Οι πρώτες συνομιλίες υψηλού επιπέδου ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία από τους πρώτους μήνες της εισβολής της Μόσχας τον Φεβρουάριο του 2022, έδειξαν ότι απέχουν πολύ από τη συμφωνία για τα βήματα που απαιτούνται ώστε να επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός, παρόλο που υποσχέθηκαν μια σημαντική ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου.
Ωστόσο, ένα παράθυρο για περισσότερη διπλωματία παραμένει ανοιχτό, αφού οι αντιμαχόμενες πλευρές συμφώνησαν επί της αρχής να διεξαγάγουν περαιτέρω συνομιλίες, ένα κρίσιμο σημείο για τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επιθυμεί μια γρήγορη ειρήνη.
Οι υποσχέσεις των διαπραγματευτών να απελευθερώσουν χίλιους αιχμαλώτους πολέμου, να συναντηθούν εκ νέου για συνομιλίες και να παρουσιάσουν το σχέδιό τους για κατάπαυση του πυρός ήταν «ουσιαστικά βήματα», δήλωσε ο Πίτερ Σλέζκιν, ανώτερος συνεργάτης και διευθυντής του προγράμματος για τη Ρωσία στο Κέντρο Στίμσον.
«Νομίζω ότι αποτελούν ένα πολύ ελπιδοφόρο σημάδι, διότι η άμεση επαφή των δύο πλευρών είναι μια σημαντική εξέλιξη», είπε.
Υπενθυμίζεται πως η Ουκρανία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δυτικές χώρες έχουν ζητήσει κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες χωρίς προϋποθέσεις, ώστε να επιτραπούν ειρηνευτικές συνομιλίες.
Η Ρωσία, η οποία ελέγχει σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας, έχει δείξει μικρή διάθεση για παραχωρήσεις, επαναλαμβάνοντας μαξιμαλιστικές απαιτήσεις όπως η Ουκρανία να αποχωρήσει και να αναγνωρίσει τον ρωσικό έλεγχο σε τέσσερις ουκρανικές περιοχές που το Κρεμλίνο διεκδικεί πλέον μονομερώς ως δικές του, αλλά δεν ελέγχει πλήρως.
Oυκρανική διπλωματική πηγή δήλωσε στο Reuters ότι η Ρωσία έθεσε αιτήματα κατά τη διάρκεια της συνομιλίας.
Ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Κρεμλίνου Βλαντιμίρ Μεντίνσκι, πρότεινε μετά τις διαπραγματεύσεις ότι η Ρωσία θα μπορούσε να πολεμήσει για όσο χρονικό διάστημα χρειάζεται για να επιτύχει τους στόχους της. Επικαλούμενος τις στρατιωτικές νίκες των τσάρων σε έναν 21ετή πόλεμο κατά της Σουηδίας τον 18ο αιώνα, είπε ότι το Κίεβο απλώς δυσχεραίνει τη δική του θέση αντιστεκόμενο στα ειρηνευτικά αιτήματα της Ρωσίας.
Η αρχή ενός ταξιδιού
Τα πιο κοντινά πράγματα σε ένα σχέδιο για μια ειρηνευτική συμφωνία που δεν έχουν ακόμη προκύψει είναι οι προτάσεις που έγιναν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και οι αντιπροτάσεις της Ευρώπης και της Ουκρανίας στις συνομιλίες του περασμένου μήνα.
Το Σάββατο, μια ανώτερη ουκρανική κυβερνητική πηγή δήλωσε ότι οι τελευταίες απαιτήσεις της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη περιλάμβαναν το Κίεβο να παραιτηθεί από την επιθυμία του για αποζημιώσεις, τη διεθνή αναγνώριση πέντε τμημάτων της Ουκρανίας ως ρωσικών και ότι η Ουκρανία θα γίνει ουδέτερο κράτος.
Τα αιτήματα πήγαιναν παραπέρα από τις προτάσεις των ΗΠΑ ή της Ουκρανίας και της Ευρώπης.
Ένας από τους ανώτερους Ουκρανούς αξιωματούχους που συμμετείχαν στην αποτυχημένη σειρά συνομιλιών του 2022 με τη Ρωσία, οι οποίες απέτυχαν να σταματήσουν τον ολοκληρωτικό πόλεμο, δήλωσε στο Reuters ότι το αποτέλεσμα της ανανεωμένης δέσμευσης στην Κωνσταντινούπολη εξελίχθηκε απολύτως όπως αναμενόταν.
«Κάθε ταξίδι αρχίζει με ένα μόνο βήμα. Αυτή είναι η αρχή του ταξιδιού. Οι απαιτήσεις είναι πάντα υπερβολικές στην αρχή οποιασδήποτε διαπραγμάτευσης. Αυτό είναι κλασικό», δήλωσε η πηγή.
Οπισθοδρόμηση για την Ευρωπαϊκή προσπάθεια επιβολής κυρώσεων
Η εύθραυστη έκβαση των συνομιλιών πετάει και πάλι την μπάλα στο γήπεδο του Τραμπ. Άλλαξε απότομα ρότα την Πέμπτη, μια ημέρα πριν από τις διαπραγματεύσεις, λέγοντας ότι πρέπει να συναντηθεί με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, για να υπάρξει σημαντική πρόοδος.
Η παρατήρησή του κατέστρεψε τις ελπίδες της Ευρώπης να πιέσει την Ουάσινγκτον να επιβάλει νέο κύμα κυρώσεων στη Ρωσία.
Αν αυτό συμβεί, θα ήταν μια στιγμή - ορόσημο στη νεοσύστατη προεδρία του Τραμπ, κατά τη διάρκεια της οποίας έχει δείξει μέχρι στιγμής συμπάθεια προς τη Ρωσία, ενώ έχει κάνει βήματα πίσω από τις φιλοουκρανικές πολιτικές του προκατόχου του, Τζο Μπάιντεν.
Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι ηγέτες τεσσάρων μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων ταξίδεψαν στο Κίεβο, απειλώντας τη Ρωσία με περισσότερες κυρώσεις εάν δεν συμφωνήσει σε μια εκεχειρία 30 ημερών από τις 12 Μαΐου, μια θέση που, όπως είπαν, υποστηρίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Όταν στη συνέχεια ο Πούτιν πρότεινε συνομιλίες αντί για κατάπαυση του πυρός, ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να συμφωνήσει αμέσως και δεν έκανε καμία αναφορά στις επικείμενες κυρώσεις κατά της Ρωσίας, παρά το γεγονός ότι εδώ και εβδομάδες έχει σηματοδοτήσει ότι είναι απογοητευμένος κάνοντας συνεχώς λόγο για «κωλυσιεργία του Πούτιν».
Ο Ζελένσκι, που αγωνιούσε να μην αποξενώσει τον Τραμπ, πρότεινε απευθείας συνομιλίες με τον Πούτιν. Ο ηγέτης του Κρεμλίνου δεν ανταποκρίθηκε παρά μόνο την τελευταία στιγμή, όταν όρισε μια αντιπροσωπεία χωρίς τον ίδιο, αλλά και χωρίς κανέναν από τους υπουργούς του.
«Δεν στέλνεις νεκροθάφτες σε έναν γάμο», δήλωσε ο Βλαντίμιρ Παστούχοφ, ένας Ρώσος πολιτικός αναλυτής, για τον ορισμό του Μεντίνσκι ως επικεφαλής της αντιπροσωπείας, υπονοώντας τον ρόλο του στη ρωσική αντιπροσωπεία στις αποτυχημένες συνομιλίες του 2022.
Μετά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη, οι ηγέτες των τεσσάρων ευρωπαϊκών δυνάμεων συν τον Ζελένσκι ήταν και πάλι στο τηλέφωνο με τον Τραμπ για να συζητήσουν πώς πήγαν οι ειρηνευτικές συνομιλίες.
Και δημοσίως η ουκρανική ομάδα ζήτησε και πάλι απευθείας συνομιλίες μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν, υποστηρίζοντας ότι μόνο ο Ρώσος ηγέτης έχει την εντολή να λάβει αποφάσεις για πολλά από τα τρέχοντα ζητήματα.
Μιλώντας στο Fox News, ο Τραμπ δήλωσε ότι πιστεύει ότι μπορεί να κάνει «μια συμφωνία» με τον Πούτιν, αλλά ότι θα επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία εάν «δεν πρόκειται να κάνουμε μια συμφωνία».
Μετά το ναυάγιο των συνομιλιών της Κωνσταντινούπολης, το ενδιαφέρον είναι πλέον στραμμένο στην επικείμενη τηλεφωνική επικοινωνία της ερχόμενης Δευτέρας ανάμεσα σε Τραμπ και Πούτιν, όπως ανακοίνωσε το απόγευμα του Σαββάτου ο πρόεδρος των ΗΠΑ, μέσω του Truth Social.
