Ακριβώς ένας χρόνος έχει περάσει από τις πρόωρες εκλογές στη Γαλλία, οι οποίες συγκλόνισαν την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή, φέρνοντας την ακροδεξιά ένα βήμα πριν την εξουσία και αυτό σημαίνει ότι ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχει πλέον και πάλι, συνταγματικά, τη δυνατότητα να διαλύσει το Κοινοβούλιο.
Με την κεντρώα κυβέρνησή του, υπό τον πρωθυπουργό Φρανσουά Μπαϊρού, να κρατιέται με νύχια και με δόντια, σκέφτεται άραγε ο Μακρόν να ρίξει ξανά τα ζάρια, αναρωτιέται το Politico.
Τον Απρίλιο, απέρριψε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να διαλύσει και πάλι τη Βουλή. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Σύμφωνα με αρκετά άτομα – μεταξύ των οποίων φίλοι του προεδρικού ζεύγους, αλλά και πρώην και νυν κυβερνητικά στελέχη – που μίλησαν ανώνυμα για να περιγράψουν ελεύθερα τις σκέψεις του Μακρόν, ο απογοητευμένος πρόεδρος φαίνεται να δελεάζεται.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, η σύζυγός του, Μπριζίτ, φαινόταν να προσπαθεί ακόμη να εκτιμήσει εάν ο Μακρόν έκανε λάθος όταν προκήρυξε τις εκλογές του Ιουνίου. Καθώς κατέβαινε τα σκαλιά του Μεγάρου των Ηλυσίων με έναν παλιό φίλο, του πέταξε μια τελευταία ερώτηση πριν αποχωρήσει:
«Εσύ επίσης πιστεύεις πως ήταν κουτή απόφαση;», τον ρώτησε.
Πολλοί το πίστευαν, σχολιάζει το Politico.
Η ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών από τον Μακρόν ήταν το γεγονός-βόμβα το βράδυ των ευρωεκλογών, στις 9 Ιουνίου. Βλέποντας τη δυναμική ανόδου του Εθνικού Συναγερμού της Μαρίν Λεπέν σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ο Μακρόν θεώρησε ότι μπορούσε να ανακόψει την πορεία της ακροδεξιάς εντός Γαλλίας. Ήταν ένα μεγάλο στοίχημα — που απέτυχε θεαματικά.
Το κόμμα του Μακρόν έχασε την ήδη οριακή του πλειοψηφία στη Βουλή, ενώ η ακροδεξιά σημείωσε ιστορικό ρεκόρ εδρών στην Εθνοσυνέλευση.
«Αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη»
Στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του, ο Μακρόν παραδέχθηκε εμμέσως ότι το εγχείρημα των πρόωρων εκλογών δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
«Αποφάσισα τη διάλυση για να σας επιστρέψω τη φωνή σας», δήλωσε διαβάζοντας από το τηλεοπτικό προμπτέρ με τον κάπως απόμακρο τόνο που υιοθετεί όταν δεν αυτοσχεδιάζει.
«Η απόφαση αυτή έφερε περισσότερη αστάθεια παρά γαλήνη, και αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη», σημείωσε.
Ορισμένοι από τους πιο στενούς συνεργάτες του πίεζαν για μια δημόσια συγγνώμη, όμως η φράση «πλήρης ευθύνη» δεν ακούστηκε ιδιαίτερα μετανιωμένη.
Πολλοί πιστοί του ακροατές διέκριναν ότι ο Μακρόν στην ουσία δεν αναγνώριζε πως έκανε λάθος.
Ο Αλέξις Κολέρ, επί χρόνια διευθυντής του γραφείου του και αποκαλούμενος «δεύτερος εγκέφαλος» του προέδρου, όπως και ο πρώην ειδικός σύμβουλος Φιλίπ Γκρανζόν, με τον οποίο ο Μακρόν συνεχίζει να διατηρεί στενή επαφή, συχνά τον περιγράφουν ως «τζογαδόρο» — που φεύγει από το καζίνο με άδειες τσέπες αλλά πεπεισμένος ότι την επόμενη φορά θα κερδίσει, όπως περιέγραψε στο Poltico πρώην συνεργάτης τους.
Αν και ο Μακρόν φάνηκε να αποκλείει νέα διάλυση του Κοινοβουλίου κατά την επίσκεψή του στη Μαδαγασκάρη τον Απρίλιο, αρκετοί σύμμαχοί του τον συμβούλευαν να μην κλείσει καμία πόρτα, προκειμένου να διατηρεί πολιτικό μοχλό πίεσης.
Υπενθυμίζεται ότι, το Politico μετέδωσε τότε ότι στους διαδρόμους της Βουλής άρχισαν και πάλι οι ψίθυροι για ενδεχόμενη νέα προσφυγή στις κάλπες.
Ανάμεσα σε όσους μίλησαν στο Politico, το κυρίαρχο συναίσθημα συνοψίζεται σε μια φράση του πρώην προέδρου Φρανσουά Ολάντ —ο οποίος το 2014 είχε ορίσει τον Μακρόν υπουργό Οικονομίας, αν και πλέον οι σχέσεις τους δεν είναι καλές.
Σε ιδιωτικές συνομιλίες στο Παρίσι, ο Ολάντ δηλώνει ότι δεν πείθεται από τις δημόσιες δηλώσεις του Μακρόν περί μη διάλυσης της Βουλής, και λέει πως «φυσικά» το σκέφτεται ακόμη. Περιγράφει τις εκλογές ως «την τελευταία του εξουσία».
Όλα με βάση το ένστικτο
Αρκετοί από τους πολιτικούς υπολογισμούς που χρησιμοποίησε ο Μακρόν για να δικαιολογήσει τη διάλυση στη διαβόητη εκείνη σύσκεψη με την έκπληκτη κυβέρνησή του, το βράδυ των ευρωεκλογών, αποδείχθηκαν εντελώς λανθασμένοι.
Ειδικότερα, ο Γάλλος πρόεδρος είπε τότε περιπαικτικά στους συνομιλητές του: «Καλή τύχη στην Αριστερά να ενωθεί σε τρεις εβδομάδες». Πριν λήξει η συνεδρίαση, πρόσθεσε: «Καλύτερα να έχουμε τον Μπαρντελά [τον πρόεδρο του Εθνικού Συναγερμού] στο Ματινιόν, παρά τη Λεπέν στο Ελιζέ το 2027».
Τελικά, ο Μπαρντελά δεν έγινε πρωθυπουργός για έναν ίσως απρόσμενο λόγο: η Αριστερά όντως κατάφερε να ενωθεί και να κερδίσει τις εκλογές, διαψεύδοντας τον Μακρόν, έστω και χωρίς απόλυτη πλειοψηφία.
Έναν χρόνο μετά, οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του Μακρόν προσπαθούν ακόμη να δικαιολογήσουν την απόφαση που, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, παραμένει ιδιαίτερα αντιδημοφιλής. Υποστηρίζουν ότι η υψηλή συμμετοχή —66% στον πρώτο γύρο, 67% στον δεύτερο— επιβεβαιώνει τη σωφροσύνη της απόφασης.
Ωστόσο, το σημαντικότερο πολιτικό μήνυμα των εκλογών ήταν η ενίσχυση της ακροδεξιάς στις κάλπες και στους δύο γύρους — ενόψει των κρίσιμων προεδρικών εκλογών του 2027.
Στην πραγματικότητα, το μόνο που ώθησε τον Μακρόν να προκηρύξει τις εκλογές ήταν το ένστικτο. Πολλοί από το περιβάλλον του ανέφεραν ότι φοβόταν πως η κυβέρνηση θα κατέρρεε το φθινόπωρο, όταν θα ερχόταν η ώρα για την ψήφιση του προϋπολογισμού.
Ο πρόεδρος ήταν πεπεισμένος ότι ήταν προτιμότερο να προκαλέσει ο ίδιος τις εξελίξεις, παρά να εξαναγκαστεί αργότερα — να «προκαλέσει τη μοίρα του αντί να την υποστεί», όπως εξήγησε πρώην υπουργός που διαφωνούσε με την απόφαση.
«Ο Μακρόν βράζει. Έχει φτάσει στα όριά του»
Η ειρωνεία του μεγάλου τζόγου του Μακρόν είναι ότι κατέληξε με έναν πρωθυπουργό εχθρικό προς το ρίσκο. Και, σύμφωνα με άτομα του στενού του περιβάλλοντος, αυτό τον εξοργίζει.
«Ο Μακρόν βράζει. Έχει φτάσει στα όριά του», είπε στενός του φίλος στο Politico.
Οι δύο άνδρες είναι από πολλές απόψεις εκ διαμέτρου αντίθετοι: Ο Μακρόν, ένας πρώην επενδυτής τραπεζίτης που εισέβαλε στην πολιτική σκηνή ανατρέποντας το σύστημα, και ο Μπαϊρού, βετεράνος του παλιού πολιτικού κόσμου, με τάση προς τις υπεκφυγές.
Σύμφωνα με τον ίδιο φίλο, η απογοήτευση του προέδρου έχει αρχίσει να ξεσπά και σε άλλους τομείς της ζωής του. «Είναι εκνευρισμένος. Τον ενοχλούν όλα», λέει.
Ορισμένοι πιστεύουν ότι ο Μακρόν ελπίζει μυστικά πως η Βουλή θα ρίξει τον πρωθυπουργό — είτε κατά τις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό, είτε λόγω ενός σκανδάλου παιδικής κακοποίησης που φέρεται να συνέβη όταν ο Μπαϊρού ήταν υπουργός Παιδείας τη δεκαετία του ’90.
Με τον πρωθυπουργό να μοιάζει πολιτικά τελειωμένος, το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο δεν είναι πλέον απλώς ψίθυρος, αλλά πιθανότητα για την οποία κάποιοι ήδη προετοιμάζονται.
Αν η κυβέρνηση καταρρεύσει, ο Μακρόν θα μπορούσε απλώς να ορίσει νέο πρωθυπουργό — ήδη κυκλοφορεί το όνομα του υπουργού Ενόπλων Δυνάμεων Σεμπαστιέν Λεκορνιού.
Προς το παρόν δεν φαίνεται να υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια. Αλλά αυτό είναι το πρόβλημα με τον Μακρόν: είναι γνωστός για τις αποφάσεις της τελευταίας στιγμής.
Άλλωστε, έτσι ακριβώς ενήργησε και το περασμένο καλοκαίρι.
