Ένας ακόμη ρωσικός τακτικός ελιγμός για τα μάτια του Ντόναλντ Τραμπ προβάλλει πίσω από την όψιμη προθυμία του Βλαντιμίρ Πούτιν να συνομιλήσει με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε συνέχεια της υποτιθέμενης πασχαλινής εκεχειρίας των 30 ωρών και εν όψει των σημερινών κρίσιμων συνομιλιών στο Λονδίνο, όπου τίθεται επί τάπητος το αμερικανικό «ειρηνευτικό σχέδιο» που ελάχιστα δείχνει να ευνοεί το Κίεβο.
Για πρώτη φορά από τα αρχικά στάδια του πολέμου, ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε ανοιχτός σε απευθείας διμερείς συνομιλίες με την ουκρανική ηγεσία, η οποία κατά το πάγιο ρωσικό αφήγημα είναι πλήρως «απονομιμοποιημένη» παρότι ο Ζελένσκι εξελέγη δημοκρατικά το 2019 και η θητεία του, που εξέπνευσε το Μάιο του 2024, έχει παραταθεί διά του στρατιωτικού νόμου που υποχρεώθηκε να κηρύξει η Ουκρανία όταν ο Πούτιν έδωσε την εντολή για την πλήρους κλίμακας εισβολή το 2022.
Εδώ και τρία χρόνια η Μόσχα επιμένει ότι θα συνομιλήσει το Κίεβο εφόσον βγει εκτός «κάδρου» ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είτε διά της διεξαγωγής προεδρικών εκλογών, που θα επιχειρούσε να χειραγωγήσει, είτε εάν σχηματιστεί μία κυβέρνηση ευθυγραμμισμένη με τις ρωσικές απαιτήσεις. Τώρα, και με το βλέμμα στραμμένο στην Αμερική του Τραμπ, ο Πούτιν διατείνεται πως «η Ρωσία πάντα έβλεπε θετικά κάθε ειρηνευτική πρωτοβουλία» για να προσθέσει «ελπίζουμε ότι οι εκπρόσωποι του καθεστώτος του Κιέβου αισθάνονται το ίδιο».
Οι σχετικές δηλώσεις Πούτιν στη ρωσική τηλεόραση ήλθαν μετά τη λήξη της 30ωρης εκεχειρίας που κήρυξε λόγω Πάσχα (αρνούμενος να την παρατείνει) και η οποία δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μία κίνηση… δημοσίων σχέσεων ή άλλως μία «επιχείρηση μάρκετινγκ» με αποδέκτη τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Νοέλ Μπαρό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αδημονεί για μία εκεχειρία που δεν έρχεται και καθώς εμφανίζεται εσχάτως να χάνει την υπομονή του, η Μόσχα επιχειρεί να μετατοπίσει στο Κίεβο τις ευθύνες για το τέλμα και να «αγοράσει» ακόμη περισσότερο χρόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πασχαλινή εκεχειρία - που συνοδεύτηκε από εκατέρωθεν κατηγορίες για παραβίασή της από την πρώτη στιγμή - παρουσιάζεται εκ μέρους της Μόσχας ως απόδειξη πως μία πιο παρατεταμένη κατάπαυση του πυρός - όπως η σιγή των όπλων για έναν μήνα που έχει προτείνει η Ουάσινγκτον και αποδεχθεί το Κίεβο, αλλά όχι η ρωσική πλευρά - δεν είναι βιώσιμη.
«Η Ουκρανία, μη τηρώντας την πασχαλινή εκεχειρία που πρότεινε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, έδειξε ότι δεν είναι ικανή να σταματήσει τα πυρά ούτε για 30 ώρες», δηλώνουν κυβερνητικοί αξιωματούχοι στα ελεγχόμενα ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Ανεξαρτήτως του εάν το Κίεβο κατήγγειλε επίσης χιλιάδες περιστατικά παραβίασης της εκεχειρίας, η Μόσχα «ποντάρει» στο ότι ο Λευκός Οίκος θα προσμετρήσει τις δικές της καταγγελίες έχοντας ήδη πολλάκις υιοθετήσει τα δικά της αφηγήματα για τον πόλεμο. Το να πεισθεί ο Τραμπ ότι η Ουκρανία, και όχι η Ρωσία, είναι υπεύθυνη για τυχόν τελική αποτυχία της ειρηνευτικής του προσπάθειας, είναι βασικός στόχος του Κρεμλίνου και κατά τους αναλυτές και βασικός λόγος για τον οποίο κηρύχθηκε η πασχαλινή εκεχειρία.
Σε αυτό το πλαίσιο επιδιώξεων φέρεται να εντάσσεται και η δήλωση Πούτιν περί διμερών συνομιλιών με το Κίεβο, ώστε να παρουσιαστεί το ρωσικό καθεστώς πρόθυμο να συνδιαλλαγεί, ενώ στην πραγματικότητα συνεχίζει τον πόλεμο με τους δικούς του όρους. Ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε ξαφνικά ανοιχτός να συζητήσει την παύση των επιθέσεων κατά μη στρατιωτικών στόχων, αναφέροντας ρητά το ενδεχόμενο διμερών συνομιλιών. Και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, ανέλαβε χθες να αποσαφηνίσει πως η Μόσχα είναι έτοιμη να εξετάσει την πρόταση Ζελένσκι για κατάπαυση του πυρός στο σκέλος που αφορά τις πολιτικές υποδομές, όπως οι ενεργειακές εγκαταστάσεις.
Δήλωσε ωστόσο (αφού υπογράμμισε πως το θέμα είναι εξαιρετικά περίπλοκο, ήτοι θα χρειαστεί χρόνος) πως δεν υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια προς το παρόν για απευθείας διμερείς συνομιλίες, αλλά μπορούν να υπάρξουν επαφές εφόσον απομακρυνθούν «ορισμένα εμπόδια». Η Ρωσία έχει συχνά ισχυριστεί ότι είναι ανοιχτή σε συνομιλίες με την Ουκρανία, αλλά ότι το Κίεβο το κατέστησε νομικά αδύνατο βάσει ενός διατάγματος του 2022 που απαγορεύει τις διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν.
Το Κρεμλίνο δείχνει καθαρά πως, τουλάχιστον προς το παρόν, θέλει να συνεχίσει τον πόλεμο και να διαπραγματευτεί κατευθείαν μία τελική ειρηνευτική συμφωνία. Ο Ντόναλντ Τραμπ ωστόσο θέλει μία εκεχειρία άμεσα για να σταματήσει η αιματοχυσία και να επιδείξει τη μεγάλη διπλωματική νίκη που έχει υποσχεθεί. Και ενώ η Μόσχα κωλυσιεργεί σκόπιμα, επενδύοντας σε αργά αλλά σταθερά κέρδη επί του πεδίου που ενισχύουν τη θέση της, παράλληλα είναι σαφές ότι έχει αρχίσει να ανησυχεί για το τι θα μπορούσε να συμβεί εάν ένας απρόβλεπτος Τραμπ όντως εγκαταλείψει τις ειρηνευτικές προσπάθειες, όπως έχει ήδη προειδοποιήσει ότι θα πράξει, εάν δεν επιτευχθεί σύντομα πρόοδος.
Η μεγαλύτερη ανησυχία του Πούτιν είναι ότι ο Τραμπ θα μπορούσε εν τέλει να κατηγορήσει τη Ρωσία, να ενισχύσει την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Κίεβο και να επιβάλει νέες σκληρές οικονομικές κυρώσεις στη Μόσχα, με το Κρεμλίνο να χάνει τα οφέλη από την επαναπροσέγγιση με τις ΗΠΑ, κατά τον Μάθιου Τσανς του CNN. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάρκο Ρούμπιο, δήλωσε ανοιχτά την περασμένη εβδομάδα μετά τις συνομιλίες στο Παρίσι ότι η Ουάσινγκτον θα μπορούσε να τερματίσει τις προσπάθειές της για τον τερματισμό του πολέμου εντός «ημερών», εάν δεν υπάρξουν ενδείξεις προόδου. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει προτρέψει και τις δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία, υπογραμμίζοντας πως η τρέχουσα εβδομάδα είναι κρίσιμη.
Ουκρανική αντιπροσωπεία αναμένεται σήμερα στο Λονδίνο για συνομιλίες με τη Βρετανία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Είναι το επόμενο βήμα της συνάντησης της περασμένης εβδομάδας στο Παρίσι, κατά την οποία ο Μάρκο Ρούμπιο παρουσίασε στο Κίεβο και τους Ευρωπαίους το αμερικανικό σχέδιο που, σύμφωνα με διαρροές στον Τύπο, ευνοεί σε μεγάλο βαθμό τη Ρωσία. To σχέδιο φέρεται να περιλαμβάνει «πάγωμα» της σύγκρουσης κατά μήκος της υφιστάμενης γραμμής του μετώπου μήκους 1.000 χιλιομέτρων, αναγνώριση εκ μέρους των ΗΠΑ της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και σταδιακή άρση των αμερικανικών κυρώσεων, καθώς και βέτο στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Δυτικός αξιωματούχος που επικαλείται η Washington Post δηλώνει ότι ο βαθμός της πίεσης που ασκείται στην Ουκρανία είναι «απίστευτος». Από πλευράς Στέιτ Ντιπάρτμεντ αξιωματούχοι αρνούνται ότι το Κίεβο οδηγείται ενώπιον τετελεσμένων, αλλά η αυξανόμενη απογοήτευση που εκφράζεται δημοσίως από την πλευρά της κυβέρνησης Τραμπ για τον ρυθμό των συνομιλιών έχει προκαλέσει φόβους στο Κίεβο για νέα σοβαρή επιδείνωση στις σχέσεις με την Ουάσινγκτον.
Σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου αναφέρει ότι οι αμερικανικές προτάσεις περιλαμβάνουν ορισμένα στοιχεία με τα οποία το Κίεβο συμφωνεί και με άλλα όχι. Ο ίδιος ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει δηλώσει ότι πρωταρχικός στόχος στις συνομιλίες του Λονδίνου είναι να ασκηθεί πίεση για μία άνευ όρων κατάπαυση του πυρός. Έχει επίσης αποφύγει να απαντήσει ευθέως στην πρόταση Πούτιν, τονίζοντας ότι η Ουκρανία είναι «έτοιμη για οποιαδήποτε συζήτηση» μπορεί να επιφέρει το τέλος των επιθέσεων και σημειώνοντας πως μετρούν οι πράξεις και όχι τα λόγια. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμένεται να διαβιβάσουν την απάντηση της Ουκρανίας στον Πούτιν, με τον Στιβ Γουίτκοφ να επισκέπτεται τη Μόσχα στα τέλη της εβδομάδας για την τέταρτη κατά σειρά συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο.
Υπάρχουν επίσης, κατά τον Guardian, ανεπιβεβαίωτες αναφορές ότι ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια - τον οποίο κατέλαβε η Ρωσία το 2022 - θα αποτελούσε μέρος μιας «ουδέτερης ζώνης». Η Ρωσία έχει διατηρήσει τις μαξιμαλιστικές απαιτήσεις της, ζητώντας να παραχωρήσει η Ουκρανία όλα τα ρωσοκρατούμενα εδάφη που ο Πούτιν έχει παρανόμως προσαρτήσει, καθώς και να κατοχυρώσει τη «μόνιμη ουδετερότητα» στο Σύνταγμά της. Η Ουκρανία λέει ότι αυτό θα ισοδυναμούσε με συνθηκολόγηση και θα την άφηνε ανυπεράσπιστη αν η Μόσχα επιτεθεί ξανά.
