Η πιθανότητα μιας επιτυχημένης αμερικανικής επίθεσης στην ιρανική πυρηνική εγκατάσταση, που είναι θαμμένη βαθιά στο υπόγειο του Φόρντο, αποτελεί θέμα έντονης διαμάχης, σύμφωνα με αξιωματούχους του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο Guardian.
Όπως αναφέρει, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει υπονοήσει σε αξιωματούχους του υπουργείου Άμυνας ότι θα είχε νόημα για τις ΗΠΑ να εξαπολύσουν πλήγματα κατά του Ιράν μόνο εάν η λεγόμενη βόμβα «bunker buster» ήταν εγγυημένο ότι θα κατέστρεφε την κρίσιμη εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φόρντοο, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις συζητήσεις.
Στον Τραμπ ειπώθηκε ότι η ρίψη των GBU-57, μιας βόμβας βάρους 13,6 τόνων θα εξάλειφε αποτελεσματικά το Φόρντο, ωστόσο δεν φαίνεται να είναι απόλυτα πεπεισμένος, ανέφεραν οι πηγές, και έχει αναβάλει την έγκριση επιθέσεων, καθώς αναμένει επίσης την πιθανότητα η απειλή εμπλοκής των ΗΠΑ να οδηγήσει το Ιράν σε συνομιλίες.
Η αποτελεσματικότητα των GBU-57 αποτελεί αντικείμενο έντονης διαφωνίας στο Πεντάγωνο από την έναρξη της θητείας του Τραμπ, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους του υπουργείου Άμυνας, οι οποίοι ενημερώθηκαν ότι ίσως μόνο ένα τακτικό πυρηνικό όπλο θα μπορούσε να καταστρέψει το Φόρντο, λόγω του πόσο βαθιά είναι θαμμένη η εγκατάσταση.
Ο Τραμπ δεν εξετάζει το ενδεχόμενο χρήσης τακτικού πυρηνικού όπλου και η πιθανότητα αυτή δεν αναφέρθηκε από τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγσεθ και τον πρόεδρο του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγό Νταν Κέιν, κατά τις συναντήσεις τους στην αίθουσα κρίσεων του Λευκού Οίκου, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της άμυνας που ενημερώθηκαν διαπίστωσαν ότι η χρήση συμβατικών βομβών, ακόμα και ως μέρος ενός ευρύτερου πακέτου κρούσης με πολλαπλές GBU-57, δεν θα διεισδύσει αρκετά βαθιά υπόγεια και θα προκαλέσει μόνο περιορισμένη ζημιά, επαρκή να καταρρεύσουν οι σήραγγες και να τις θάψουν κάτω από τα ερείπια.
Όσοι παρευρέθηκαν στην ενημέρωση άκουσαν ότι η ολοκληρωτική καταστροφή του Φόρντο, το οποίο οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι φτάνει σε βάθος έως και 90 μέτρων, θα απαιτούσε από τις ΗΠΑ να «μαλακώσουν» το έδαφος με συμβατικές βόμβες και στη συνέχεια να ρίξουν μια τακτική πυρηνική βόμβα από βομβαρδιστικό B2, για να εξαλείψουν ολόκληρη την εγκατάσταση - σενάριο που ο Τραμπ δεν εξετάζει.
Οι αξιολογήσεις έγιναν από την Υπηρεσία Μείωσης των Απειλών στην Άμυνα (DTRA), μια υπηρεσία του υπουργείου Άμυνας που δοκίμασε το GBU-57 και εξέτασε τους περιορισμούς του στρατιωτικού διατάγματος των ΗΠΑ έναντι ορισμένων υπόγειων εγκαταστάσεων.
Η κατάσταση υπογραμμίζει την περίπλοκη φύση ενός τέτοιου χτυπήματος και την επιτυχία που θα το συνοδεύει: η απόρριψη των GBU-57 πιθανότατα θα περιόριζε την ικανότητα του Ιράν να αποκτήσει ουράνιο οπλικής ποιότητας για μερικά χρόνια, αλλά δεν θα τερμάτιζε πλήρως το πρόγραμμα.
Η αποδυνάμωση του Φόρντο - είτε διπλωματικά είτε στρατιωτικά - θεωρείται κεντρικής σημασίας για την αποτροπή της απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν, μετά την ανακοίνωση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ότι η εγκατάσταση είχε εμπλουτίσει ουράνιο στο 83,7% - κοντά στο 90% που απαιτείται για πυρηνικά όπλα.
Οποιαδήποτε προσπάθεια καταστροφής του Φόρντο θα απαιτούσε την εμπλοκή των ΗΠΑ, καθώς το Ισραήλ δεν διαθέτει τα πυρομαχικά ή τα αεροσκάφη για να χτυπήσει μια τόσο βαθιά εγκατάσταση.
Η δυσκολία χρήσης της GBU-57 για τη στόχευση του Φόρντο, σύμφωνα με τους δύο αξιωματούχους που είναι εξοικειωμένοι με την ενημέρωση της DTRA, οφείλεται εν μέρει στα χαρακτηριστικά της εγκατάστασης, που είναι θαμμένη μέσα σε βουνό, καθώς και στο γεγονός ότι η βόμβα δεν έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί σε παρόμοια περίπτωση.
«Δεν θα ήταν εφικτό», δήλωσε ο πρώην αναπληρωτής διευθυντής της DTRA, απόστρατος υποστράτηγος Ράντι Μάνερ, αναφερόμενος στους περιορισμούς της GBU-57, προσθέτοντας ότι το Φόρντο θα μπορούσε να ανακατασκευαστεί γρήγορα. «Μπορεί να γυρίσει το πρόγραμμα έξι μήνες έως ένα χρόνο πίσω. Ακούγεται καλό για την τηλεόραση, αλλά δεν είναι ρεαλιστικό».
Η βόμβα είναι γνωστή ως «bunker buster», επειδή σχεδιάστηκε για να καταστρέφει υπόγεια καταφύγια, όμως μπορεί να μεταφερθεί μόνο από βομβαρδιστικό B2, το οποίο απαιτεί αεροπορική υπεροχή και σταθερό σήμα GPS για να κλειδώσει το στόχο.
Ενώ το Ισραήλ δηλώνει ότι έχει εδραιώσει αεροπορική υπεροχή έναντι του Ιράν, μια επιτυχημένη επίθεση θα απαιτούσε την εκ των προτέρων εξάλειψη τυχόν παρεμβολών GPS και άλλων αμυντικών συστημάτων, καθώς και τη διείσδυση της βόμβας GBU-57 αρκετά βαθιά, ώστε να εξουδετερώσει την εγκατάσταση.
Το Ιράν κατασκεύασε υπόγεια την εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φόρντο για να την προστατεύσει από αεροπορικές επιθέσεις. Το 1981, το Ισραήλ βομβάρδισε μια πυρηνική εγκατάσταση κοντά στη Βαγδάτη, η οποία ήταν πάνω από το έδαφος, προκειμένου να εμποδίσει το Ιράκ να αναπτύξει πυρηνικά όπλα.
Τα τελευταία χρόνια, το Ισραήλ έχει εκπονήσει ποικίλα σχέδια για να καταστρέψει το Φόρντο χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ. Σε μία περίπτωση, πρότεινε να στείλει ελικόπτερα με κομάντος για εισβολή και ανατίναξη των εγκαταστάσεων - μια επιλογή που ο Τραμπ έχει απορρίψει, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν το θέμα.
