Ωθούμενος από μια αύξηση δαπανών 500 δισ. ευρώ και με μια σειρά μεταρρυθμίσεων, ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Μάιο υποσχόμενος να τηρήσει μια υπόσχεση που οι προκάτοχοί του δεν τήρησαν: την αναζωογόνηση της ανάπτυξης στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Ωστόσο, ενώ ήταν σαφές ότι οι δαπάνες θα χρειαστούν χρόνο για να ωφελήσουν την οικονομία, υπάρχει μια αυξανόμενη αίσθηση μεταξύ των οικονομολόγων, των επενδυτών και των επιχειρηματικών ομάδων ότι οι υποσχεθείσες μεταρρυθμίσεις είναι πιο αργές και λιγότερο εκτεταμένες από ό,τι αναμενόταν αρχικά.
«Εάν η κυβέρνηση θέλει να αυξήσει τον υποκείμενο πιθανό ρυθμό ανάπτυξης με διαρκή και αξιοσημείωτο τρόπο, πρέπει να εφαρμόσει πολύ πιο φιλόδοξες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», δήλωσε ο Σάλομον Φίντλερ, οικονομολόγος στην Berenberg, επικαλούμενος την ανάγκη αντιμετώπισης ζητημάτων όπως ο αναποτελεσματικός ενεργειακός τομέας, οι υψηλοί φόροι και η ρύθμιση
Δυσοίωνο οικονομικό μέλλον
Οι απλοί ψηφοφόροι είναι επίσης δυσαρεστημένοι: Μια δημοσκόπηση της Forsa έδειξε την περασμένη εβδομάδα ότι το 61% των Γερμανών αναμένει ότι οι οικονομικές συνθήκες στη Γερμανία θα επιδεινωθούν τα επόμενα χρόνια, από 50% τον Μάιο.
Η μη τήρηση των οικονομικών δεσμεύσεων θα μπορούσε να επιδεινώσει την απογοήτευση του κοινού και να τροφοδοτήσει τις αντιλήψεις περί αναποτελεσματικότητας — δημιουργώντας πρόσφορο έδαφος για το ακροδεξιό κόμμα AfD, το οποίο έχει αρχίσει να προηγείται σε ορισμένες εθνικές δημοσκοπήσεις.
Η επείγουσα ανάγκη για μεταρρυθμίσεις υπογραμμίστηκε τον Αύγουστο, καθώς η γερμανική ανεργία έφτασε τα τρία εκατομμύρια για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία.
Ένας λόγος για την περιορισμένη πρόοδο μπορεί να είναι η πραγματικότητα του συνασπισμού. Ενώ ο συντηρητικός Μερτς υποστηρίζει εδώ και καιρό μια φιλοεπιχειρηματική ατζέντα, οι εταίροι του, οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες (SPD), είναι πιο διστακτικοί σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τα δικαιώματα των εργαζομένων.
Οι επικριτές λένε ότι η σύσταση επιτροπής από τον υπουργό Εργασίας του SPD, Μπέρμπελ Μπας, η οποία θα προτείνει αλλαγές στα επιδόματα ανεργίας και στα κίνητρα εργασίας έως το τέλος του έτους - την οποία θα ακολουθήσουν μήνες συζητήσεων στο κοινοβούλιο - είναι απλώς πολύ αργή.
Ανεκπλήρωτες υποσχέσεις
Παράλληλα με το πρωτοσέλιδο «δημοσιονομικό μπαζούκα» για τη χρηματοδότηση των δαπανών για υποδομές, η κυβέρνηση συνασπισμού του Μερτς υποσχέθηκε χαμηλότερες τιμές ενέργειας, μειώσεις φόρων για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος, καθώς και κατάργηση ενός αμφισβητούμενου νόμου που απαιτούσε από τις επιχειρήσεις να διενεργούν δέουσα επιμέλεια σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού τους.
Αλλά η παράδοση είναι ανεπαρκής, τροφοδοτώντας την ανυπομονησία.
Την Τετάρτη, το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε αλλαγές στον νόμο για την αλυσίδα εφοδιασμού - ο οποίος επικρίθηκε ως δαπανηρός και γραφειοκρατικός - αντί να τον καταργήσει όπως είχε δεσμευτεί.
Ομοίως, οι δημοσιονομικοί περιορισμοί σημαίνουν ότι τα τέλη του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας θα μειωθούν λιγότερο από ό,τι είχε υποσχεθεί και ο φόρος ηλεκτρικής ενέργειας θα μειωθεί για συγκεκριμένους τομείς, αλλά όχι για όλους τους καταναλωτές.
«Αθετώντας την υπόσχεσή της να μειώσει τους φόρους ηλεκτρικής ενέργειας για όλους, η γερμανική κυβέρνηση σπαταλά την εμπιστοσύνη των λιανοπωλητών και των καταναλωτών», δήλωσε ο εμπορικός σύλλογος HDE.
Πεσμένο το ηθικό των Γερμανών επενδυτών
Κατά ειρωνικό τρόπο, από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά της η νέα κυβέρνηση, ένα μέτρο του γερμανικού επιχειρηματικού κλίματος έχει σημειώσει ανοδική τάση, φτάνοντας σε υψηλό 15 μηνών τον Αύγουστο, αν και εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του.
Ωστόσο, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι ενισχύεται από το στοιχείο του δείκτη που βασίζεται στις ελπίδες για το μέλλον, ενώ η ένδειξη για τις τρέχουσες συνθήκες στην πραγματικότητα επιδεινώθηκε.
«Αυτό συμφωνεί με την άποψη ότι θα χρειαστεί λίγος ακόμη χρόνος για να ξεκινήσει η οικονομική ανάκαμψη», δήλωσε ο Φίντλερ της Berenberg, σημειώνοντας ότι οι νέες κυβερνητικές δαπάνες δεν θα ξεκινήσουν πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους και στη συνέχεια θα αυξηθούν από το 2026.
Οι οικονομολόγοι χαιρετίζουν το ταμείο υποδομών ύψους 500 δισ. ευρώ και ένα «ενισχύτη επενδύσεων» που εγκρίθηκε τον Ιούνιο - ένα πακέτο μέτρων όπως καλύτερες επιλογές απόσβεσης για τις εταιρείες - καθώς και πρόσθετες αμυντικές δαπάνες και μια προγραμματισμένη μείωση του φόρου εταιρειών.
Συνολικά, όμως, μόνο το ένα τέταρτο των 170 οικονομολόγων που συμμετείχαν σε έρευνα του Ifo έδωσαν θετική αξιολόγηση στα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης, με το 42% εξ αυτών να είναι εντελώς αρνητικό, επικρίνοντας την έλλειψη σχεδίου για την αντιμετώπιση βαθιά ριζωμένων ζητημάτων, όπως η αύξηση του κόστους των συντάξεων.
Μια σειρά από αδύναμα στοιχεία το καλοκαίρι έδωσε μια απογοητευτική εικόνα της προόδου της κυβέρνησης. Η οικονομία συρρικνώθηκε το δεύτερο τρίμηνο, μειώνοντας περαιτέρω τις προσδοκίες για βιώσιμη ανάκαμψη, και οι εξαγωγείς πρέπει τώρα να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο των νέων δασμών των ΗΠΑ.
Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τον Ιούνιο στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2020, εν μέσω ασθενούς εξωτερικής ζήτησης και αυξανόμενου κινεζικού ανταγωνισμού. Μελέτη της EY δείχνει ότι η Γερμανία έχει χάσει 245.500 βιομηχανικές θέσεις εργασίας από το 2019.
Το ηθικό των Γερμανών επενδυτών μειώθηκε επίσης περισσότερο από το αναμενόμενο τον Αύγουστο, εν μέσω εκτεταμένης απογοήτευσης με τη συμφωνία εμπορίου Ευρωπαϊκής Ένωσης-ΗΠΑ.
Το γεγονός ότι ο συνασπισμός του Μερτς κατάφερε τουλάχιστον να περάσει προϋπολογισμούς για φέτος και το επόμενο έτος αποτελεί ένδειξη ότι οι συντηρητικοί του μπορούν να συνεργαστούν με τους Σοσιαλδημοκράτες για να περάσουν τα όρια των πολιτικών, δήλωσε η Φραντσίσκα Πάλμας, ανώτερη οικονομολόγος για την Ευρώπη στην Capital Economics.
