύναμης για την «Ημέρα της νίκης», στην επέτειο της ήττας της Ιαπωνίας στον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμβαδίζει αρμονικά με την επιχειρούμενη αναθεώρηση των συνόρων. Η υποβάθμιση - αν όχι εξαφάνιση - του ρόλου των συμμαχικών δυνάμεων στη συντριβή των ναζιστικών ορδών αποτελεί το αναγκαίο υπόβαθρο για την παραχάραξη των γεγονότων.
Η σύγκλιση της συνόδου της Σαγκάης έγινε στην πιο κατάλληλη χρονική στιγμή για τους συμμετέχοντες. Ο Κινέζος ηγέτης και οι συνοδοιπόροι του επέλεξαν να στείλουν δυναμικό μήνυμα ενότητας και αποφασιστικότητας σε μια περίοδο κατά την οποία οι αλλοπρόσαλλες συμπεριφορές του Ντόναλτ Τραμπ υπονομεύουν το κύρος των Ηνωμένων Πολιτειών και πριμοδοτούν την αλλαγή των παγκόσμιων συσχετισμών, σε βάρος των φιλελεύθερων αρχών και αξιών. Η δεύτερη θητεία Τραμπ σηματοδοτεί ήδη την πιο ντροπιαστική περίοδο στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ με απρόβλεπτες επιπτώσεις τόσο για το μέλλον της Αμερικής όσο και για τη διαμόρφωση του παγκόσμιου γεωπολιτικού χάρτη.
Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες παρακολουθούν με αμηχανία και εμφανή αδυναμία παρέμβασης τις κοσμοϊστορικές αλλαγές. Έχοντας επί δεκαετίες μεταφέρει την ευθύνη για την ασφάλεια της «γηραιάς ηπείρου» στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σήμερα αντιμέτωποι με πολέμους που απειλούν να διαβούν, ανά πάσα στιγμή, τις ευρωπαϊκές συνοριακές γραμμές. Οι διαφωνίες στο εσωτερικό της «Ενωμένης Ευρώπης», τα προβλήματα στη συγκρότηση μιας ενιαίας και αξιόπιστης αμυντικής δομής και η αυξανόμενη επιρροή του ακραίου λαϊκισμού, θολώνουν ακόμα περισσότερο την πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Τα σύννεφα που έχουν μαζευτεί απειλητικά πάνω από τον πλανήτη δεν φαίνεται να απασχολούν ιδιαίτερα την πολιτική ζωή της χώρας μας που παραμένει εγκλωβισμένη στην ατζέντα του εγχώριου μικροκλίματος. Σε εθνικό επίπεδο, η συζήτηση - και οι πολιτικές αντιπαραθέσεις - φαίνεται να εξαντλούνται στα «ήρεμα» ή μη νερά με την Τουρκία, με τη μεγάλη εικόνα των κοσμοϊστορικών αλλαγών που προωθούνται σε παγκόσμιο επίπεδο να απωθείται στο περιθώριο του ενδιαφέροντος της κοινωνίας. Η σταθερή ενεργοποίηση της Ελλάδας στο πλευρό των φιλελεύθερων ευρωπαϊκών - και όχι μόνο - δυνάμεων και η απόλυτη καταδίκη κάθε μορφής γεωπολιτικού αναθεωρητισμού, εθνικισμού και λαϊκισμού μπορεί και πρέπει να αποτελούν τη μόνιμη και αδιαπραγμάτευτη επιλογή των πολιτών και των πολιτικών της χώρας.
