Στις σύγχρονες Δίκες της Μόσχας, ο Βλαντιμίρ Καρά-Μουρζά έχει καταδικαστεί σε ποινή 25ετούς κάθειρξης από ένα καθεστώς που εξισώνει τη διαφωνία με εσχάτη προδοσία. Κλείνει πλέον δύο χρόνια στις ρωσικές φυλακές, και τον περασμένο Ιανουάριο μεταφέρθηκε σε αποικία ειδικού καθεστώτος στη Σιβηρία, εκεί όπου γράφηκαν οι τίτλοι τέλους για τον Αλεξέι Ναβάλνι. H οικογένεια του Βλαντιμίρ Καρά-Μουρζά φοβάται κάθε μέρα όλο και περισσότερο για τη ζωή του.
Ο 42χρονος Ρωσο-Βρετανός δημοσιογράφος, ακτιβιστής και αντιπολιτευόμενος συνελήφθη στις 11 Απριλίου του 2022 και καταδικάστηκε ένα χρόνο αργότερα σε δρακόντεια ποινή κάθειρξης, κριθείς ένοχος για εσχάτη προδοσία, δυσφήμιση του ρωσικού στρατού και σειρά από άλλες κατασκευασμένες κατηγορίες. Το «έγκλημά» του ήταν ότι είχε μιλήσει δημόσια κατά του πολέμου στην Ουκρανία.
Στην τελική του ομιλία πριν καταδικαστεί, ο Καρά-Μουρζά συνέκρινε τη δίκη του, που διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών, με τις στημένες δίκες του Ιωσήφ Στάλιν. Οι πρόγονοί του είχαν εκτελεστεί στις εκκαθαρίσεις του Στάλιν. Ο ίδιος ήταν ο αγαπημένος μαθητής του Μπόρις Νεμτσόφ, αντιπροέδρου της κυβέρνησης Γέλτσιν. Ο Νεμτσόφ δολοφονήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2015 στη γέφυρα που οδηγεί στο Κρεμλίνο, το πιο αυστηρά φυλασσόμενο μέρος στον κόσμο. Αλλά εκείνο το βράδυ, οι κάμερες ήταν κλειστές.
Μετά την ανακοίνωση της ποινής κάθειρξης, στις 17η Απριλίου 2023, και εν μέσω κατακραυγής διεθνώς από κυβερνήσεις και οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο ίδιος δήλωνε πως «η Ρωσία θα απελευθερωθεί» μιλώντας πίσω από ένα γυάλινο κλουβί στην αίθουσα του δικαστηρίου. «Μην απελπίζεστε» ήταν το μήνυμα που χρειάστηκε να στείλει στους Ρώσους μήνες αργότερα, όταν ο Αλεξέι Ναβάλνι ήταν πια νεκρός.
«Αν ενδώσουμε στην απελπισία, αυτό ακριβώς θέλουν. Δεν έχουμε κανένα δικαίωμα να το κάνουμε αυτό. Το κύριο καθήκον μας προς τους νεκρούς συντρόφους μας είναι να συνεχίσουμε το έργο μας, με ακόμη μεγαλύτερη αφοσίωση από ό,τι πριν», ανέφερε ο Καρά-Μουρζά που, εν τω μεταξύ, είχε μεταφερθεί και εκείνος σε ποινική αποικία της Σιβηρίας.
Στη φυλακή «ειδικού καθεστώτος» Νο, 7 στο Όμσκ, κρατείται στην απομόνωση σε ένα «κελί τιμωρίας». Το τετράγωνο κελί των έξι μέτρων έχει μόνο ένα σκαμνί, ένα μικροσκοπικό παράθυρο καλυμμένο με κάγκελα και ένα κρεβάτι που διπλώνει στον τοίχο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Ο Βλαντιμίρ Καρά-Μουρζά επέλεξε να παραμείνει στη Ρωσία παρά τις προτροπές των φίλων του να καταφύγει στο εξωτερικό πιστεύοντας ότι είναι καθήκον του εναντιωθεί στο «καθεστώς δολοφόνων» που την κυβερνά, όπως δήλωνε σε συνέντευξή του στο CNN που είχε μεταδοθεί λίγες ώρες πριν από τη σύλληψή του.
Η ίδια πεποίθηση και δύναμη είχε καθοδηγήσει τον ντε φάκτο αρχηγό της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι να επιστρέψει στη Μόσχα αφότου νοσηλεύτηκε στη Γερμανία μετά την απόπειρα δηλητηρίασης με τον νευροτοξικό παράγοντα νόβιτσοκ το 2020 στη Σιβηρία. Γύρισε και ας γνώριζε ότι θα συλληφθεί. Ο Καρά-Μουρζά έχει επιζήσει επίσης από δύο απόπειρες δηλητηρίασης.
Το 2015 και το 2017 έπεσε σε κώμα αφότου υπέστη δηλητηρίαση, όπως επιβεβαίωσαν και στις δύο περιπτώσεις δυτικά εργαστήρια. Ως συνέπεια, παρουσίασε πολυνευροπάθεια, πάθηση των περιφερικών νεύρων. Έχει χάσει βάρος και η υγεία του επιδεινώνεται διαρκώς υπό τις σκληρές συνθήκες υπό τις οποίες κρατείται. Τον περασμένο Μάρτιο δεν μπόρεσε να παραστεί σε δικαστική ακρόαση λόγω της νευρολογικής νόσου.
Ο ίδιος έχει αποδώσει τις δηλητηριάσεις σε αντίποινα του καθεστώτος Πούτιν για τις προσπάθειές του να ασκήσει πιέσεις για την επιβολή κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση εναντίον Ρώσων αξιωματούχων που κατηγορούνται για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κατά το δίκτυο ερευνητικής δημοσιογραφίας Bellingcat, οι δηλητηριάσεις ήταν πιθανότατα ενορχηστρωμένες από τη Ρωσική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB).
Η σύζυγος του Βλαντιμίρ Καρά-Μουρζά, Ευγενία, φοβάται εάν θα αντέξει στη φυλακή, δεδομένου ότι δεν λαμβάνει καμία αγωγή για την αντιμετώπιση της πολυνευροπάθειας και το περιβάλλον στο οποίο κρατείται είναι αδιανόητα σκληρό. «Φοβάμαι για τη ζωή του κάθε μέρα», ανέφερε σε συνέντευξη που παραχώρησε στον Guardian.
Η Ευγενία Καρά-Μουρζά προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη σχετικά με την κατάσταση του συζύγου της, ταξιδεύοντας από τις ΗΠΑ σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και προτρέποντας τις δυτικές ηγεσίες να πιέσουν για την απελεύθερωσή του. Τον περασμένο μήνα, συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος καταδίκασε την ανάλγητη αδιαφορία του Κρεμλίνου για την επιδεινούμενη υγεία του Καρά-Μουρζά και τις εξευτελιστικές και απάνθρωπες συνθήκες που αντιμετωπίζει στη φυλακή.
Ωστόσο, δεν υπάρχει εύκολος δρόμος που να οδηγεί στην αποφυλάκιση του Καρά-Μουρζά. Και η περίπτωσή του δεν είναι σαφώς η μοναδική στη Ρωσία της φίμωσης και της καταστολής. Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμούν ότι υπάρχουν σχεδόν 700 πολιτικοί κρατούμενοι στη Ρωσία και δεκάδες εξ αυτών μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο να πεθάνουν λόγω προϋπαρχόντων προβλημάτων υγείας.
Φίλοι και συγγενείς του Βλαντιμίρ Καρά-Μουρζά έχουν καλέσει τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο να τον συμπεριλάβουν σε οποιαδήποτε ανταλλαγή κρατουμένων με τη Ρωσία, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει τον φυλακισμένο δημοσιογράφο της Wall Street Journal Έβαν Γκερσκόβιτς και τον Αμερικανό πρώην πεζοναύτη Πολ Γουίλαν. Στο Λονδίνο αξιωματούχοι του υπουργείου Εξωτερικών έχουν αποκλείσει, ωστόσο, αυτό το ενδεχόμενο, επικαλούμενοι την πολιτική της Βρετανίας κατά των ανταλλαγών κρατουμένων υπό το επιχείρημα ότι ενθαρρύνουν την κρατική ομηρία.