Ο πιθανός ορισμός του πρώην Βρετανού πρωθυπουργού, Τόνι Μπλερ ως προσωρινού προξένου στη Γάζα και μέλους του «Συμβουλίου ειρήνης», καθ' υπόδειξη του Ντόναλντ Τραμπ, εγείρει ερωτηματικά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian.
Ο Τόνι Μπλερ υπήρξε από τους βασικούς αρχιτέκτονες της εισβολής στο Ιράκ το 2003, σηματοδοτόντας τον β' πόλεμο του Κόλπου, όντας υποστηρικτής μιας απλοϊκής ερμηνείας του ισλαμιστικού εξτρεμισμού ως της κύριας πρόκλησης ασφάλειας στον πλανήτη και ως μία προσωπικότητα που έχει κατηγορηθεί ότι συνυφαίνει τα δικά του επιχειρηματικά συμφέροντα με την πολιτική του υπεράσπιση, ο 72χρονος Βρετανός πρώην πρωθυπουργός είναι από κάποιες απόψεις ιδανικός για τη νέα εποχή Τραμπ.
Τo comeback του Μπλερ στη διπλωματία της Μέσης Ανατολής
Σύμφωνα με το CNN από πολλές απόψεις, ο Μπλερ είναι κατάλληλος για τον ρόλο στη Γάζα. Το Ινστιτούτο Τόνι Μπλερ για την Παγκόσμια Αλλαγή (TBI), σε στενή συνεργασία με την κυβέρνηση Τραμπ επί μήνες εξερευνούσε σενάρια «της επόμενης μέρας» για την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς Λωρίδας της Γάζας.
Μερικά από αυτά τα σενάρια ήταν επίσης αμφιλεγόμενα. Έρευνα των Financial Times διαπίστωσε ότι εμπειρογνώμονες του Ινστιτούτου Τόνι Μπλερ συμμετείχαν στην επεξεργασίας σχεδίου για την ανασυγκρότηση της Γάζας, που περιλάμβανε τη «Ριβιέρα Τραμπ» στα πρότυπα του Ντουμπάι με την την πληρωμή Παλαιστινίων για να εγκαταλείψουν τη γη τους.
Tony Blair’s staff took part in ‘Gaza Riviera’ project with BCG https://t.co/z0KLwjOis0
— Financial Times (@FT) July 6, 2025
Το ινστιτούτο απάντησε ότι τα σχέδια του Μπλερ «δεν αφορούσαν ποτέ τη μετεγκατάσταση των κατοίκων της Γάζας, μια πρόταση που το TBI δεν έχει ποτέ συντάξει, αναπτύξει ή εγκρίνει».
Τον Αύγουστο, ο Μπλερ συναντήθηκε στον Λευκό Οίκο με τον γαμπρό του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και τον απεσταλμένο του Λευκού Οίκου για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, για να συζητήσουν ιδέες για την ανοικοδόμηση του παλαιστινιακού θυλάκου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Μπλερ χαίρει της εμπιστοσύνης της κυβέρνησης Τραμπ και, μέσω της πρώην συμβουλευτικής του εταιρείας, είχε στενούς δεσμούς με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτοί οι δεσμοί δίνουν ήδη στον Μπλερ συνδέσεις με δύο από τις πιο σημαντικές χώρες που πρόκειται να συμμετάσχουν στη μεταπολεμική Γάζα, αλλά μόνο εάν υπάρξει μια συνολική εκεχειρία.
Η άνοδος στην πρωθυπουργία
Ο Μπλερ εμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο της Βρετανίας τη δεκαετία του 1990, κερδίζοντας την αναμέτρηση για την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος μετά τον ξαφνικό θάνατο του προκατόχου του, Τζον Σμιθ.
Μετά από μια ιστορική εκλογική νίκη το 1997 που ανέτρεψε το επί μακρόν κυβερνών Συντηρητικό Κόμμα, ο Μπλερ ξεκίνησε την αναμόρφωση της Βρετανίας με τον κατώτατο μισθό και με νόμους-ορόσημα που προώθησαν την αναγνώριση των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και το δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας, ενώ στα επιτεύγματά του προσμετράται και η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής του 1998 -με αμερικανική διαμεσολάβηση - που έφερε την ειρήνη στη Βόρεια Ιρλανδία και την οποία οι υποστηρικτές του επικαλούνται ως δείγμα των διπλωματικών του ικανοτήτων
Ο ρόλος του Μπλερ στον πόλεμο του Ιράκ
Αλλά ο σκοτεινός ρόλος που διαδραμάτισε ο Μπλερ στην εισβολή στο Ιράκ ακολουθώντας τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο στην επιχείριση ανατροπής του Σαντάμ Χουσεϊν βάσει ανυπόστατων ισχυρισμών περί «όπλων μαζικής καταστροφής» έριξε την πιο βαριά σκιά στην υστεροφημία του με τους επικριτές του να χαρακτηρίζουν «εγκληματία πολέμου» μετά τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στη σύγκρουση, η οποία δεν εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ή σύμφωνα με τον ιδρυτικό χάρτη του ΟΗΕ.
Μια ιστορικής σημασίας βρετανική έρευνα του 2016 διαπίστωσε ότι η βάση για την έναρξη του πολέμου ήταν «κάθε άλλο παρά ικανοποιητική». Μετά από αυτό το καταδικαστικό συμπέρασμα, ο Μπλερ εξέφρασε τη «λύπη και συγγνώμη» του. Υποστήριξε ότι αποφάσισε τη συμμετοχή της Βρετανίας στον πόλεμο «καλή τη πίστει», πιστεύοντας ότι η απειλή των όπλων μαζικής καταστροφής του Ιράκ ήταν πραγματική και θέλοντας να απαλλάξει τον ιρακινό λαό από τον Σαντάμ Χουσεΐν.
Ο ρόλος του ως απεσταλμένου του Κουαρτέτου για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή
Η εμπλοκή του Μπλερ με τη Μέση Ανατολή δεν τελείωσε με τον πόλεμο στο Ιράκ. Την ημέρα που παραιτήθηκε από πρωθυπουργός το 2007, ανακοίνωσε ότι αναλαμβάνει καθήκοντα ειδικού απεσταλμένου του Κουαρτέτου για τη Μέση Ανατολή (ΗΠΑ, Ρωσία, ΕΕ και ΟΗΕ).
Αλλά στα οκτώ χρόνια του στον ρόλο αυτό όχι μόνον δεν σταμάτησε η επέκταση των εβραϊκών οικισμών στα κατεχόμενα εδάφη της Δυτικής Όχθης, ή οι επιθέσεις του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, αλλά κατέρρευσε η ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, με τους τελευταίους να τον κατηγορούν για φιλο-ισραηλινή στάση. Ο Μπλερ είχε «επιτύχει τόσο λίγα χάρη στις χονδροειδείς προσπάθειές του να ευχαριστήσει τους Ισραηλινούς. Σταδιακά περιόρισε τον ρόλο του σε αυτόν του να ζητάει από τους Ισραηλινούς να απομακρύνουν ένα φράγμα εδώ ή ένα φράκτη εκεί», είπε ο πρώην επικεφαλής διαπραγματευτής της Παλαιστινιακής Αρχής, Ναμπίλ Σαάθ.
O Μπλερ παραιτήθηκε το 2015 έχοντας να παρουσιάσει πενιχρά αποτελέσματα, αλλά συνέχισε την εμπλοκή του στη Μέση Ανατολή ιδρύοντας τον επόμενο χρόνο το «Ινστιτούτο Τόνι Μπλερ για την Παγκόσμια Αλλαγή», το οποίο έχει εξελιχθεί σε ένα κολοσσό με περισσότερα από 800 μέλη προσωπικού σε περίπου 40 χώρες.
Το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα έχει επικριθεί για τη συνεργασία του με αυταρχικές κυβερνήσεις όπως η Σαουδική Αραβία και η Ρουάντα. Ο Μπλερ έχει προηγουμένως υπερασπιστεί το έργο του σε αυτές τις χώρες λέγοντας ότι το ίδρυμά του επικεντρώνεται σε θετικές δυνάμεις για αλλαγή, ακόμη και αν αυτές βρίσκονταν σε χώρες με ατελές ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επικεφαλής αυτού του ινστιτούτου, ο Μπλερ συνέχισε να καλλιεργεί ισχυρά δίκτυα από τη Μέση Ανατολή έως την Ουάσινγκτον και φέρεται να έχει συμμετάσχει σε παρασκηνιακές συζητήσεις για τη Γάζα τον τελευταίο χρόνο.
Μια επιστροφή που σπέρνει αμφιβολίες
Επιστρέφοντας στο σήμερα το comeback του Τόνι Μπλερ προκαλεί δυσπιστία μεταξύ των Παλαιστινίων πολιτικών και αναλυτών, αλλά και μεταξύ πολλών στελεχών του Εργατικού Κόμματος στη Βρετανία, λόγω του στίγματος του Ιράκ. Η κεντροαριστερή βουλευτής Κιμ Τζόνσον δήλωσε μάλιστα ότι θεωρεί την εμπλοκή του Μπλερ «εξωφρενική και αηδιαστική, αφού είναι το εντελώς λάθος άτομο για μια αποστολή ειρήνευσης».
Η αντίδραση των Παλαιστινίων «δεν είναι θετική, για να μην πω τίποτα άλλο», λέει ο H.A. Hellyer, ανώτερος συνεργάτης της βρετανικής δεξαμενής σκέψης Royal United Services Institute με έδρα το Λονδίνο. «Ο Μπλερ συνεχίζει να συνδέεται στη δημόσια συνείδηση με τον πόλεμο του Ιράκ», προσθέτει.
Είναι ένας ηγέτης με «πολλές αποσκευές, προφανώς», συμφωνεί ο Μάικλ Γουαχίντ Χάνα, διευθυντής του προγράμματος για τις ΗΠΑ στο International Crisis Group. «Είναι απλώς εντελώς περίεργο τι κάνει εδώ», είπε. «Νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι μπερδεύονται από αυτό».
Για τον Μουσταφά Μπαργούτι της Παλαιστινιακής Εθνικής Πρωτοβουλίας ο Μπλερ «ισχυρίστηκε ότι υπήρχαν όπλα μαζικής καταστροφής (στο Ιράκ) και αποδείχθηκε ότι ήταν ένα μεγάλο ψέμα. Νομίζω ότι είναι προτιμότερο να παραμείνει στη χώρα του και να αφήσει τους Παλαιστίνιους να κυβερνώνται μόνοι τους. Και το πιο σημαντικό, να αφήσουν τους Παλαιστίνιους να έχουν ελεύθερες δημοκρατικές εκλογές για να εκλέξουν τους ηγέτες τους ελεύθερα και δημοκρατικά, αντί να μας υποτάξουν σε μια ακόμη αποικιακή κυριαρχία».
Ο Hellyer παρομοίασε τον ρόλο, που προτείνεται να αναλάβει ο Μπλερ με εκείνον των αντιβασιλέων που χρησιμοποιούσαν αυτοκρατορίες όπως η Βρετανία για την επίβλεψη της Ινδίας και άλλων αποικιών. «Άνθρωποι που δεν έχουν καμία σχέση με τη Γάζα ή τη Δυτική Όχθη ή την Παλαιστίνη θα κυβερνούν τη Γάζα με ελάχιστη παλαιστινιακή εμπλοκή», είπε. «Έτσι, με ή χωρίς τον Μπλερ , νομίζω ότι αυτό θα είναι κάτι που θα είναι δύσκολο να δικαιολογηθεί πολιτικά».
